
Article in Canada newspaper

My article on #divyabhaskar.com
‘મહિલા દિન’ની ઢગલો શુભેચ્છાઓ આજે મોબાઈલની ટોકરીમાં ભરાઈ ગઈ છે. અમુક વાહિયાત..કોપી..પેસ્ટ,સમજ વિનાની તો અમુક સાચે દિલને સ્પર્શી જાય એવી મુલાયમ , સ્પેશિયલ મારા માટે લખાયેલી પર્સનલ ટચ્ચ વાળી,સંયમ સાથે ખુલ્લા દિલથી લાગણી વહાવતી પોસ્ટ મળી..એમને દિલથી સલામ !
અચાનક આજે દુનિયાની દરેક નારી કોઈ જ સ્પેશિયલ કાર્ય કર્યા વિના એકાએક મહાન થઇ ગઈ હોય એવું અનુભવાય છે. હસવા સાથે દયા પણ આવે છે. જેટલી જલદી ઉપર ચઢશો એટલી જ જલ્દી ને તીવ્રતાથી કાલે પાછા જમીનને શરણ થઇ જાઓ એવો કુદરતી નિયમ યાદ આવી ગયો.
ઈશ્વરદત્ત સૌંદર્યના ગુણ ગાવા, ખોટી જગ્યાએ ખોટો ઉપયોગ કર્યા વિના તમે જાતે મહેનત , બુદ્ધિ અને સેલ્ફકોન્ફિડન્સથી તમારી અંદર શું વાવ્યું,ઉગાડયું ને લણ્યું એ વિચારો..ને પછી યોગ્ય લાગે એનો મહિમા કરો.
સ્વતંત્રતા એ કોઈના આપી દેવાથી મળી જાય એવી સ્થિતી નથી.તમારે જાતને એને લાયક બનાવવી પડે, પચાવવી પડે અને પછી એનો મહિમા કરતા શીખવાનો હોય. આટલું શીખી લીધા પછી તમને ક્યારેય તમારી ઈચ્છા, સ્વતંત્રતા ઉપર કોઈની પણ મંજૂરીના થપ્પાની કદી જરૂર નહિ પડે. એ કમાયેલી સ્વતંત્રતા એવી વિશાળ હશે કે એ સમજણનો ભવ્ય વારસો તમે તમારી આવનારી સાત પેઢી સુધી તો ચોક્કસ આપી શકશો !
અરે હા..આજકાલ સેનેટરી પેડ ‘ઈનથિંગ’ છે. એનું ય સ્વતંત્રતા જેવું જ. તમે હાથમાં પેડ લઈને ફોટા પડાવો છો. ભલે…પબ્લિસિટી, અવેરનેસ, પણ એ વાપર્યા પછી એનો યોગ્ય નિકાલ કરવામાં શું તકેદારી રાખવાની, એનો યોગ્ય નિકાલ એ તમારી જવાબદારી એવી સમજ આપો છો ?એ યોગ્ય નિકાલ ના થયેલ પેડનો કચરો કેટલું પોલ્યુશન ફેલાવે એનો અંદાજ પણ હોય છે તમને ?
પૂરતી સમજણ વિનાની સ્વતંત્રતા બધે નક્કામી જ નહિ છે પણ અધકચરા જ્ઞાનની જેમ હાનિકારક છે દોસ્તો.
હું ભગવાનનો આભાર માનીશ કે એણે મને દીકરો આપ્યો છે. મારેતો એક તન – મનદુરસ્ત સંતાન જોઈતું હતું, દીકરો કે દીકરી જે પણ હોય – મા બની શકવાનું સદ્ભાગ્ય એ ભગવાનના આશીર્વાદ. એક જ સંતાન બસ !
આજે જયારે આવા વેવલા મેસેજીસ વાંચીને મારો અતિસ્માર્ટ અને અતિલાગણીશીલ -સ્ત્રી દાક્ષિણ્યથી છલોછલ દીકરો આજના દિવસ પ્રત્યે ઘોર નારાજગી વ્યક્ત કરે છે ત્યારે હું નારી તરીકે અટકીને એક મા તરીકે વિચારવાનું ચાલુ કરું છું,
“આમ સ્ત્રીસશક્તિકરણની આંધીમાં આપણે આવનારી પેઢી, બનનારા પુરુષોના મગજમાં હકીકતે સ્ત્રીઓમાટે કેવા વિચારના બીજ રોપીએ છીએ ?”
આનો મતલબ એમ નહિ કે પુરુષોને બધું માફ, બધી !
છૂટ ! 😃
એમણે પણ બધી બાબતમાં સ્ત્રી નીચે જેવી માનસિકતા બદલવી જ રહી. નહિ બદલે તો એ પણ પસ્તાશે નક્કી. આજની સ્ત્રીઓ વધુ ને વધુ સ્માર્ટ, ઈન્ડિપેન્ડન્ટ અને પ્રેક્ટિકલ થતી જાય છે. શહેરોમાં શરૂઆત થઇ ચુકી છે, ગામડાં સુધી પણ ધીમે ધીમે એ વાયરા
ફૂંકાશે જ.
ટૂંકમાં કહું તો આ સમયની આંધીમાં સ્ત્રી પુરુષ બંને એ પૂરતો વિવેક અને સંયમ રાખીને એક તંદુરસ્ત સમાજ સ્થપાય એવા સાથે મળીને પ્રયત્નો કરવાના છે. એકબીજાની સામે પડવું બહુ સરળ છે પણ એકબીજાની સાથે ગરિમા પૂર્વક જીવવું બહુ અઘરું. આપણી દિશા કોઈનું મનોબળ તોડવાની કે નીચા દેખાડવાની ના જ હોય એનું ધ્યાન દરેકે રાખવું જ ઘટે.!
મોબાઈલમાંથી આટલું જ લખી શકી..થાકી ગઈ આંગળીઓ , તો અટકું 😃😃😃
વિશ્વાસ છે મારી વાત પાર દરેક મિત્ર એક વાર વિચારશે જ.
-સ્નેહા પટેલ.
9-3-2018
માનવજાતિઃ
કોઈ ઈચ્છાનું મને વળગણ ના હો,
એય ઈચ્છા છે , હવે એ પણ ના હો.
સ્વ. ચિનુ મોદી,”ઈર્શાદ”
‘તમારે બૈરાંઓને તો જલસાં જ જલસાં છે.’ અવિનાશ ગાડી ડ્રાઈવ કરતાં કરતાં બોલ્યો.
‘કેમ .અચાનક આ શું થઈ ગયું તને ?’ ડ્રાઈવિંગ સીટની બાજુની સીટમાં બેઠેલ ધાત્રી આસ્ચ્ર્યચક્તિ ચહેરે અવિનાશ સામે જોઇ રહી.
‘આ મહિલા દિન – અનામત – વુમનપાવર-ઇક્વીલીટી – ફેમીનીસ્ટ ના નામે અનેકો નાટક…ઉફ્ફ…હવે કંટાળો આવે છે. મહિલાદિનના આગળના અઠવાડિયાથી વોટસએપ, ટ્વીટર, ઇમેઇલ, ફેસબુક…જ્યાં જુઓ ત્યાં સ્ત્રીઓ મહાન અને પુરુષો અધમ – નીચલી કક્ષાના જાનવર એવા જ મેસેજીસ મળ્યાં કરે છે. પરણ્યાં બાદ સ્ત્રી એનું ઘર છોડે છે અમે પુરુષ પણ એમને અમારા ઘરમાં સ્નમાન સાથે મોભાદાર સ્થાન આપીએ જ છીએ ને. સ્ત્રીઓ સંતાનને જન્મ આપે છે તો મહાન પણ એ સંતાનને પાળી પોસીને સારું ભણતર અપાવવા અમે રાત દિવસ મજૂરી કરીને પૈસા કમાઈએ એનું કંઈ જ મૂલ્ય નહીં . સંસાર બે ય જણ સાથે મળીને ચલાવીએ છીએ તો અમારા માટે પણ એક દિવસ હોવો જ જોઇએ કે નહીં – પુરુષ દિવસ – વર્લ્ડ મેન ડે..પણ ના…અમારા હિસ્સામાં તો એ પણ નહીં. આમ જોવા જાવ તો ઇક્વીલીટીના નામે તમને સ્ત્રીઓને કેટકેટલી વિશેષ સવલતો મળે છે અને અમે તો હરાયાં ઢોર જ..તમારી પાસે તો જન્મથી જ ભગવાને આપેલ રુપની મબલખ સંપતિ હોય છે જ્યારે અમારે તો ડગલે ને પગલે અમારી સ્માર્ટનેસ, ક્વીકનેસ સાબિત કરી કરીને જીવવાનું હોય છે. કાયદાઓ જોઇએ તો પણ મોસ્ટલી તમારા હકમાં. ઘણી વખત તો પુરુષ તરીકે જન્મીને જાણે શું ભયાનક ગુનો કરી નાંખ્યો હોય એવું જ અનુભવાય છે.’ ?
‘અરે યાર, એવું બધું તો ચાલ્યાં કરે. મેં કદી તારી પાસે સ્ત્રી હોવાનો ફાયદો ઉઠાવ્યો છે બોલ ?’
‘ના એવું નથી. તું તો બહુ જ સમતોલિત સ્ત્રી છું. પણ આ દુનિયા…’
‘જો અવિ, આપણે એવી લોકાલિટીમાં જીવીએ છીએ કે જ્યાં સ્ત્રીઓ એમના અધિકારો માંગવા કરતાં એને લાયક બનવાનું વધારે પસંદ કરે છે અને પુરુષો સ્ત્રીઓની શારીરીક નાજુકાઇ પણ મજબૂત મનોબળની ખુલીને તારીફ કરીને એનું સન્માન કરી શકે છે. પણ આપણાં જેવા સમજુ લોકોની ટકાવારી કેટલી? આખી દુનિયા એવી નથી. આજે પણ દુનિયાના અનેક સ્થળોએ સ્ત્રીને એક સાધન તરીકે જ જોવાય છે અથવા તો એમ કહે ને કે વપરાય છે ! વળી ત્યાં હજુ એટલી ક્રાંતિ, શિક્ષણ કે લોકોમાં સમજણ, ઉદારતા જેવા ગુણ નથી પ્રસર્યા. ત્યાં હજી સ્ત્રીઓ પર અત્યાચારો થાય છે આ દિવસ એવા લોકોને સપોર્ટ કરવામાં, એમનામાં વૈચારીક જાગ્રુતિ લાવવા જ ઊજવાય છે. વળી જે કાયદાકાનૂનની વાતો તું કરે છે એ કાયદાઓની તો દુનિયાના અમુક છેવાડાની સ્ત્રીઓને જાણકારી સુધ્ધાં નથી હોતી. એકચ્યુઅલી આવા દિવસો ઉજવવા હોય તો આપણે લોકોએ આ બધી માહિતી એ છેવાડાંના લોકો સુધી પહોંચાડીને જાગ્રુતિ લાવવાનું કામ કરવું જોઇએ. આમ મેસેજીસ ફેરવ્યાં કરવાથી એ લોકોનું કશું ભલું નથી થવાનું. બાકી જ્યાં ખુદ ભગવાને સ્ત્રી પુરુષને અલગ અલગ બનાવીને આ ધરતી પર મોકલ્યાં છે તો એની ઇક્વીલીટીની વાતો કરીને આપણે જાણે – અજાણે એનું અપમાન કરીએ છીએ. હું તો માનું છું કે સ્ત્રી કે પુરુષ એક જાતિ કરતાં પહેલાં એક માનવ-મનુષ્ય છે અને દરેકે દરેક માનવ એક બીજાથી અલગ હોય છે. વળી એને અલગ રહેવાનો – પોતાની અલગ આદતો વિક્સાવવાનો – પોતાની રીતે જીવવાનો પૂરો હક છે, એના માટે તમારી મંજૂરી લેવા કે વાત વિચારણા કરવા આવવું સહેજ પણ જરુરી નથી. સ્ત્રી -પુરુષ બે જણ અલગ છે એટલે જ બંનેને એક બીજાનું આકર્ષણ છે એ વાત સો ટચના સોના જેવી. એથી સ્ત્રીઓએ પુરુષ જેવા કે પુરુષોએ સ્ત્રીસમોવડા થવા જેવા ઉતાવળિયા-આંધળૂકીયા પગલાં ભરીને પોતાની મૂર્ખામી સાબિત કરવાનું રહેવાં જ દેવું જોઇએ. મોટાભાગના લોકો આ મુદ્દાને ટાઇમપાસનો મુદ્દો બનાવીને ચર્ચાઓ કરીને પોતાનું નામ આગળ લાવવામાં જ રસ લે છે પણ જ્યાં ખરેખર અત્યાચારો થાય છે એવી એક સ્ત્રીને પણ એ જેને લાયક છે એવા હક અપાવી શકે, એને સ્વતંત્ર બનીને જીવતાં શીખવી શકે તો એ સાચી વ્યક્તિ કહેવાય અને આદર્શ જીવન જીવ્યું કહેવાય.’
‘હા ધારુ, તું સાચું કહે છે. તારી વાતોથી અમારો ઓફિસનો પટાવાળો યાદ આવી ગયો એ પણ વારંવાર એની ઘરવાળીને મારપીટ કરતો જ હોય છે. ચાલ તારી વાત પરથી હું શીખ લઉં છું અને એને સમજાવવાની કોશિશ કરીશ અને એની પત્નીને સન્માનજનક જીવન જીવવાને લાયક બનાવીશ. આ તને મારું વચન છે ડીઅર.’
‘ઓહ, યુ આર સચ અ ડાર્લિંગ. ચાલ હવે સામે કીટલીવાળે દેખાય છે ત્યાંથી બે ચા લઈ આવ. માથુ બહુ દુઃખે છે.’ ધાત્રીએ અવિનાશને ઓર્ડર કરવાની એક્ટીંગ કરતાં કહ્યું અને બે ય જણ ખડખડાટ હસી પડ્યાં.
બહાર આકાશમાં સૂરજ પણ આ યુગલની સમજદારી પર વારી ગયો અને હૂંફાળું હસી પડ્યો.
અનબીટેબલઃ સ્ત્રી કે પુરુષ બનવું એ આપણાં હાથમાં નથી હોતું પણ એક સારા માનવ બનવું એ ચોકકસ આપણાં હાથમાં છે.
phoolchhab newspaper > 9-10-2016 > navrash ni pal column
સ્ત્રી સશક્તિકરણઃ
ધાર કે વેચાય છે સામી દુકાને સ્વર્ગ,પણ
કોણ ઓળંગે સડક, આ ધારણાના નામ પર !
-ચીનુ મોદી.
રમ્યા અને પીન્કી એક રેસ્ટોરાંમાં બેઠા હતાં. આજુબાજુના ટેબલો જુવાનિયાઓથી ભરાયેલા હતાં, એમની જ દુનિયામાં મસ્ત એ લોકોની ધમાલ મસ્તીથી વાતાવરણમાં ખાસ્સો કોલાહલ છવાયેલો હતો.
‘રમ્યા, તને પણ મળી મળીને આ જ રેસ્ટોરાં મળી ? પાંચ મિનિટ પણ શાંતિથી વાત નથી થતી. જો તો ખરી આ લોકોને – જાણે એમના સિવાય કોઇ આજુબાજુમાં છે જ નહીં. ઉફ્ફ..’
‘પીન્કી, આ સમયે નોર્મલી અહીં ભીડ નથી હોતી પણ આજે ખબર નહીં કેમ, કદાચ કોઇની બર્થડે પાર્ટી લાગે છે. હશે હવે, એમની ઉંમર છે, એન્જોય કરે છે, જસ્ટ ઇગ્નોર ધેમ. આપણે આપણી વાત ચાલુ કર. શું કરે છે ઘરમાં બધા ? આપણે કેટલાં બધા સમય પછી મળ્યાં નહીં ? ‘
‘ ઘરમાં બધા મજામાં છે. વિશ્વા હમણાં જ એના ફ્રેન્ડ્સ સાથે ગોવા ફરીને આવી ને મીતેશ એના એમ.બી.એમાં બીઝી.’
‘અરે વાહ, ગોવા ! અમે પણ કેટલાંય વખતથી ત્યાં જવાનો પ્લાન કરીએ છીએ પણ સેટ જ નથી થતું.’ રમ્યા બોલી.
‘જો કે આ વખતે વિશ્વા લોકોના ગ્રુપને એક વિચિત્ર અનુભવ થયો. એ લોકોનું દસ જણનું ગ્રુપ હતું એમાં સાત છોકરીઓ હતી અને ત્રણ છોકરાંઓ. આજકાલની છોકરીઓ તો યુ નૉ ના – મોર્ડન ! કપડાં, બોલચાલ બધું એકદમ આધુનિક, વળી એમાં પણ ગોવા જેવી જગ્યાએ ફરવા જતાં હોય એટલે બધા કેવા ઉત્સાહમાં હોય એ તો સમજી જ શકાય એવી વાત છે ને. બધી છોકરીઓ થોડું થોડું ડ્રીન્ક પણ કરે છે ને એની એ બધાયના ઘરમાં ખબર છે. એ લોકો કશું છુપાવતાં નથી, બહુ જ ટ્રાન્સપરન્ટ છે આ લોકો. આપણી જેમ છુપાઈ છુપાઈને કશું જ નહીં. હા તો વાત એમ છે કે એ લોકો ડાન્સરુમમાં એમના ગ્રુપમાં ડ્રીન્ક કરીને ધમાલ મસ્તી કરી રહી હતી. એ વખતે ત્યાં બીજા લગભગ સાત આઠ છોકરાંઓનું ગ્રુપ પણ હતું, એમાંથી અમુક છોકરાંઓની હિંમત એમને ડ્રીન્ક કરતાં જોઇને ખૂલી ગઈ અને એમની પાસે આવીને ડાન્સની ઓફર કરી. છોકરીઓએ આધુનિકતાના નામે એ સ્વીકારી લીધી અને ડાન્સ કરવા લાગી. પણ ડાન્સ ફ્લોર પર પેલા છોકરાંઓએ એમની સાથે ખૂબ જ ખરાબ રીતે વર્તન કર્યુ જે બોલતાં પણ મને શરમ આવે છે. છોકરીઓએ વિરોધ કર્યો તો ઉલ્ટાના સામે બોલ્યાં કે,’ નૌ સો ચૂહે ખાકર બિલ્લી હજ કો ચલી, સરસ મજાનો સમય છે તો શું કામ આવા નખરાં કરો. લેટ’સ એન્જોય..વગેરે વગેરે..’ રમ્યાં લોકો સમજતાં કેમ નથી કે ડ્રીન્ક કરતી બધી છોકરીઓ ‘ચાલુ અને ઓલવેઝ અવેઇલેબલ’ નથી હોતી. આપણાં લોકોની મેન્ટાલીટી ક્યારે સુધરશે એ જ નથી સમજાતું.’
‘પીન્કી, તું જેવું કહે છે એવું જ એક મૂવી હમણાં મેં જોયું. એમાં પણ મોર્ડન છોકરીઓ આવી ગેરસમજની ભોગ બનેલી. એ મૂવીના હીરોએ છોકરીઓને સેફ જીવવા માટે ઘણા બધા સારા રુલ્સ સમજાવ્યાં છે જેને આપણે સમાજ ઉપરના કટાક્ષ તરીકે લઈ શકીએ અને સાવચેતીના પગલાંરુપે પણ લઈ શકીએ. હીરો ફકત ‘ડાયલોગ’ બોલી જાય છે – જસ્ટીફાય આપણે કરવાનું રહે કે આમાંથી શું શીખવું ? પણ એક વાત પાકકી કે સ્ત્રી સશક્તિકરણ બોલચાલ કે પહેરવેશની છૂટ માત્રથી નથી આવી જતું. આપણો સમાજ આજકાલની સ્ત્રીઓ, છોકરીઓને બહુ જ આધુનિક બનાવવાના ચક્કરમાં ગમે એવા પહેરવેશની તરફેણ કરે છે, જાહેરમાં ડ્રીન્ક કરીને ગમે એમ બોલે કે જીવે એમની મરજી એમને કોઇ રોક ટોક શા માટે ? એવા નારા લગાવે છે, પણ સામે એમની સુરક્ષાના નામે માંડ દસ ટકા જ કામ થયું છે એ ભૂલી જાય છે. તમે ગમે એટલાં ટૂંકા કપડાં પહેરો તમારી મરજી પણ જ્યારે કોઇ તમને હેરાન કરે તો સ્વરક્ષણ માટે તમે કેટલાં તૈયાર છો એ કદી વિચાર્યું છે ? સ્ત્રી રક્ષણના કાયદા છે પણ એનો અમલ થતાં કેટલો સમય જાય અને ત્યાં સુધીમાં તો શું નું શું થઈ જાય એનું ભાન છે ? એક રીતે જોતાં આ બધા મહાન ચિંતકો અને સ્ત્રીઓની તરફેણ કરવામાં વ્યસ્ત લોકોના સમુદાયે આધુનિકતાના નામે આજકાલની છોકરીઓને કન્ફ્યુઝ કરી મૂકી છે, વાસ્તવિકતાથી દૂર કલ્પનામાં જીવવાનું જ શીખવાડે છે. સ્વતંત્રતાના નામે બધા હક એમને આપી દીધા છે, લીવ ઇન માં રહેવું કે લગ્ન કરી લેવા સુધીની છૂટ પણ આપી દઈએ છીએ પણ જયારે એ સંબંધો પાંગળા સાબિત થાય ત્યારે એનો ઉકેલ કાઢીને સામી છાતીએ લડવા માટેની જે હિંમત જ જોઇએ એ તાકાત આપણે એમને નથી આપી શક્યાં. જે સ્થિતીનો સામનો કરવાની માનસિક કે શારિરીક તાકાત ના હોય એ સ્થિતી સુધી ખાલી આધુનિકતાના આંચળ હેઠળ જઈને નુકશાન બીજા કોઇને નહીં પણ ખુદ એમને જ થવાનું છે. જો સ્વતંત્રતા કે સ્ત્રી સશક્તિકરણનો રસ્તો છેલ્લે એમની માનસિક – શારિરીક યાતનાની મંઝિલ તરફ જ જતો હોય તો એવું મનસ્વીપણું શું કામનું ? છોકરાંઓની મેન્ટાલીટી પણ બદલાઈ રહી છે પણ આ બધા પરિવર્તનો બહુ ‘સ્લો’ હોય છે વળી બધી આંગળીઓ સરખી નથી હોતી, ગુમાવવાનું તો છેલ્લે છોકરીઓના પક્ષે જ વધુ આવે છે.હા, એ બધું સહન કરી લેવાની અને કોઇ પણ પ્રકારનું રીઝલ્ટ આવે તો એને બિન્દાસ રીતે કશું થયું જ નથી એમ લેવાની તાકાત જે છોકરીમાં આવી જાય એને મનફાવે એટલા વાગે દારુની બોટલ હાથમાં લઈને અર્ધનગ્ન અવસ્થામાં ફરવાની છૂટ સો ટકા હોવી જોઇએ. એવી બોલ્ડ સ્ત્રીઓને મારા સલામ ! પણ આપણે તો આપણી માનસિકતા બદલ્યા વગર ફક્ત પહેરવેશ જ બદલ્યાં કરીએ છીએ, છૂટછાટો લીધે રાખીએ છીએ. એમાં આજની પેઢી નથી આમની રહેતી કે નથી પેલી બાજુની ! સરકાર કે બીજું કોઇ તમારું રક્ષણ કરશે પણ એ પહેલાં તમે બધી રીતે તમારી જાતને સાચવતાં, રક્ષતા શીખો પછી જેમ મન ફાવે એમ વર્તન કરો. બાકી સંતાનોને અમુક વર્તન ના કરવાની સલાહ આપવાથી આપણે જૂનવાણી નહીં પણ સમજુ પેરેન્ટ્સ જ કહેવાઈએ એ વાત નક્કી. સો વાતની એક વાત કે આપણે આપણાં સંતાનની બાંહેધરી લઈ શકીએ બીજાનાં છોકરાંઓના વર્તનની નહીં. આપણી ફરજ છે કે આપણાં સંતાનોને દરેક છૂટછાટ સાથે એના પરિણામો પણ સમજાવીએ અને એની સામે લડતાં શીખવીએ પછી જ છૂટ લેવા દઈએ. હું તો આમ માનું છું – તું શું માને ?’
‘હા,રમ્યા તારી વાત સાવ સાચી. શારિરીક ને માનસિક રીતે નબળી હોય એવી છોકરીઓએ અને એમના મા-બાપે આધુનિકતાના નામે આવા અખતરાં કરતાં પહેલાં સો વખત વિચારી જ લેવું જોઇએ. ‘
અનબીટેબલઃ ખાત્રી હંમેશા ટકોરાબંધ હોવી જોઇએ.
સ્નેહા પટેલ