Marriage anniversary

આજે લગ્નજીવનના 23 વર્ષ પૂરાં થયાં. જેટલાં કુંવારા એટલાં જ લગ્નજીવનના સહિયારા વર્ષો. આજે બે યનો આંકડો સરખો 🙂

 પાછળ વળીને જોતા જીવનનો એકે એક ખૂણો જાતજાતના રંગોથી, ભાતભાતના રસથી ભરચક દેખાય છે. આજના વર્તમાનમાં વીતી ગયેલ પળોનો અહેસાસ મારા હોઠ પર મારી જાણ બહાર જ મીઠી મુસ્કાન મૂકી જાય છે. એ જુવાનીની નાદાનીઓમાં ક્યારેક અચાનક ફૂટી નીકળતા ડહાપણભર્યા વર્તન પાછળ માત્ર ને માત્ર એકમેક માટેની લાગણી, ક્યારેય કોઈ પણ સંજોગોમાં હાથ નહિ છોડવાનું પરિબળ જ જવાબદાર દેખાયું છે. આખું પાછલું જીવન અત્યારે મારી આંખો સમક્ષ આવીને વસી ગયું છે એવી લાગણી થાય છે.

કોલેજના એ નાદાન, મસ્તીભર્યા,બેફિકરા જીવનમાં પણ હું મારી જાતને એક જવાબદારીથી સાચવતી હતી. કોઈનો એક પણ ખોટો કે આડોઅવળો અક્ષર સાંભળવાની સહેજ પણ તૈયારી નહીં પણ જ્યાં લાગણી હોય ત્યાં બધું ભૂલીને વારંવાર સામેથી જવાની ટેવવાળી ને કાયમ મસ્તી- લાગણીથી ભરપૂર સ્નેહા આજે મને ખૂબ મીઠડી લાગે છે. 

એ માસૂમિયત, એ બચપન પછીની તાજી જુવાની અહાહા….

મને આ બધું વિચારતાં ખૂબ ખુશી થાય છે કે અમારા જમાનામાં મોબાઈલ,ફેસબુક,વોટ્સઅપ જેવા ભમમરીયા કૂવાઓ નહતા. બહુ જ સરળ ને સ્પષ્ટ જીવન. એ વખતે લવમેરેજ કરનારા લોકોને વિચિત્ર ગ્રહના પ્રાણીની જેમ જોવાતા..હાહાહાઆ……એ સમયે હું સ્વીકારું છું કે અમારામાં આજના જુવાનિયાઓ જેટલી દેખીતી સ્માર્ટનેસ નહતી પણ અંદરની સ્માર્ટનેસ, કોન્ફિડન્સ સુપર્બ. હેતલ, જે આજે મારા પતિદેવ છે એમને ‘હા’ પાડતા વિચારવા માટે થોડા સમયની મંજૂરી માગેલી પણ એ ઘરના લોકોની સહમતિના પ્રશ્નને લઈને, બાકી એકમેકને મિત્ર તરીકે જાણતાં હતા એથી સાથે તો ખુશ રહીશું જ એની પાક્કી ખાતરી હતી. કોઈ વર્ષો સુધી ‘લિવ ઇન રિલેશનશિપ’માં રહેવા, એકબીજાને ચકાસવા જેવા નબળા નિર્ણયો જેવી અવઢવો નહતી કે લગ્નની જવાબદારી ઉપાડી શકીશું કે નહીં જેવા વિચિત્ર ગભરાવી મૂકતાં પ્રશ્નો નહતા થતા. મગજમાં ‘ગમે એ થાય આ વ્યક્તિની સાથે જ જીવવું છે જેવી જીદદ હતી. એ એની સમગ્ર ખૂબી અને નબળાઈઓ સાથે જેવો છે એવો સમગ્રતયા સ્વીકાર છે’ જેવી ભયંકર કલેરિટી ને મક્કમતા હતી.  બે જણા ભેગાં હોઈશું તો એ વખતના સુપરહિટ મૂવી ‘કયામત સે કયામત તક’ના પ્રખ્યાત ગીત, ‘અકેલે હૈ તો કયા ગમ હૈ ચાહે તો હમારે બસમે ક્યા નહિ’ જેવો આભતોડ કોનફીડન્સ શરીરની નસેનસમાં વહેતો હતો.

એકબીજા સાથે વાત કરવી હોય તો એક રૂપિયાના થોડા  સિક્કા શોધીને કોઇ બહાનું બતાવીને ઘરની નજીકના પીસીઓમાં જવાનું, આપણા ચહેરાના હાવભાવ ક્યાંય કોઈ પાડોશી કે પંચાતિયું જોઈ ના જાય એમ અભિનય કરતા કરતા ફોન લગાવવાનો ને ફોન લાગતાં જ રૂપિયો નાખવાનો..ખનિંગ….એ પછી તો જોકે મિનિટના હિસાબે પૈસા વસૂલતા પીસીઓ આવેલાં એટલે આ છુટ્ટાઓની માથાકૂટ પતી ગયેલી.વાત કરતા કરતા ધ્યાન સમય પર હોય જેવી આપણા હાથમાં રહેલી રકમ જેટલો સમય થાય ત્યારે ફોન પતાવી દેવાની મોટી મજબૂરી..વળી તમે ફોન કરો ત્યારે તમને જેની સાથે વાત કરવી હોય એ વ્યક્તિ એ જગ્યાએ હાજર હોય જ એ સહેજ પણ જરૂરી નહી..વળી કોઈ વડીલ ફોન ઉપાડે તો દિલ સીધું મોઢામાં આવી ગયાની લાગણી થાય. એ સમયે વડીલોને , ‘અમારા ફોનને હાથ નહિ લગાડવાનો, અમારી પ્રાઇવસી..etc’ જેવી વાતો કહેવા જેવા વર્તનનો જન્મ નહતો થયો. ફોન તો વડીલોનો જ રહેતો ને એમાં આપણે વાત કરવા આપણી તકદીર પર જુગાર રમવાનો રહેતો. 😀 લાસ્ટ કોલમાં જે સમયે વાત કરવા કહ્યું હોય એ જ સમયે એને અચાનક કોઈ કામ ફૂટી નીકળે, મહેમાન આવી જાય એટલે વાત ના પણ થાય ..( એ સમયે મોટાભાગે દોરડાવાળા ફોન રહેતા અને જે મોસ્ટલી સતત અવરજવરવાળા બેઠકરૂમમાં જ મૂકાતા, એ વખતે એનો બહુ મોટો ત્રાસ લાગતો) હું…હા…ઓકે..ને વાત પતી જાય. એમાં ય આગળના ફોન માટેનો સમય નક્કી ના થયો હોય તો તો પતી ગયું..એકબીજાનો  કોન્ટેકટ કેમનો કરવો એ મોટો યક્ષપ્રશ્ન ! એ ના મળી શકવાના …ઇવન મહિનાઓ સુધી વાતચીત પણ ના થઇ શકવાના અનેકો પ્રસંગો (આજકાલના ગુડમોર્નિંગ, શુ ખાધું, શુ પહેર્યું,ગુડ નૂન,ગુડ નાઈટ થી માંડીને હજારો અકલ્પનીય મેસેજની આપ લે કરનારી પેઢીને આ તડપ નહિ સમજાય કદાચ, પણ એ પછી જ્યારે મળવાનો સમય મળતો ત્યારે ધોધમાર વરસાદની જે અનુભૂતિ થતી એ અવર્ણનીય રહેતી..બોલવાનું ખાસ કંઈ ના હોય પણ એકબીજાની હાજરી જબરદસ્ત વાતાવરણ ઉભું કરી દેતી, બધું જાણે સુગંધના દરિયાથી ભરી દેતી) મને હજી યાદ છે. આજકાલની તાજી વાત કદાચ હું ભૂલી જાઉં પણ એ બધો સમય સ્મૃતિપટલ પર એવો તાજો ને લીલોછમ છે. સાથે જીવતા જ્યારે પણ જીવનમાં કોઈ પ્રસંગે દિલ દુખ્યું છે ત્યારે એ લીલાછમ, મીઠડી યાદોએ કાયમ એનો હૂંફાળો છાયો કર્યો છે…બહુ બધું છે…કેટલું કહું..પછી ક્યારેક. આજના મીઠા દિવસને મારી આટલી પ્રેમાળ ગોલ્ડન સમયની યાદનું ઝરણું ભેટ! 

-સ્નેહા પટેલ.

Dadh no dukhavo

Phoolchhab newspaper > Navrash ni pal column >11oct,2017.

દાઢનો દુઃખાવોઃ

 

શબ્દોમાં ક્યાં સમાય છે તારી ને મારી વાત ?

અર્થોમાં ક્યાં ચણાય છે તારી ને મારી વાત.

-રમેશ પારેખ.

 

કૃપા ટીવીની સામે બેઠી બેઠી ચેનલ બદલ બદલ કરી રહી હતી. મન ક્યાંય એક જગ્યાએ ચોંટતું નહતું. અંદરખાને એને થોડી નવાઈ પણ લાગતી હતી કે,’આજે એને શું થઈ ગયું હતું ? આ બધી જ ચેનલો પર અમુક તો એના ખૂબ જ ગમતા પ્રોગ્રામ આવી રહ્યાં હતાં જે ઘણી વખત એ એકલી એકલી જોઇને પણ ખૂબ જોર જોરથી હસતી હતી અને પોતાની જાતની કંપની જ એંજોય કરતી હતી, એ કાર્યક્રમ આજે એના દિલને કેમ અડકતાં પણ નહતાં ?’ મગજમાં ક્યાંક કોઇ મોટું બખડજંતર ચાલી રહેલું, કોઇ પ્રક્રિયા ખોટી થઈ રહી હતી. બાકી એ તો ખૂબ જ ખુશખુશાલ, મિલનસાર  વ્યક્તિ હતી. ‘કંટાળો’ એટલે શું વળી? આ શબ્દની એને લગભગ એલર્જી હતી. પણ આજે એ કંટાળાના અજગરે એને પોતાના ભરડામાં લીધી હતી અને એ એ નાગચૂડમાંથી છૂટવા ફાંફાં મારતી હતી.

આખરે ટીવી બંધ કરીને એ પદ્યાસન વાળીને આંખો બંધ કરી, બે હથેળી ગોઠણ પર મૂકી મુદ્રામાં આંગળી વાળીને શાંતિથી બેસી ગઈ. આ એનો છેલ્લો ઉપાય હતો આ ફેલ જાય તો..તો..  ને કૃપાએ નકારાત્મક વિચારોને ઝાટકો મારીને ખંખેરી લીધા.

કૃપા એક આધુનિક, સ્વતંત્ર – પોતાનો નાનો એવો બિઝનેસ કરનારી નારી.

શાંતિથી બેઠા બેઠા એ પોતાની સાચી સમસ્યા સમજ્વા પ્રયાસ કરતી હતી અને અચાનક જ એના મગજમાં ટ્યુબલાઈટ થઈ.

‘ઓહ..તો આ વાત છે.’

વાત જાણે એમ હતી કે કૃપાને છેલ્લાં છ મહિનાથી ડહાપણની દાઢ બહુ જ હેરાન કરતી હતી. એ દાંતના ડોકટર પાસે ્ગઈ તો એમણે એ દાઢને ઓપરેટ્ કરીને કાઢી નાંખવી પડશે એમ કહ્યું હતું અને આ ‘ઓપરેટ’ શબ્દથી કૃપાના મોતિયા મરી ગયા હતાં. એણે ઘરે આવીને પોતાના પતિ વરુણને આ વાત કહી અને સાથે એમ પણ કહ્યું કે,’આવતા મહિનામાં એકાદ દિવસ સેટ કરીને તું મારી સાથે દવાખાને આવજે, કારણકે એકલાં જવાની મારી હિંમત નથી.’

અને વરુણ આ વાત સાંભળીને હસી પડ્યો.

‘અરે મારી વ્હાલુડી, તું આટલી હિંમતવાળી છું ને આજે આવી વાતો કેમ કરે છે?’

‘ઇન શોર્ટ તું મારી સાથે નહીં આવે એમ જ ને?’

‘અરે, એવું ક્યાં કહ્યું છે ?’

ને વાત ત્યાંથી આડા પાટે ફંટાઈ ગઈ. દંપતિ સમજુ હતું એટલે  વાત ‘સેચ્યુરેશન પોઈંટ’ પર પહોંચે એ પહેલાં જ સચેત થઈને ચૂપ થઈ ગયાં.

એ પછી કૃપાને અનેક નાની નાની શારીરિક તકલીફ થતી તો પણ વરુણની યાદ આવતી અને વિચારતી કે,’એ કેમ મારી સાથે ના આવે? એ મને પ્રેમ જ નથી કરતો કે? એને મારી કોઇ દરકાર જ નથી ?’ અને એ પછી એની જાણ બહાર જ એના મનમાં એક પછી એક ગાંઠ બંધાતી ચાલી અને એ પોતાની દરેક શારીરિક તકલીફને અવગણવા લાગી હતી. વરુણ સાથે સમસ્યા વિશે વાત કરે અને વરુણ એના કામના ટેન્શનમાં એટલું બધું ધ્યાન ના આપે. હા એ હા કરી લે. આ વાતથી કૃપા વધુ અકળાતી.

‘જ્યાં સુધી વરૂણ મને ડોકટર પાસે લઈ જશે નહીં ત્યાં સુધી હું હવે ડોકટર પાસે જઈશ જ નહીં. જે થવું હોય એ થાય. જોઉં તો ખરી એ ક્યાં સુધી મારી તબિયત સામે આંખ આડા કાન કરે છે ?’

શારીરિક તકલીફો નાની નાની હોય ને ધ્યાન ન અપાતા વધતી ચાલી હતી અને વળી કૃપા’આ જે થાય છે એ બધાનું કારણ વરુણ જ છે’ વિચારી વિચારીને મનોમન વરુણ પર અકળાતી રહેતી. વાત  રહી વરુણની તો એને તો આ આખી રામાયણની કશી જ ખબર નહતી. આમ પણ કૃપા અત્યાર સુધી પોતાના દરેક કામ પોતાની રીતે સફળતાથી પૂરા કરી લેતી હતી એટલે એના મગજમાં આવી વાત ‘કલીક’ જ નહતી થતી.

આજકાલ કૃપાને દાઢ વધુ પડ્તી દુખતી હતી, વાંકી ઉગવાના કારણે એને ખોરાક ચાવતાં ચાવતાં એ દાંત જડબાની ચામડી સાથે ઘસાતો અને છોલાઈને ત્યાં ચાંદી પડી ગયેલી હતી. બોલવામાં પણ ઘણી વખત તકલીફ પડતી હતી. બીજી બાજુ થોડું ઘણું ચાવી ચાવીને કામ ચલાવતી કૃપાને દુકાળમાં અધિક માસની જેમ એ બીજી બાજુનો છેલ્લો દાંત ખોરાકમાં કાંકરો આવવાના કારણે અડધો તૂટી ગયો. ત્યાં પાણી પણ અડતું તો લબકારા મારતાં. ખરી તકલીફ થઈ ગઈ હતી – હવે?

ખાવાનું ખાવું કેવી રીતે ?

ટણી બહુ હતી, વરૂણને કશું કહેવું જ નથી, ભલે બધું સહન કરવું પડે. વરૂણને મોઢેથી બોલીને કહી શકાય એમ નહતું એથી હવે કૃપા છેલ્લાં અઠવાડિયાથી લીકવીડ ખોરાક પર વધુ મારો રાખતી. એને એમ કે એના ડાયેટના આ ફેરફારથી વરુણ ચમકશે અને કારણ પૂછશે. પણ ના…એવું કશું જ ના થયું. બફારામાં ઓર ઉકળાટ ભળ્યો !

બોલાતું નહતું અન સહેવાતું પણ નહતું.

અચાનક ડોરબેલ વાગ્યો અને કૃપાની વિચારધારા અટકી ગઈ. વરુણ જ હતો.

‘હાય ડાર્લિંગ, આજે ઘરે કંઇ ના રાંધીશ, ‘બાબલાં’નું નોનવેજ ખાવા જઈએ.’ સોફામાં લંબાવતા વરુણ બોલ્યો.

‘નોનવેજ !’

અને ક્રુપાના અવાજમાં ના ઇચ્છવા છતાં વ્યંગનો રંગ ભળી ગયો.

‘હા નોનવેજ. કેમ શું થયું? તને તો નોનવેજ બહુ ભાવે છે ને.’

‘હા પણ એ નોનવેજ ચાવ ચાવ કરવાનું હોય ને ?’

‘હા..હા..શું તું પણ. કેવી બાલિશ વાત કરે છે ? ચાવવાનું તો હોય જ ને.’

‘ને મારી બે ય બાજુની દાઢ મને ખૂબ જ હેરાન કરે છે. છેલ્લાં અઠવાડિયાથી હું લગભગ લીકવીડ ડાયેટ પર છું, એ વાતનો સાહેબને ખ્યાલ સુધ્ધાં છે ?’

‘ઓહ..એ તો મને એમ કે આજકાલ ગરમી વધુ છે તો એના કારણે તું લીકવીડ વધારે લે છે. આ દાઢનો દુઃખાવો છે એ વાત તો ખ્યાલ જ નથી. ડોકટર પાસે કેમ નથી ગઈ ?’

અને કૃપાની કમાન છટકી.

‘મેં તને પહેલાં પણ કહેલું કે તું નહીં આવે ત્યાં સુધી હું ડોકટર પાસે નહીં જ જઉં,મારે જાણવું છે કે તું મારી તબિયતની કેટલી ચિંતા કરે છે. તને સમય મળે તો ઠીક નહીં તો હું આમ ને આમ બોખી થઈ જઈશ. એની જાતે એક પછી એક દાંત પડશે એ તો.’

‘કૃપા, આ તું બોલે છે ? મારી મોર્ડન વાઈફ ?’

‘હા. મોર્ડન છું તો શું થયું ? મને મારો વર મારી ચિંતા કરે, ધ્યાન રાખે એ બહુ જ પસંદ છે.’

‘એવું ના કર. તું આટલી મજબૂત થઈને આવું કેમ વિચારે છે ? મારા ધ્યાનમાં જ આ વાત ના આવી કારણ કે તું તારા દરેક કામ તારી રીતે પૂરી સફળતાથી પતાવી જ લે છે. હું મારા મિત્રોને તારું ઉદાહરણ આપું છું કે મારે તારા રહેતાં ઘર, સમાજ કે છોકરાંઓ પ્રત્યે પણ ખાસ ધ્યાન આપવાનું ના રહેતું હોવાથી ધંધામાં પૂરતો સમય આપી શકું છું અને મારી એ મજબૂત પત્ની આવું વિચારે ? આજકાલ સ્ત્રી સશક્તિકરણનો વાયરો ફૂંકાય છે ત્યાં અનેક આધુનિક નારીઓ અનેક લેકચર આપે છે પણ પોતાની જાત પર દરેક પાસાથી નિર્ભર કેવી રીતે રહેવું એ વાત કહેવાય છે પણ ત્યાં પણ આ તેં કહી એ તકલીફવાળી વાત નથી કહેવાઇ. તારામાં આત્મ્વિશ્વાસ, સમજની કોઇ કમી નથી તો પછી આવી નાની શી સમસ્યા માટે તું માર પર નિર્ભર કેમ છે ડીઅર ? કાલે ઉઠીને હું નહીં હોઉં ર્તો તું શું કરીશ ?’

‘આવું ના બોલ વરુણ.’ અને ક્રુપાએ પોતાની ગુલાબી હથેળી વરુણના હોઠ પર મૂકી દીધી ને એક પળમાં તો એની આંખ છલકાઈ પણ ગઈ.

‘હું કાલે જ દાંતના ડોકટરની અપોઈન્ટમેંટ લઈ લઉં છું પગલી ને કાલે સવારે જ આપણે એમને મળી આવીએ. ઓકે.’ એની ભીની પાંપણ પર મ્રુદુતાથી હથેળી ફેરવતાં વરુણ બોલ્યો.

‘ના વરુણ, ચાલશે. યુ નો, મને છેલ્લાં બે વર્ષથી તારા મોઢેથી આ એક જ વાક્ય મકકમ નિર્ણય સાથે સાંભળવું હતું.બાકી ડોકટર પાસે કે દુનિયાના બીજા છેડે પહોંચવા પણ તારી આ બૈરીને કોઇની જરુર નથી એ વાત તું બખૂબી જાણે જ છે.’

‘દુનિયાના બીજા છેડે તું એકલી જજે પણ ડોકટર પાસે તો હું જ લઈ જઈશ’ બાકીનું વાકય,

‘તમને સ્ત્રીઓને ઓળખવામાં ભલભલા થાપ ખાઇ જાય તો મારું શું ગજુ ?’ મનોમન બોલીને જ વરુણ હસી પડ્યો.

 

‘ઓકે, એવું રાખીએ’ ને બાકીનું વાક્ય,

‘ તમને પુરુષોને પૈસા કમાવામાંથી ફુરસદ જ નથી મળતી એટલે અમારે સ્ત્રીઓને નાછૂટકે આવા નખરાં કરવાં જ પડે છે.’ મનોમન બોલીને પોતાની જીત પર મનોમન ક્રુપા પોરસાઈ.

ઘી ના ઠામમાં ઘી પડી રહ્યું.

અનબીટેબલઃ જીવન નામની વાનગીમાં દરેક ઘટનાના સ્વાદનું પોતાનું એક આગવું મહત્વ જ હોય છે.

સ્નેહા પટેલ

love merrige- arrange merrige

લવ મેરેજ – અરેંજ મેરેજઃ

phulchhab newspaper > 30-8-2016 > navrash ni pl column

 

તાર કાં તો માર રસ્તા બે જ છે.

જીત કાં તો હાર રસ્તા બે જ છે.

– ઇશિતા દવે

‘તમારા તો લવમેરેજ થયેલાં છે ને ? અમને તમારી સ્ટોરી તો કહો ? કુમારભાઈએ કેવી રીતે તમને પ્રપોઝ કરેલું એ તો કહો ? તેઓ આ ઉંમરે આટલા સ્માર્ટ – હેન્ડસમ કનૈયાકુંવર જેવા લાગે છે તો કોલેજકાળમાં તો એમની પાછળ કેટલીય છોકરીઓ પાગલ હશે કેમ ? આટલા હેન્ડસમ માણસની પ્રેમિકા બનીને આપને પણ ગર્વ થતો હશે કેમ રાધિકાભાભી ? જોકે તમે પણ કંઇ કમ રુપાળા નથી હોંકે – તમારી બે ય ની જોડી તો ‘રામ મિલાય’ જેવી છે.’

ઉત્સુકતાથી અને ઉતાવળથી ભરપૂર સોનાલીબેને રાધિકાની ઉપર એકસાથે પાંચ છ વાક્યોનો રીતસરનો મારો જ ચલાવી મૂક્યો હતો. એકસાથે આટલું બોલીને હાંફી ગઈ હોય એમ હવે એ શ્વાસ લેવા બેઠી અને રાધિકાબેન એના પ્રશ્નોના શું ઉત્તર આપે છે એ જાણવા એના મોઢા પર એણે પોતાની આંખો ખોડી દીધી.

‘સોનાલીબેન શું તમે પણ ? એવું કંઇ ખાસ નહતું. લવ મેરેજ હોય કે અરેંજ મેરેજ બધું આખરે તો સરખું જ હોય છે. તમારું લગ્નજીવન પણ કેટલું સુંદર છે જ ને !’લગ્નજીવનના બે દાયકાં વીતી ગયા છતાં રાધિકાને પોતાની પર્સનલ વાતો આમ કોઇની પણ સાથે શેર કરવામાં શરમ નડતી હતી. એને આવી સહેજ પણ આદત નહતી.

‘ના હો….લવ મેરેજ અને અરેંજ મેરેજમાં આભ જમીનનો ફર્ક હોય છે મારી બેના. તમે લગ્ન પહેલાં એકબીજાને જાણતાં હોવ, પૂરી રીતે સમજતાં હો અને એ પછી તમે બે વ્યક્તિએ આખી જીંદગી એકબીજા સાથે વીતાવવાનો નિર્ણય લીધો હોય. લવ મેરેજે એટલે ચોઇસવાળા લગ્ન જ ને આખરે તો. અમારે તો શું વડીલોએ બતાવ્યાં હોય એમાંથી પસંદ કરી લીધેલા. લગ્ન પહેલાં અમારી સગાઈનો ગાળો લગભગ ૬ મહિના રહેલો એટલા સમયમાં તો અમે એકબીજાને શું ઓળખી શકવાના ? અને ઓળખીએ તો પણ લવમેરેજના પ્રેમ – આકર્ષણ જેવી વાત એમાં ક્યાંથી ? ‘

‘સોનાલીબેન કેમ આમ બોલો છો ? પરમભાઈ તમને કેટલો બધો પ્રેમ કરે છે. તમારા બે દીકરા ય હવે તો ટીનએજર્સ થઈ ગયાં છે. તો ય એમનો પ્રેમ યથાવત જળવાયેલ જણાઇ આવે છે જ.લવમેરેજમાં વ્યકતિને પહેલાં પૂરેપૂરી જાણી લો કે અરેંજ મેરેજમાં વ્યક્તિને મેરેજ પછી જાણો એમાં લગ્નજીવન પર ખાસ કંઇ ફર્ક નથી પડતો. ઉલ્ટાનું અરેંજ મેરેજમાં તો તમારે વડીલોનો સ્વીકાર પહેલેથી જ મળી ગયેલ હોય એટલે કોઇ જ વાતમાં વાંધા વચકા પડવાની શકયતાઓ ઓછી રહે જ્યારે લવમેરેજમાં છોકરીનું એક વર્ષ તો ઘરનાની નજીક જવામાં જ વીતી જાય.’

‘મારું હાળું આ વાત તમે  સાચી કહી હોં રાધિબેન. મારી સાસરીમાં બધા ય મને પહેલેથી જ પ્રેમથી સ્વીકારીને રહે છે. પણ તો ય લવમેરેજ વાળા લગ્નજીવનમાં રોમાંચ, આકર્ષણનું તત્વ વધારે રહેલ છે એવું તમને નથી લાગતું ?’

‘ના, મારા માનવા પ્રમાણે ખરું લગ્નજીવન તો લગ્નના પાંચ વર્ષ પછી જ થયું ગણાય – એ પછી લવ મેરેજ હોય કે અરેંજ મેરેજ ! લવમેરેજમાં પણ તમે વ્યકતિની સાથે રહ્યાં વિના એની અમુક આદતો – બાબતો -સ્વભાવથી પૂરેપૂરા પરિચીત તો નથી જ હોતા. અમિક સ્થિતીમાં એ કેવી રીતે વર્તન કરશે – પ્રશ્નોનું નિરાકરણ કેવી રીતે લાવશે એની તો એ સ્થિતીમાં હકીકતે મૂકાયા પછી જ સમજણ પડે. અરેંજ હોય કે લવ-  બે ચાર વર્ષ તો આકર્ષણથી – રોમાંચથી ભરપૂર જ રહે છે પછી જ જ્યારે જવાબદારીઓ ઉપાડવાનો સમય આવે ત્યારે એ બે જણ કેવી રીતે એ સ્થિતીનો સંયુકતપણે નિભાવે છે એ જોવાનું હોય છે. જીવન પળે પળે બદલાતું હોય છે. નોકરી-કામધંધો-સામાજીક જવાબદારીઓ-છોકરાંઓનો ઉછેર આ બધી જ સ્થિતીઓને લવ મેરેજ કે અરેજ મેરેજથી કોઇ જ ફર્ક નથી પડતો. સમય જતાં જતાં જ વ્યક્તિ એકબીજાને સમજે અને એકબીજાની વધુ નજીક આવે કે દૂર જાય છે. તમારે જેવા ઝગડાં થાય છે એવા નાના મોટાં ઝગડાં તો અમારે પણ થાય છે જ. જેમ અમુક સમયે  કુમાર હવે શું વિચારતો હશે કે શું ફીલ કરતો હવે એવું સ્મજાઈ જાય છે એવું તમને પણ પરમભાઈની આદતો, મૂડ સ્વભાવ વિશે પૂરેપૂરો ખ્યાલ હોય જ છે ને !  પરમભાઈમાં થોડી ખામી હશે તો ખૂબી પણ હશે જ ને..એમ કુમારમાં પણ અનેજ્ક ખૂબી છતાં અમુક ખામી છે જ..હોય જ ને..આખરે માણસ છે એ.  લગ્ન કરે એટલે માણસ સંપૂર્ણપણે સામેવાળાની મરજી પ્રમાણે થોડી જીવે ? એમને પણ સ્વતંત્રતા જેવું કંઇ હોય કે નહીં ? હા ઘરની બહાર એ આપણને સાચવી લે પણ પર્સનલ લાઈફમાં તો દરેકની સ્થિતી સરખી જ હોય. કોણ એ સિચ્યેશનસ કેવી રીતે હેન્ડલ કરે છે બધો દારો મદાર એની પર છે બેના.વળી  આજકાલ તો એક બીજાને પૂરી રીતે સમજવા વળી એક નવી ફેશન નીકળી છે – પસ્ચિમના લોકોથી રહેણી કરણીના આકર્ષણમાં ફસાઈને આજના યુવાનિયાઓ ‘લીવ ઇન રીલેશનશીપ’ કે જેમાં છોકરાં છોકરી પોતાનું ઘર લઈને મા બાપથી જ અલગ રહીને જીવે છે એમ છતાં ય અમુક વર્ષો પછી એ લોકો હસી ખુશીથી છૂટાં પડી જાય છે. લવમેરેજ કરતાં તો આ કમ સે કમ દસ સ્ટેપ આગળનો રસ્તો તો પણ એ સંબંધો ફેઇલ જાય છે બોલો.. માટે જ કહું છું કે લગ્નજીવનમાં ‘લવમેરેજ’ કે ‘એરેંજ મેરેજ’ની ટેગ કશું ખાસ કામ નથી કરતી. આખરે તો જીવન એકબીજા સાથે જીવતી વ્યક્તિની સમજણ, પ્રેમ, સ્વભાવ પર નભે છે.’

સોનાલી ચૂપચાપ એકીટશે રાધિકાની વાત સાંભળી રહી હતી. આજે રાધિકાએ એનો મોટો ભ્રમ બહુ જ સરળતાથી તોડી કાઢ્યો હતો.

અનબીટેબલ ઃ લગ્ન પછી ‘કોઇ હવે સંપૂર્ણપણે મારું’ એ લાગણી બહુ જ સુખદ હોય છે.

-sneha patel

foreign- a degree

ફોરૅન એક ડીગ્રી…

 

પ્રથમ બારણાંએ ઊઘડવાનું હોય,

પછી બહાર એણે નીકળવાનું હોય !

-સ્નેહા પટેલ ‘અક્ષિતારક’ પુસ્તકમાંથી.

 

સાંજનો સમય હતો. ગરમીમાં સુકાઇને ફાટી જઈને તરડાઈ ગયેલ હોઠમાંથી મંગાયેલી દુવાઓના ફળરુપે મોંઘેરો વરસાદ ઝરમર પડી રહ્યો હતો. બે દિવસથી ચાર પાંચ ઇંચ વરસી ગયેલો હોવાથી વાતાવરણમાં સરસ મજાની ઠંડક પ્રસરી ગયેલી હતી.

સાંજના પાંચ વાગ્યાનો સમય હતો અને અનુરુપ સોસાયટીના બાંકડે પાંચ છ વયોવૃધ્ધ અને બે ચાર જુવાનીયાઓ વર્ષારાણીના પાલવ તળે હાશકારો અનુભવી રહ્યાં હતાં. વાતોના ગરમાગરમ દાળવડાંની જ્યાફત ઉડાવી રહ્યાં હતાં.

એક માજી બોલ્યા,

‘અલ્યાં સાંભળ્યું કે ત્રીજા માળે રહેતી પેલી લઘરી રચનાની મોટી છોકરી આગળ ભણવા માટે યુ.એસ.એ ગઈ .’

‘હેં, શું વાત કરો છો? ત્રણ ત્રણ છોકરીઓવાળું ઘર અને વર તો કંઈ કમાતો નથી. જ્યારે જોઇએ ત્યારે સોસાયટીમાં મેઇનટન્ન્સના પૈસા પણ બાકી ને બાકી જ હોય..વળી એની છોકરી ભણવામાં તો ઢગી હતી. દસમામાં ફેઈલ થયેલી યાદ છે ને ?’ બીજા બેને હૈયાવરાળ ઠાલવી.

‘હા મને ય એવું જ યાદ છે. પણ આ સાલું ચમત્કાર કહેવાય હોં કે. આ તો જબરી હોંશિયાર નીકળી, માળી બેટી છેક ફોરેન પૂગી ગઈ ને !’

એક જુવાન યુવતી પોતાના પાંચ વર્ષના દીકરાંને રમવા માટે નીચે લઈને આવી હતી અને બાંકડે બેઠાં બેઠાં  એનું ધ્યાન રાખી રહી હતી એના કાને આ સંવાદ પડ્યો ને એનાથી બોલ્યાં વિના ના રહેવાયું,

‘માસી, એ યુ.એસ.એ ગઈ એટલે હોંશિયાર એવું કોણે કહ્યું ?’

‘લે ફોરેન જવું એ કંઇ જેવા તેવાના કામ થોડી છે ? ત્યાં એકલી રહીને ભણશે, કમાશે ને એના આખા ઘરને ત્યાં બોલાવશે જોજે ને. વળી ત્યાંની લાઈફ સ્ટાઈલની તોલે અહીંની થોડી આવે ?’

‘માસી તમને એમ છે કે ત્યાં પૈસાના ઝાડ છે ને જઈને હાથ લંબાવીને તોડી લેવાના ? એવું ના હોય માસી. ત્યાં જઈને લોહીનું પાણી કરીને રાત દિવસ એક થશે ત્યારે એ છોકરી માંડ બે ટંકનું ખાવાનું અને રહેવા માટે એક ઓટલો પામશે. ત્યાં જઈને આટલી મહેનત કરવા અને લેટ ગો કરવા તૈયાર થઈ છે એનાથી અડધું ડેડીકેશન જો એણે અહીં ભણવામાં બતાવ્યું હોત તો એ અહીં જ સારામાં સારી જોબ કરીને ફેમિલી સાથે રહી શકી હોત અને પાંચ વર્ષમાં તો પોતાનું ઘરનું ઘર કરી લીધું હોત. મા બાપ બેનોને ત્યાં બોલાવવી એ કંઇ રમત વાત છે. વળી એ જેટલાં પૈસા ખર્ચીને ત્યાં ગઈ છે એટલામાં તો અહીં સરસ મજાનો ધંધો ચાલુ કરી શકી હોત. આ તો ત્યાં જઈને એકડે એકથી વાત ચાલુ કરવાની સ્થિતી. ના આર્થિક સલામતી, ના માનસિક, ના ઇમોશનલ કે ના શારિરીક. છોકરાંઓને સાવ જ આમ અજાણ્યાં દેશમાં છોડી દઈને મા બાપનું મન પણ અહીં ઉચાટમાં રહે એ નફામાં. મજૂરી કરવા તૈયાર હોય એવા આપણા કામવાળા કે રસોઇઆઓને પણ ત્યાંના વીઝા મળી શકે છે અને ત્યાંના લોકો તો સામેથી પૈસા ખર્ચીને આવા લોકોને શોધી શોધીને અહીંથી લઈ જાય છે.’

‘હા, તારી વાત સાચી છે બેટાં.’

‘વળી માસી આપણે ત્યાં તો ‘ફોરેન’ જવું એ જ એક મોટી ડીગ્રી માની લેવાય છે એનો મને ત્રાસ થાય છે. અહીં રાત દિવસ એક કરીને ભણનારા બ્રીલીયન્ટ સ્ટુડન્ટસની સાથે એમની સરખામણી કરાય છે એ બહુ જ તકલીફદાયક વાત છે. ભાઈ, પૈસા ખર્ચીને સંતાનોને સારી  યુનિવર્સીટીમાં ભણાવી શકો એની ના નહીં પણ સંતાનોની અંદરુની સ્માર્ટનેસ, મહેનત એ બધાની તોલે પૈસો ક્યારેય ના આવે. રામજાણે આ વિદેશમાં સંતાનોને ભણાવાની ઘેલછાં પાછળ મા બાપ અને સંતાનોએ ભોગવવાની પીડાનો હિસાબ ક્યારે કરાશે ?અહીં ઘરમાં પાણીનો ગ્લાસ પણ ઉપાડતાં જોર આવતું હોય એવી પ્રજા ત્યાં જઈને મોટેલોના બાથરુમો સાફ કરે છે ને લોકોની એંઠી ડીશો ય ધોવે છે, રુમોની ચાદરો ય બદલે છે ને ટીપમાં મળતાં પૈસાની બરાબર ગણત્રી કરીને ખુશીથી પેન્ટના ખીસ્સામાં પધરાવે છે. વિદેશમાં જઈને કાળી મજૂરી કરવાની તૈયારી રાખવાવાળા છોકરાંઓને અહીં જ ફેમિલીની સાથે રહીને મહેનત કરતાં શું જોર આવે છે એ જ નથી સમજાતું. છોકરાંઓ તો ઠીક પણ મોટેરાંઓ સુધ્ધાં વિદેશના નામની ચકાચોંધમાં અંજાઈ જાય છે એની જ નવાઈ લાગે છે. હું તો એક જ વાત માનું કે વિદેશ હોય કે દેશ છોકરાંઓની આંતરિક સૂઝ, મહેનત, પ્રતિભાનો કોઇ જ  પર્યાય નથી. એને દેશ વિદેશના લેબલોથી ના તોલાય.’

ને બાંકડે બેઠેલ બધાં લોકોના મોઢા વિચારશીલ મુદ્રા સાથે સહમતિમાં હાલી ઉઠ્યાં.

-sneha patel

lagna prasang

phulchhab newspaper > navrash ni pal column > 25-5-2016

 

જોઈ શકાતું હોય જો ધુમ્મસની આરપાર

તો દ્રશ્ય પણ વહી શકે નસનસની આરપાર.

-કુલદીપ કારિયા.

 

ગ્લોબલ વોર્મિંગનો ખતરનાક પરચો આખી દુનિયાને બહુ સારી રીતે સબક શીખવાડી રહેલો. મોબાઈલ એપમાં ગરમીનો પારો રોજ ૪૪ – ૪૫ ડિગ્રીનું ટેમ્પરેચર બતાવતો હતો પણ સરસ્વતીને ચોક્કસપણે ખબર હતી કે દિવસના અમુક સમયે એ પારો ૪૬-૪૭ સુધી પહોંચતો જ હશે. સવારના ૧૦ વાગ્યાથી શરુ થઈને રાતના ૧૦ સુધી નકરો ગરમ ગરમ પવન ફુંકાવાનો ચાલુ ને ચાલુ રહેતો. એરકન્ડીશન, ફ્રીજ, કુલર, ફ્રુટજ્યુસ એ બધું મોજશોખ કરતાં જરુરિયાતની વસ્તુમાં ગણાવા લાગ્યું હતું. રોડ પર વ્રુક્ષો છાતી કાઢીને રુઆબ સાચવી રાખવાના પ્રયાસોમાં પ્રખર ગરમી સામે ઝઝૂમતા હતાં પણ થોડા સમયમાં એ ય થાકી હારીને માણસો પાસે વધારે પાણી પાય એવી આશામાં નમી પડતાં હતાં. એમાં પાણીની તંગી. અમુક વ્રુક્ષના પર્ણ બળીને ખાખ થઈ જતાં. જોકે એના મૂળથી છુટાં નહતાં પડી જતાં એટલે માણસોને એમને જોઇને આશા બંધાતી કે આ ઇશ્વરના પ્રકોપ સમો સમય થોડાં ઘણા બળી જઈને પણ કાઢી લેવાનો છે, મૂળસોતા સાવ જ અકાળે તો નહીં જ ખરી જઈએ.

આવા સમયમાં રમ્યાના ઘરે દીકરી સરસ્વતીના લગ્નનો પ્રસંગ આવીને ઉભો હતો.સરસ્વતી – ૨૪  વર્ષની કોડભરી નાજુક નમણી યુવતી. જોઇને આંખ ઠરે, જે ઘરમાં જશે એનું નામ ઉજાળશે એવું એના મુખારવિંદ અને બોલચાલ પરથી તરત જ પરખાઈ જતું. રમ્યા અને રમેશ પોતાની એકની એક દીકરીના પ્રસંગને શક્ય એટલી ધામધૂમથી ઉજવવા માંગતા હતાં. ઠંડા પીણા, કુલર, એસી, વિશાળ લોનવાળો એસી હોલ અને શહેરની નામી હોટલમાં લગભગ ૨૫ એક જેટલાં રુમનું બુકિંગ થઈ ચૂકયું હતું. રમ્યાના બધા સગા વ્હાલા વર્ષોથી પરદેશમાં જ રહેતાં હતાં. ભારતીય રીતિરિવાજોની ઝાઝી ગતાગમ નહીં એટલે જે પણ હોય એ બધું રમ્યાના પરિવારના માથે જ આવીને ઉભું રહેતું. દુનિયામાં પૈસા ખર્ચતા જ બધું બરાબર થઈ જાય એવી માન્યતા અહીં સદંતર ખોટી પડતી હતી. પૈસા ઉપરાંત પર્સનલ અટેન્શન અને સમય પણ ખૂબ જ જરુરી હતાં. ૧,૦૦૦ જેટલાં તો ફક્ત વેવાઈપક્ષના જ માણસો હતાં.

લગ્નનો દિવસ માથે આવીને ઉભો. રમ્યા સવારની ગ્રહશાંતિની ને બીજી અનેક વિધીઓમાં પરોવાયેલી. એની બે બહેનપણી અને એક પડોશીને કામની બધી વિગત સમજાવી દીધી હતી પણ તો  ય વેવાઈપક્ષના એક ભાઈને ગરમીમાં નાચીને થાકી ગયા પછી સાદા પાણીનો ય ભાવ ના પૂછાયાની ફરિયાદ થઈને જ ઉભી રહી.

હવે ?

રમ્યા અને રમેશના હોશકોશ ઉડી ગયાં. જમાનો ભલે ગમે એટલો મોર્ડન થઈ જાય પણ કન્યાપક્ષના મા બાપે કાયમ વરપક્ષ આગળ નમતું જોખવું જ પડે છે. તેઓ એ ભાઈ પાસે ગયા અને ‘સોરી’ કહ્યું. પણ પેલા ભાઈ ના માન્યાં.

‘તમે લોકો તો લગ્ન કરવા બેઠાં છો કે રમત કરો છો ? જાનૈયાઓને બોલાવીને એમનું ધ્યાન પણ નથી રાખી શકતાં તો શું કામ બોલાવ્યાં? આટલી ગરમીમાં અમે લોકો કંઇ નવરા નથી કે આવા પ્રસંગોમાં હાજરી પૂરાવીએ. શું જોઇને નીકળી પડતાં હશે આવા લોકો  લગ્ન કરાવવા?’

‘ભાઈ એવું નથી. અમે જાનૈયાઓના આગમન વેળાએ શરબતની વ્યવસ્થા કરી જ હતી પણ્ કદાચ કોઇ વેઈટરથી ભૂલચૂક થઈ ગઈ હશે. આપ શાંતિથી અહીં બેસો હું જાતે જઈને આપના માટે શરબત લઈને આવું છું, પ્લીઝ.’ રમ્યાએ ભાઈનું મગજ શાંત પાડવાનો પ્રયાસ કર્યો.

‘અરે શું હું જાતે વ્યવસ્થા કરું છું ? વર પક્ષના લોકો છીએ…આમ માંગી માંગીને થોડું શરબત પીવાનું હોય ? અમારી પણ કોઇ ઇજ્જત હોય કે નહીં ? અમે તો આ ચાલ્યાં ઘરે – ચાલ સીમા.’ ભાઈએ એમની પત્નીને આદેશ કર્યો.

‘જુઓ શંકરભાઈ, આપને કોઇ તકલીફ પડી હોય તો અમારા વેવાણ તમારી સામે ક્ષમા માંગે જ છે પછી વાતને શું કામ આટલી બધી ઉછાળો છો? એ શરબત ના મળ્યું એમાં આમ આકરા થઈ જઇએ એ આપણાં સંસ્કાર ન કહેવાય.’

રમ્યા અને રમેશની નવાઈ વચ્ચે એમના વેવાઈ કનુભાઈ એમના પક્ષે આવીને એમનું ઉપરાણું લઈને મહેમાનને સમજાવવા લાગ્યાં. આ જોઇને રમ્યાંનો બધો તણાવ દૂર થઈ ગયો.

‘વેવાઈ, અમારી કોઇ ભૂલચૂક હોય તો અમે માફી માંગીએ છીએ. અમારા કારણે તમે કોઇ સંબંધમાં ખટરાગ ઉભો ના કરતાં પ્લીઝ. લગ્ન પ્રસંગ લઈને બેઠા હૉઇએ એટલે આમ નાનું મોટું તો ચાલ્યાં જ કરે.’

‘વેવાણ, હું પણ એમ જ કહું છું કે આવડા મોટા પ્રસંગમાં ને આવા વાતાવરણમાં થોડું ઘણું આઘુ પાછું થાય જ એને આમ આબરુનો સવાલ ના બનાવી દેવાય. આ તમારી ઉજાગરાથી ભરેલી આંખો, ચિંતાતુર થઈને ચીમળાઇ ગયેલ વદન…એ બધું તો જુઓ…દીકરીના લગ્ન નહીં પણ જાણે એક મોટી જવાબદારી થઈ ગઈ. એવું ના હોય વેવાઈ- વેવાણજી. એમને આ પ્રસંગમાંથી જવું હોય તો જઈ શકે છે પણ તમારી ઇજ્જત સામે આમ કારણ વગર કાદવ ઉછાળવાનો હક એમને કોઇએ નથી આપ્યો. તમારા સ્વમાનને કોઇ જ કારણ વગર આમ ઠેસ પહોંચે એ હું ના ચલાવી શકું.’

‘હું પણ શંકરભાઈઅની વાતમાં હામી ભરાવું છું. માર પતિદેવે એક અતિથિને છાજે એવું વર્તન નથી કર્યું. એમને જવું હોય તો એ એકલા ઘરે જઈ શકે છે. હું તો લગ્નપ્રસંગ પૂરો મહાલીને જ ઘરે આવીશ.’ પેલા ભાઈની પત્નીએ પોતાનો હાથ એમના હાથમાંથી છોડાવીને કહ્યું. વીલા મોઢે પેલાભાઈ ચૂપચાપ ખુરશીમાં બેસીને લગ્નવિધી જોવા લાગ્યાં.

અને રમ્યા – રમેશભાઈના ચહેરા પર અનેરા સંતોષ  સાથે સરસ્વતીના ઉજજ્વળ ભાવિના જોયેલા સપના સાચા પડ્યાંનો અહેસાસ તરવરી ઉઠ્યો.

અનબીટેબલઃ માનવીમાં શ્રધ્ધા કાયમ રહે તો બહુ બધી અંધશ્રધ્ધાઓના વિષચક્રથી બચી જવાય છે.

-sneha patel.

વર્તુળ

phulchhab newspaper > 9-12-2015 > navrash ni pal column

 

સાફસૂથરું નથી લખાતું દોસ્ત,
કોના જીવનમાં છેકછાક નથી.
~ ગૌરાંગ ઠાકર

 

‘સુહાની ચાંદની રાતે હમે સોને નહીં દેતી..તુમ્હારી પ્યારકી બાતે..’ રોમાન્ટીક અંદાજમાં હીન્દી ગીત ગણગણાવતા અનાહદે મીતિના વાળની લટને પોતાની આંગળીમાં પરોવી અને નાક સુધી એને લઈ જઈને સ્ટાઈલથી સૂંઘવાનો પ્રયત્ન કર્યો એ સાથે જ મીતિની હંસી છુટી ગઈ.

‘અનહદ, શું પાગલપણ છે આ ? ‘

‘અરે જાનેમન, તું આને પાગલપણ કહે છે પણ આ તો મારી પ્રેમ કરવાની ‘ઇસ્ટાઇલ’ છે રે. આજ ના રોકો હમે જાલિમ..દિલ ભરકે પ્યાર કરને દો, રુહ તક ભિગ જાયે એસે હમે જલને દો..’

‘ઓહોહો, આજે તો શાયરીઓ, ગીતો, ડાયલોગ્સની ગંગા-જમના- સરસ્વતી વહે છે ને કંઇ ! લગ્નના પાંચ વર્ષ થયા આજે. પહેલાં પહેલાં વર્ષમાં તું સાવ આમ જ પાગલની જેમ મારી પાછળ શાયરીઓ ઠોકતો હતો એ પછી તો તારો આવો મૂડ મેં જોયો જ નથી.’ અને મીતિ પણ અનહદના અનહદ વ્હાલના ઝરામાં ભીંજાવા લાગી. ચાંદની બારીમાંથી ડોકાચિયાં કરીને પ્રેમનું ઝાકળ પી રહી હતી.

આ હતા અનહદ અને મીતિ- જે બે અઠવાડિઆથી ‘સંયુકત કુટુંબ’માંથી ‘વિભકત કુટુંબ’ની શ્રેણીમાં પ્રવેશ્યાં હતાં. ખુશ હતાં – બહુ ખુશ હતાં. થોડો સમય ખુશીની પવનપાવડી પર બેસીને સરકી જ ગયો. હવે અનહદ ને મીતિ વિભકત કુટુંબની રહેણીકરણીમાં સેટ થઈ ચૂક્યાં હતાં. સ્વતંત્રતાનો નશો ભરપેટ માણતાં હતાં. સંયુકત કુટુંબના દસ જણના કુટુંબમાંથી હવે એમનું કુટુંબ માત્ર ત્રણ જણ સુધીનું સીમિત થઈ ગયું હતું, એક બીજા માટે વધુ સમય ફાળવી શક્તા હતા – વધુ ધ્યાન રાખી શક્તાં હતાં. વડીલોના ખાવાપીવાના સમય – મૂડ સાચવવાનું ટેન્શન જીવનમાંથી નીકળી ગયું હતું. પોતાની રીતે પોતાનો સમય વાપરીને પોતાના મૂડ સ્વીંગને મુકતપણે વિહરવા દેવાનો મોકો મળી ગયો હતો. જીવન એટલે ખુલ્લું આકાશ થઈ ગયું હતું. પોતાના બચ્ચાંને પાંખમાં ઘાલીને તેઓ જ્યાં જેમ ઉડવું હોય એમ ઉડી શકતાં હતાં.

સમય એનું કામ કરતો જતો હતો અને સાથે બીજા અનેકો પરિબળો પણ. નવા ઘરમાં મીતિએ નવા પાડોશીઓને મિત્ર બનાવ્યા હતા. જૂના રીલેશન્સની કડવાશ આ નવા સંબંધોમાં મીઠાશ ભરીને સરભર કરી રહ્યાં હતાં જાણે.

‘આપણી તો દુનિયા જ બદલાઈ ગઈ છે કેમ અનુ ?’

‘હા મીતિ, હું તને અને અપૂર્વને ખુશ જોઇને ખુબ ખુશ છું.’

‘હું શું કહેતી હતી અનુ, આ આપણી બાજુના પાર્વતીબેન છે ને એ એમના હસબન્ડ સાથે વાતે વાતે તોડી પાડવા જેવું કરે છે. મને તો બિચારા રમેશભાઈની બહુ દયા આવે છે.’

‘એ રમેશભાઈ પણ ઓછા નથી, એમના લફડાંથી આખી સોસાયટી વાકેફ છે પછી પારુબેન આમ જ વર્તન કરે ને..’

‘ઓહ, કદાચ એમ ના હોય કે પાર્વતીબેનના સ્વભાવથી કંટાળીને રમેશભાઈ આમ વર્તન કરતાં હોય..’

‘ના મીતુ, મને તો પત્નીના ત્રાસથી કંટાળીને જ એ આમ કરે છે એવું લાગે. આ પત્નીઓ હોય જ….’ને એકાએક અનહદ અટકી ગયો. પણ વાતનો ભાવાર્થ તો બહાર પડી જ ચૂક્યો હતો. તપેલા મગજને માંડ માંડ કાબૂમાં રાખીને જાણે કંઈ જ નથી થયું એમ કરીને મીતિ રસોડામાં ચાલી ગઈ. એ પછી એને બાજુવાળા રમેશભાઈને જયારે પણ જોવે ત્યારે અનહદની વાત યાદ આવતી ને એ પણ યાદ આવતું કે ‘સંયુકત કુટુંબ’માં આટલા વર્ષોમાં અનહદ ને એની વચ્ચે આવી કોઇ જ ડાયલોગબાજી નહતી થઈ. એમની વચ્ચેના વાતોનો મેઈન પોઇન્ટ તો વડીલોની વધુ પડતી કચકચ ને રોકટોકનો , અણસમજનો જ રહેતો. એ સિવાય એમની પાસે વાતો કરવા ખાસ સમય નહતો રહેતો. વાતોના ટોપિક માટે એમનું કુંટુંબનું વર્તુળ મોટું હતું, આજુબાજુવાળા શું કરે છે ને શું નહી એ વિચારવાનો સમય સુધ્ધાં નહતો મળતો. પણ હવે સમય ભરપૂર છે – આજુબાજુ કેવા વિચિત્ર લોકો શ્વાસ લે છે એ જાણવાનો મોકો મળતો હતો પણ એની આ સાઈડ ઇફેક્ટ ! મીતિએ ધીમે ધીમે પાર્વતીબેન સાથે બોલચાલ ઓછી કરી દીધી. જોકે હવે સમય ઓર બચવા માંડ્યો એટલે એણે ટીવીના પ્રોગ્રામ જોવા, શોપિંગ કરવું જેવી હોબી કેળવવા માંડી.

‘અનુ, આજે હું અમોલ મોલમાં ગઈ હતી. આમ તો મારે કંઈ ખાસ લેવાનું નહતું – જસ્ટ વીન્ડો શોપિંગ જ કરવું હતું પણ ત્યાં મને આ અપૂર્વ માટે ડંગરીસેટ અને તારા માટે આ ચેક્વાળું શર્ટ ગમી ગયું તો લઈ આવી. કેવું છે ડાર્લિંગ ?’

‘કેટલાંનું છે ?’ અનુએ કપડાં જોવાના બદલે સીધી એની પ્રાઈસટેગ પર નજર નાંખી.

‘ઓહ, મીતુ – આ શું ? ખાલી ખાલી એમ જ ત્રણ હજાર ઉડાવીને આવી ગઈ તું. મહિનાની એન્ડીંગ ચાલે છે મારે કરિયાણાવાળાને ૧૭૦૦ રુપિયાનું બિલ ચૂકવવું છે તો ય વિચારું છું ને તું..’

‘અરે પણ હું કેટલા પ્રેમથી લાવી છું એ તો જો. આપણે શું આખી જિંદગી આમ પૈસો પૈસો કરીને જ જીવ્યાં કરીશું ? વળી આ સેલમાં હતું તો મને ૩૦૦૦ માં પડ્યું બાકી આવા બ્રાન્ડેડ કપડાં ૫,૦૦૦થી ઓછા ના જ આવે.’

‘સવાલ પ્રેમનો કે શોપિંગનો નથી પણ તેલ ને તેલનીએ ધાર જોઇને ચાલવાનો છે.’

‘તું તો બસ મારી દરેક વાતનો વિરોધ કરવામાં જ ઉસ્તાદ, આપણે જ્યારે ભેગાં રહેતા હતા ત્યારે પણ તેં મારી વાતોને કદી સમર્થન નથી આપ્યું ને આજે પણ નથી આપતો. મારામાં તો અક્ક્લનો છાંટૉ જ નથી ને.’ બસ પછી તો પાછલા પ્રસંગો યાદ કરી કરીને બે ય જણ એક બીજા પર દોષારોપણ કરતાં રહ્યાં. સાંજે ઘરમાં ખાવાનું પણ ના બન્યું. અનહદ રેસ્ટોરાંમાંથી જઈને ડીનર પેક કરાવીને લાવ્યો પણ જમવાની પહેલ કોણ કરે ? અપૂર્વને ખવડાવીને મીતિ ભૂખ્યાં પેટે જ બેડરુમમાં પલંગ પર આડી પડી અને અનહદ ડ્રોઇંગરુમની ટિપોઇ પર પડેલ જમવાનું જોતાં જોતાં સોફા પર બેસીને ટીવી જોવા લાગ્યો. બે જોડી આંખોમાં નિંદ્રાદેવી ક્યારે કામણ કરી ગયાં બે ય ને ખ્યાલ જ ના રહ્યો.

એ પછી તો આવું વારંવાર થવા લાગ્યું. અનહદ હવે ઓફિસેથી છુટીને મિત્રો સાથે સમય વિતાવીને મોડો મોડો ઘરમાં આવવા લાગ્યો જેથી મીતિ સાથે ઘર્ષણ થવાનો સમય જ ના આવે.મીતિ પણ ટીવીના પ્રોગ્રામમાં વધુ સમય આપવા લાગી,’એને મારી ચિંતા નથી તો હું શું કામ એની ચિંતા કરું?’ વિચારીને એકલા એકલાં જ જમી લેવા લાગી. અનહદનું ખાવાનું ટેબલ પર ઢાંકી દે એ જ્યારે આવે ત્યારે જાતે જ જમી લે. બે ય ને આ વ્યવસ્થા માફક આવવા લાગી હતી પણ વ્યવસ્થા વ્યવસ્થિત તો નહતી જ. અનહદના કોલેજ સમયના ગોઠિયા સુરેલના ધ્યાનમાં આ બધી વાત હતી. મનોમન એ આવા પ્રેમાળ કપલના ઝગડાંઓ માટે દુઃખી પણ થતો હતો.વળી એ મીતિનો પણ ફ્રેન્ડ હતો. એ બે ય જણને બેઝિઝ્ક જે પણ કહેવું હોય એ કહી શકવાની સ્વાયત્તા ધરાવતો હતો. એક દિવસ કંઈક વિચારીને એ અનહ્દના ઘરે ગયો. અનહદ તો ઘરે નહતો. મીતિ એને જોઇને બહુ જ ખુશ થઈ ગઈ અને ખાસ આગ્રહ કરીને એને ડીનર સાથે લેવાની જીદ કરી. થૉડીક જ વારમાં અનહદ ઓફિસેથી આવ્યો અને સુરેલને જોઇને ખુશ થઈ ગયો. બહુ દિવસો પછી મીતિ અને અનહદ સાથે બેસીને જમ્યાં. જમીને મુખવાસ ખાતાં ખાતાં સુરેલે મેઇન વાત ઉખેળી.

‘અનહદ, આ બધું શું ચાલી રહ્યું છે ?’

‘શું ?’ અનહદે અજાણ બનવાનો ડોળ કર્યો.

‘જો અનુ અને મીતિ, મને તમારી બધી વાતની બરાબર ખબર છે. મારાથી કશું ના છુપાવો. તમે લોકો પહેલાં સંયુકત કુટુંબમાં રહેતા હતાં. તમારું ધ્યાન રાખનારાઓ માટેનું વર્તુળ મોટું હતું. હવે એ વર્તુળ સાવ નાનું થઈ ગયું છે. ઇન – મીન ને તીન ! પહેલાં તમારો સમય ફેમિલાના બીજા મેમ્બરની ક્ચકચની વાતોમાં જતો હતો. હવે ઝંઝ્ટ તો દૂર થઈ ગઈ એટલે માનવી બીજી પ્રવૃતિ તો શોધવાનું જ ને ! તમે પોતે જ તમારું વર્તુળ નાનું બનાવ્યું છે એટલે હવે તમને પરિઘ તો ઓછો જ મળવાનો. એ પરિઘમાં સેટ થવું જ પડે નહીં તો આ વર્તુળ નાનું કરવા માટે બીજું કોઇ ઓપ્શન નથી તમારી પાસે. પહેલાં સમય બીજા સાથે મગજમારીમાં જતો હતો પણ તમારી બે ની વચ્ચે મનમુટાવ નહતો થતો. પણ હવે તમે બે જ જો આ વર્તુળમાં ઝગડવા માંડશો તો અંદરના બિંદુ વેરણ છેરણ થઈ જશે, વર્તુળ ચોરસ, ત્રિકોણ પણ થઈ શકે. માટે હજુ સમય છે ને સમજી જાઓ ને નવી સ્થિતીના ફાયદા સાથે ગેરફાયદાને સમજીને એનો નિકાલ લાવતા પણ શીખો. શક્ય હોય તો મીતિ તું તારું પ્રવ્રુતિઓ વધાર, નોકરી કર પણ સર્કલ મોટું કરો. જેટલું સર્કલ મોટું હશે એટલા તમે બે શ્વાસ લેવાનો વધુ જગ્યા મેળવી શકશો. વળી દરેક સર્કલ અકળામણ, ફરિયાદોથી ના ભરી દો. નવા સર્કલમાં સમજણ, સહન કરવાની – ચલાવી લેવાની વૃતિ જેવા બિંદુઓ રમતાં મૂકો એટલે સર્કલ વ્હાલું રુપાળું લાગશે.’

‘હા, સુરુભૈયા – તમે બરાબર કહો છો. હું પણ કેટલાં દિવસથી આ જ વાત ફીલ કરી રહી હતી પણ મારો ઇગો અનહદ સાથે વાત કરતાં રોકતો હતો. સમય રહેતાં જ તમે અમને ચેતવી દીધાં. તમારો આ આભાર હું ક્યારેય નહીં ભૂલું. અનહદ – ચાલ, સંગાથે વર્તુળ મોટું કરીએ ડીઅર.’ ને એણે અનહદ સામે હાથ લંબાવ્યો જેનો અનહદે બેહદ વ્હાલથી પકડીને એની વાતનો સ્વીકાર કર્યો.

અનબીટેબલ: સમય જુઓ ને સમયની ચાલને જુઓ !

-sneha patel

સખૈયો – ૫ અમર તરસ.

સખૈયો – ૫ ‘અમર તરસ’

 

ઇચ્છાઓની પૂર્ણાહુતિના નશામાં ડૂબતાંડૂબતાં અચાનક પગ તળિયે અથડાઈ ગયા ને હું સ્તબ્ધ ! ઓહ, આ તો ઇચ્છાઓનું તળિયું આવી ગયું. મે તો ‘સખૈયા’એ ભરપૂર નિહાળી લીધો, આકંઠ છ્લકાઈ ગઈ. મારી તો દરેક ઇચ્છાનું પરમ રહ્સ્ય ‘સખૈયા’ના દર્શનમાં જ સમાયેલું, પણ હવે તો એ બધું જ ખતમ થઈ ગયું. ઇચ્છા – પૂર્ણાહુતિના ચકકર પતી ગયા તો હવે આગળ શું ?

વાંચો મારી કોલમ સખૈયો, માત્ર હું ગુજરાતીના અંક ૩૧માં.

અંક અહીંથી ડાઉનલોડ કરો:

Matrubharti Android Link: https://goo.gl/ht8d32
Gujarati Pride Android Link : http://goo.gl/Cq1LgQ
Gujarati Pride iPhone Link : http://goo.gl/5ZGSjG

forth book – akshitarak (poetry )

મારા પ્રિય મિત્રો,
આટલા વર્ષોથી તમારી શુભેચ્છાઓથી હું મારી લેખનયાત્રામાં આટલી આગળ વધી શકી છુ. મારા દરેક સારા નરસા પ્રસંગોમાં આપને ભાગીદાર કરતી આવી છુ. લો આજે એક વધુ ખુશી આપની સાથે વહેંચુ છુ.
વર્ષોથી તમે લોકો મારા બ્લોગ ‘અક્ષિતારક’ નામથી પરિચીત જ છો. પેપરમાં કોલમ લખતાં પહેલાં તો હું આ બ્લોગ પર નાની નાની રચનાઓ અને લેખ લખતી હતી. તમે મારી એ નાની નાની રચનાઓમાં એમ જ મજા માટે લખતી ઉપનામ ‘અક્ષિતારક’ પર એટલો પ્રેમ વરસાવ્યો કે મને ‘સ્નેહા પટેલ’ના નામથી નહીં પણ ‘સ્નેહા – અક્ષિતારક’ નામથી જ ઓળખવા લાગ્યાં. એ પછી તો પેપર – મેગેઝિનમાં કોલમો લખતાં લખતાં મેં મારું ઓરીજીનલ નામ ‘સ્નેહા પટેલ’ જ લખવાનું રાખેલું. ધીમે ધીમે છંદ શીખતા શીખતા મારી પાસે ઘણી બધી ગઝલો ભેગી થઈ ગઈ અને મને એ રચનાઓને પુસ્તક સ્વરુપે મઢી લેવાનો મોહ થઈ ગયો ને એ વખતે મારા મનમાં આ પુસ્તક માટે એક ને માત્ર એક જ નામ આવ્યું ‘અક્ષિતારક’.
આ નામ આપ સૌને જ આભારી છે. આ બદલ હું દિલથી આપની આભારી છું.

મારી ટૂંકી વાર્તાઓના ત્રણ પુસ્તક પછી  લગભગ સાત – આઠ  વર્ષોથી લખાતી આવેલી રચનાઓમાંથી સ્ટ્રીકટ – કઠોર  સિલેક્ટન કરેલી ગઝલ અને અછાંદસ કવિતાઓનું ચોથું પુસ્તક ‘અક્ષિતારક’ લઈને આવી રહી છું.આશા છે આપ એને પણ અગાઉ વરસાવેલ પ્રેમાળ – હૂંફાળું વાતાવરણ પૂરું પાડશો અને એને વધાવી લેશો.

પુસ્તકના પાના ૧૪૪ અને કિંમત રુપિયા ૧૬૦ છે. પુસ્તક મારી પાસેથી જ મળશે જે મિત્રોને ખરીદવાની ઇચ્છા હોય તેઓ મને મેસેજ કરશો. my email id is sneha_het@yahoo.co.in.u can email too.

આ પુસ્તકના આગમન વખતે મિત્ર હસમુખભાઈ અબોટી – ચંદન (જેમને હું ‘દરિયાના માણસ’ તરીકે ઓળખું છું . કારણ એમના પુસ્તકોમાં મને કાયમ દરિયો દેખાય, દેખાય ને દેખાય જ) એ એમની કેળવાયેલી કલમ દ્વારા ખૂબ જ સુંદર લેખ લખીને આવકાર આપ્યો છે એ બદલ એમની અને કચ્છમિત્ર પેપરની હું ખૂબ જ આભારી છું. હસમુખભાઈની કલમથી મારો પરિચય લખાય એટલે સર્વાંગ સુંદર જ હોય. હું એમની ‘અક્ષરદાત્રી’કોલમની ‘ફેન’ છું. મોટાભાગે હું એમના એ લેખ વાંચીને અનેક સર્જકોનો પરિચય જાણી શકી છું એ હસમુખભાઈની કલમ આમ જ અવિરતપણે વહેતી રહે અને બીજા અનેક સર્જકોને આમ જ ઓળખ આપતી રહે એવી શુભેચ્છાઓ.
-સ્નેહા પટેલ.

 

સ્મિતના મેઘધનુ

phoolchhab newspaper > janmabhoomi group > 26-12-2014 > navrash ni pal column
પછી એવું થયું એક સ્મિત ઊગ્યું સાત રંગોનું,

પછી એવું થયું કે આભ અમને ઓળખાયું પણ !

– ડૉ.નીરજ મહેતા

 

‘સંજના, કાલે તો રવિવાર છે, જમાઈરાજને રજા કેમ ? એક કામ કર ને બેટા, તું અને પાવનકુમાર સવારે જમવાનું કરીને આવો.’

‘ના મમ્મી, અમે કાલે અમે બધા મિત્રકપલ વહેલી સવારે થોર જવાના છીએ તો નહી ફાવે. રહેવા દ્યો ને.’

પરણીને સાસરે ગયે જેને બે મહિના પૂરા નથી થયા એવી પોતાની લાડકીનો આ લગભગ સત્તરમો નકાર હતો પિયર આવવામાં બહાના બતાવવાનો. રીના બેનનું મોઢું પડી ગયું અને થોડા ઢીલા અવાજે બોલ્યા,

‘થોર…એ તો મહેસાણા બાજુ છે એ જ અભ્યારણ ને ? બાજુવાળા પારુબેન કહેતા હતા કે ત્યાં બધા સૂર્યોદય જોવા વહેલાસર પહોંચી જાય અને ભાતભાતના પક્ષીઓને જોવાનો અનેરો આનંદ માણે. એ સિવાય ત્યાં બીજુ ખાસ કંઈ નથી.તો મારી ગણત્રી પ્રમાણે તો તમે આઠ – નવ વાગ્યે તો ફ્રી થઈ જશો બેટા બરાબર… તો પાછા વળતા આવજો ને આપણું ઘર તો રસ્તામાં જ પડે છે ને.’

મા ના મજબૂર ગળામાંથી લગભગ આજીજી કરતા હોય એવો આર્દ અવાજ રેલાયો.

‘મમ્મી, તમે ય પાક્કા છો હોં કે…આમ તો તમારી વાત સાચી છે પણ એ પછી અમે અહીં બાજુમાં જ એક ફ્રેન્ડનું ફાર્મહાઉસ છે ત્યાં જ આખો દિવસ ગાળવાના છીએ. વન ડે પીકનીક યુ નો. ચાલ, મારે પાર્લરમાં જવાનો સમય થઈ ગયો. માંડ માંડ અપોઇન્ટમેન્ટ મળી છે તો હું ફોન મૂકું. બાય – જય શ્રી ક્રિષ્ના.’

‘આવજે બેટા.’ અને રીનાબેને ભારે હ્રદયે ફોન મૂકી દીધો.

સંજનાની બાજુમાં બેઠેલો એનો પતિ પાવન એનું વર્તન બહુ ધ્યાનથી જોઇ રહ્યો હતો.

‘સંજના, તને નથી લાગતું કે તું મમ્મી સાથે થોડી રુડ થઈ રહી છું. બિચારા કેટલા વખતથી તને ઘરે બોલાવ્યા કરે છે અને તું છે કે એને ટાળ્યાં કરે છે. પરણીને આવેલી સ્ત્રીઓ પિયર જવાના નામથી રાજીના રેડ થઈ જાય જ્યારે તું તો…અને હા, આપણે કાલે ક્યાં કોઇના ય ફાર્મહાઉસ પર જવાનું છે.ખોટું કેમ બોલી ?’

‘પાવુ ડીઅર, વાત એમ છે ને કે મમ્મીના બે રુમ રસોડાન ગંદા ગોબરા ઘરમાં પગ મૂકવાનું મન નથી થતું. કામવાળા પોસાતા નથી અને જાતે સફાઈ થતી નથી. અઠવાડિયે એક વાર આખા ઘરમાં પોતા મારે છે. વળી એમને આંખ ઓછું દેખાય છે એથી રાંધવાનું ય કાચું પાકું. છેલ્લે જમ્યાં ત્યારે મેંદાની કણકમાં નકરી ઇયળો હતી.કોણ જાણે કેમ લોટ ચાળ્યા વગર કેમ વાપરતા હશે ?’

‘સંજુ, તું પણ એ જ ઘરમાં અને એ જ માહોલમાં મોટી થઈ છે ને ? આપણે ઘરે રસોઇઓ, નોકર ચાકર અને ડ્રાઇવર સાથે ગાડી છે. પણ તારા ઘરે તો તું સાઈકલ પર જ ફરતી હતી ને ? લગ્નના બે જ મહિનામાં પોતાના માવતર પ્રત્યે આવો અણગમો ? ફેસીલીટીના કેફમાં માવતરની મીઠાશ, માવજત બધું ભૂલી ગઈ કે ? સાવ આવી છેલ્લી કક્ષાની સંવેદનહીન ? સંજુ…મને તારી માંદી માનસિકતા પર શરમ આવે છે. તારા મમ્મીની આંખો સારી ના હોય તો તું એમને ત્યાં જઈને થોડી સાફ સફાઈ કરવાનું રાખ. ના હોય તો આપણા કામવાળાને ત્યાં લઈને અઠવાડિયામાં બે વાર ઘર સાફ કરાવ, ગાડી લઈને જા અને એમને મંદિર લઈ જા, શોપિંગ કરાવ. એમના ઘરે જઈને જાતે રાંધીને એમને તારા હાથે જમાડ. આ બધું તો દૂર રહ્યું પણ તું તો એમના ઘરે જવાની જ ના પાડે છે. પૈસાની, સગવડોની ચમક દમક આટલી ચકાચોંધમાં દિલ – નજર આટલું અંજાઈ જાય કે એમાં સગા મા બાપ પણ ના જોઇ શકો તો આવા પૈસાને જ થૂ ..ઉ..ઉ છે. કાલે ઉઠીને આપણી પાસે પૈસો નહી હોય કે મારું શરીર કામ નહી કરે ત્યારે તું મારી સાથે પણ આવું જ સ્વાર્થી વર્તન કરીશ કે ? સંજુ….સંજુ….મને તારી પર શરમ આવે છે…’ અને અકળાઈને પાવન ત્યાંથી જતો રહ્યો.

બીજા દિવસે સવારે પાંચ વાગ્યે ઉઠીને તૈયાર થઈને પાવન અને સંજના થોર જવા નીકળ્યા. રસ્તામાં સંજના બોલી,

‘પાવન, આગળથી બીજા ટર્ન પર ગાડી ઉભી રાખજે તો…મેં કાલે મમ્મીને ફોન કરીને આપણી સાથે આવવા કહેલું તો એ તૈયાર થઈને ત્યાં ‘રીપલ પાર્ટીપ્લોટ’ પાસે ઉભા હશે અને હા…ત્યાંથી પછી આપણે મમ્મીને ત્યાં જ જવાના છીએ..આખો દિવસ એમની સાથે…રામજી વહેલો પહોંચીને ઘરની સાફસફાઈ કરી રાખશે અને પછી આપણે મમ્મીના હાથના ગરમાગરમ બટેટા પૌંઆ ખાઈશું.’

આનંદથી ઝૂમી ઉઠીને પાવને કાચની બહાર જોયું તો દોડપકડ રમતા સફેદ રુ ના ઢગલા જેવા વાદળો પાછળથી એક કિરણ ઝગમગવા તૈયાર હતું . પોતાના સંસારમાં થયેલા સૂર્યોદય ખુશીમાં પાવનના હોઠ પર સ્મિતના મેઘધનુ ખીલી ઉઠ્યાં અને ગોળ થઈને એની મનપસંદ વ્હીસલ વગાડવા લાગ્યાં.

અનબીટેબલ ઃ ઇશ્વર તો પરમ કૃપાળુ છે બસ આપણે એના આશીર્વાદ સમજવાની ક્ષમતા કેળવવી પડે છે.

સ્નેહા પટેલ

જવાબદાર

phoolchhab newspaper > navrash ni pal column > 8-10-2014

ક્યારેક કાચ સામે ક્યારેક સાચ સામે,

થાકી જવાનું કાયમ તલવાર તાણી-તાણી.

-ચીનુ મોદી

મુનિતાને રાતે બરાબર ઉંઘ નહતી આવી એટલે આજે સવારે માથું ભારે ભારે લાગતું હતું. આળસ મરડીને બગાસું ખાતા ખાતા એની નજર બારીની બહાર ગઈ.સરસ મજાની શિયાળાની સવાર હતી અને બારીમાંથી સૂર્યકિરણોની હૂંફ ને ઉજાસ ઉદારતાથી એના ઓરડામાં પ્રવેશી રહ્યાં હતાં.વાતાવરણ ખુશનુમા હતું પણ મુનિતાના તન મનને સુધી એની અસર નહતી પહોંચતી ! કશું ય અઘટિત નહોતું બન્યું પણ તન ને મન બે ય થાકેલાં થાકેલાં હતાં.કારણ….ખાસ તો કંઈ નહી એ જ પંદર વર્ષથી ચાલ્યું આવતું જૂનું પુરાણું એક નું એક જસ્તો…!

‘ચલાવી લેતા શીખવાનું.’

પંદર દિવસ પછી મુનિતાના મોટાભાઈની દીકરીના લગ્ન હતાં. મુનિતાની ભાભી ભારે હોંશીલી. લગ્ન સિવાય સંગીત સંધ્યા, મહેંદી, સત્કાર સમારંભ જેવા પ્રસંગોનું આયોજન પણ કરેલું. મોટાભાઈની આર્થિક સ્થિતી પ્રમાણમાં ઘણી સારી હતી.બે પાંચ લાખ આમથી તેમ..એમને ખાસ કંઈ ફર્ક નહતો પડવાનો પણ મુનિતા…એને આ પ્રસંગોને અનુરુપ શોપિંગ કરવામાં જ હાંજા ગગડી જતાં હતાં અને બધાની પાછળ જવાબદાર હતો એના પતિ સુકેતુનો વર્ષોથી સેટ ના થઈ શકેલો ધંધો !

પોતાના જ બાહુબળે જીવવાની જીદમાં ઘરમાંથી એકપણ પૈસો લીધા વગર સુકેતુ અને મુનિતા પાંચ વર્ષના નીલ અને ત્રણ વર્ષની આશકાને લઈને ઘરમાંથી નીકળી ગયેલાં. થોડી ઘણી મૂડી, મુનિતાના બે દાગીના વેચીને અને બાકીની બેંકની લોન લઈને સુકેતુએ ઘર લીધેલું અને ધંધો વિક્સાવેલો. ધાર્યા પ્રમાણે ધંધો ચાલ્યો નહીં અને નફા કરતાં ખોટ વધારે જતી અને પરિણામે ધંધો આટોપી લેવો પડ્યો.એ પછી સુકેતુએ એક નોકરી શોધી લીધેલી પણ એમાં ઘરના રોજિંદા ખર્ચા, સંતાનોની કેળવણીનો ખર્ચ, સામાજીક વટવ્યવહાર આ બધું પૂરું નહતું થઈ રહેતું અને પરિણામે મુનિતાને એના જીવનમાં વારંવાર ‘આના વગર ચલાવી લેવાનું’ જેવા વાક્યનો સામનો કરવો પડતો.

આજે પણ લગ્નપ્રસંગ માટે શોપિંગ કરવા ગઈ ત્યારે હાથમાં મોટું મસ લિસ્ટ લઈને ગઈ હતી- સુકેતુ માટે નવો કુર્તો, નીલ માટે કોટીવાળો ડ્રેસ, આશકા માટે શરારા, મેચીંગ જ્વેલરી , શૂઝ, લગ્નપસંગે ગિફટમાં આપવાની અનેકો વસ્તુઓ…લિસ્ટ લાંબુ ને બજેટ મર્યાદિત. મોટી મોટી દુકાનોમાં જે ગમી જાય એ વસ્તુઓ બહુ જ મોંઘી હોય. માંડ બે વસ્તુના શોપિંગનો જ મેળ પડ્યો હતો ને પૈસા ખતમ. લગ્નને અનુસાર મોભાદાર વસ્તુઓ ખરીદવાના અનેકો અરમાનો પર ટાઢું બોળ પાણી ફરી પડ્યું ને મુનિતાનો બધો ઉમંગ પડી ભાંગ્યો. ખિન્ન ને નિરાશ વદને વિચારવા લાગી,

‘ શું એની આખી જિંદગી આમ ‘ચલાવી લેવામાં’ જ વીતશે ? ક્યારેય પોતાના અરમાનો પૂરા નહીં થઈ શકે ? કાયમ આમ અભાવોની વચ્ચે જ જીવવાનું નસીબ હશે ? આ બધાની પાછ્ળ કોણ જવાબદાર..?’

અને મુનિતાને પોતાના દરેક અભાવો પાછળ સુકેતુ જ જવાબદાર લાગતો. એ પૂરતા પૈસા કમાતો હોત તો આજે એની આવી હાલત તો ના હોત ને. ‘એની પાસે શું શું વસ્તુઓ નથી-શેનો અભાવ છે ‘ના વિચારોનું વંટોળ મગજમાં ઘૂમરાવા લાગ્યું, ચિત્તનો કબ્જો લેવા લાગ્યું. સૌ પૈસાને માન આપે છે એટલે કાયમ પોતાને બધા સંબંધોમાં નીચું જોવાનો વારો આવે છે. હવે તો કોઇના ઘરે જવાનું ય મન નથી થતું.આ અભાવોમાં મારું વર્તમાન તો ઠીક પણ મારા સંતાનોનું વર્તમાન અને ભાવિ ય બળીને ખાખ થઈ જાય છે’

ત્યાં તો ફોનની ઘંટડી વાગી અને જોયું તો માનસીભાભી..લગ્નને લગતી જ કોઇ વાત હશે વિચારતા મુનિતાએ ફોન ઉપાડયો,

‘હાય મુનિ, શોપિંગ પતી ગયું કે ?’

‘હા, ભાભી આમ તો એવું જ કહેવાય.’

‘કેમ આમ બોલે મુનિ ? ‘આમ તો’ એટ્લે શું વળી ? ચોખ્ખું બોલ કંઈ તકલીફ છે કે ?’

‘ભાભી તમને તો ખબર જ સુકેતુની ટૂંકી આવક. આમાં વળી મારે શું શોપિંગના ઓરતા હોય ? ‘ અને મુનિતાની જીભ પરથી સુકેતુ માટેના મહેણાં ટૉણાનો વરસાદ વરસવા લાગ્યો.

‘મુનિ, તું સાવ પાગલ છે. આ એકની એક વાત સાંભળીને હવે તો હું ય થાકી.લગ્નના આટલા વર્ષ પછી ય તારામાંથી બચપણ નથી ગયું. સુકેતુકુમારે તને કદી કોઇ જ વ્યવહાર કરતા અટકાવી હોય કે કોઇ પણ વાતમાં દખલઅંદાજી કરી હોય એવું મારી જાણમાં નથી આવ્યું. નાનકાના ઘરના વાસ્તામાં અમે બધાએ પાંચસો રુપિયાનું કવર કરેલું અને તેં લાગણીમાં તણાઈને સોનાની ચેઇનનો વ્યવહાર કરેલો. એ વખતે સુકેતુભાઈએ એ વખતે હસીને, ‘તારા મનને સંતોષ થાય એમ કર એવું જ કંઇક કહેલું ને..?’ એ મને હજુ યાદ છે. સુકેતુભાઈ કાયમ પોતાની તંગીમાં કોઇ ને કોઇ રીતે વ્યવસ્થા કરીને દરેક જવાબદારી નિયત સમયે પૂરી કરી જ લે છે ને, કમાલના હિંમત ને ધીરજવાળા છે એ ! તું એના સ્ટ્રેસમેનેજમેન્ટમાં એને સાથ આપવાના બદલે એને આમ મહેણાં મારે છે…તેં કદી એમ વિચાર્યું કે એને તારા બે મીઠા બોલની જરુર હોય ત્યારે તું આમ કડવા બોલના ચાબખા મારે છે એની શું અસર થાય? તું પત્ની થઈને ય આમ કરીશ તો એ માણસ સાંત્વનાના બે બોલ સાંભળવા ક્યાં જશે ? વળી તારું સુંદર મજાનું ત્રણ રુમ રસોડાનું પોતાનું ઘર છે, છોકરાંઓ સારી સ્કુલમાં ભણે છે, તમે ‘હુતો હુતી’ બેયનું શારિરીક, માનસિક સ્વાસ્થ્ય પણ સરસ છે. બેલેન્સડ મગજવાળો, પ્રામાણિક સ્વભાવનો અને મીઠો પ્રેમનો છાંયો આપતો ઘરવાળો હોય આનાથી વધુ સારા ભાગ્ય તો શું હોય ? આપણી અપેક્ષાઓનો કોઇ અંત જ નથી હોતો. આપણી પાસે ‘શું નથી’ કરતાં ‘શું છે’નું લિસ્ટ બનાવવાનું વધુ હિતકારી છે મુનિ. આમ કાલ્પનિક અભાવોના જંગલમાં તારી લીલીછમ્મ સંસારની વાડીને આગ ના લગાડ પ્લીઝ.’

મુનિને પોતાની ભૂલ સમજાઈ ગઈ. એક પછી એક અનેકો પ્રસંગોનું રીલ ફરીથી એની નજર સામે ઘૂમવા લાગ્યું. આ વખતે એણે હકારાત્મકતા, સમજણ અને પ્રેમનો દ્રષ્ટીકોણ અપનાવ્યો હોવાથી દરેકે દરેક સ્થિતીમાં એને સુકેતુની હિંમત, સમજદારી,પ્રેમ અને ધીરજનો સૂર્ય જ તપતો દેખાયો અને એ પોતાની અણસમજ પર રડી પડી ને ચૂપચાપ ફોન મૂકી દીધો.

અનબીટેબલ ઃ સમજણની નજર કમજોર હોય ત્યારે પ્રેમના ચશ્મા યોગ્ય પરિણામ આપે છે.

-sneha patel

સપનાનો રાજકુમાર

phoolchhab newspaper > navrash ni pal column > 1-10-2014

આ બધા તારા બળાપા વ્યર્થ છે,

કાચ જેવું પણ કશું તૂટ્યું નથી !

રાકેશ હાંસલિયા

‘કોયલ, તમારી કુંડલી તો અતિશ્રેષ્ઠ છે. તમારી સાસરી ખૂબ પૈસાવાળી હશે વળી તમે તમારા સાસુ -સસરાના લાડકા વહુ બનશો. બધા તમને હાથમાં ને હાથમાં રાખશે.’

‘ સાસુ સસરા તો ઠીક પણ મારા સપનાના રાજકુમાર વિશે પણ કંઈક કહો ને…એ કેવો હશે ?’ અને કોયલની કાજળમઢેલી આંખોમાં સપ્તરંગ વેરાઈ ગયા.

‘બેટા, તમારી કુંડળીના સપ્તમ ભાવમાં વૃષભ રાશિ સ્થિત છે એટલે તમને સુંદર અને ગુણવાન પતિની પ્રાપ્તિ થઇ શકે છે. આવી રાશિવાળાનો જીવનસાથી મધુરભાષી અને પત્નીની વાત ધીરજથી સાંભળીને એને માનવા વાળો હોય છે. ‘

અને નયનના સપ્તરંગમાંથી એક રંગ હળ્વેથી કોયલના લીસા ગોરા ગાલ પર ઢોળાઈ ગયો.

વીસવર્ષની ઉંચી કદકાઠી અને પતલો બાંધો ધરાવતી કોયલ અતિસુંદર અને સમજદારયુવતી હતી. સમજણી થઈ ત્યારથી એ પોતાના સપનાના રાજકુમાર અંગે જાતજાતના ખયાલીપુલાવો રાંધતી રહેતી. બાહ્ય દેખાવ અંગે થોડી બાંધ છોડ કરવા માટે કોયલ તૈયાર હતી પણ એક વાત એવી હતી કે જેમાં એની સહેજ પણ બાંધછોડ કરવાની તૈયારી નહતી . એ રાજકુમાર એની દરેક વાત ધીરજપૂર્વક સાંભળનારો, એને સમજનારો હોવો જોઇએ તો જ લગ્ન કરવા, આવો યુવાન ના મળે તો આખી જિંદગી કુંવારી રહેવાની ય એની તૈયારી હતી.

બે દિવસ અગાઉ સવારે એના મમ્મી ઉષાબેન સાથે બેસીને એમનું કબાટ સરખું કરતી હતી અને ત્યાં એમના કબાટના ડ્રોઅર ખેંચતા જ એના હાથમાં પોતાની જન્મકુંડળી આવી ગઈ હતી અને અત્યારે એ પંડિત જાણે એના મનની જ વાત બોલી રહ્યાં હતાં ને કોયલનું રૂંવેરૂંવું રોમાંચિત થઈ ગયું હતું.

થોડો સમય વ્યતીત થયો અને કોયલના મમ્મી પપ્પાએ યોગ્ય મુરતિયો ને ખાનદાન જોઇને કોયલને કવન સાથે પરણાવી દીધી. કોયલને પણ બે મહિનાની વીસ પચીસ મુલાકાત દરમ્યાન કવન પોતાના સપનાના રાજકુમારની પ્રતિકૃતિ જ લાગ્યો. સમયને વીતતા વાર નથી લાગતી અને જોતજોતામાં પાંચ વર્ષ વીતી ગયા અને એમના ઘરમાં એક રુપાળી ઢીંગલીનો ઉમેરો થયો. કવનને પોતાની વધતી જવાબદારીઓનું પૂરું ધ્યાન હતું એ પણ કાળામાથાનો માનવી હતો આખરે ! બાપદાદાના વખતથી ચાલ્યા આવતાં ધંધામાં એ હવે ઉંડે ઉતરતો ચાલ્યો પરિણામે એમના લગ્નજીવનમાં સમયની ખેંચ અનુભવાવા લાગી. જો કે અટેન્શન ઓછું થયું હતું , પ્રેમ નહીં. પણ કોયલને તો એની આખી દુનિયા જ બદલાઈ ગયેલી લાગતી હતી. એનો સપનાનો રાજકુમાર હીન્દી પિકચરોના વિલનમાં પરિવર્તીત થઈ રહેલો અનુભવતી હતી. એની નાની નાની વાત સાંભળવાનું કવન માટે શક્ય નહતું. મહિનાના વીસ દિવસ જે બહારગામ હોય એની પાસેથી શું આશા રાખવી અને દિવસે દિવસે ઉદાસીનો અજગર કોયલને ભરડો લેવા લાગ્યો.એનું શરીર સાવ નંખાઈ ગયું, ચહેરાની ચમક ઓછી થવા લાગી, આંખો નીચે કુંડાળા થઈ ગયા, સદા હસતા રમતા રહેતા નાજુક સ્મિતે એના ગુલાબી હોઠથી જાણે નાતો તોડી કાઢેલો..કીટ્ટા કરી નાંખી હતી. કોયલનો આ ફેરફાર એના મમ્મી ઉષાબેનથી જોયો ના ગયો અને એમણે કોયલને શાંતિથી પૂછતાં જ કોયલ પોતાનો ઉભરો ઠાલવી બેઠી.

‘મમ્મી, કવન મને હવે પહેલાં જેવો પ્રેમ નથી કરતો.’

‘કેમ આવું બોલે બેટા ? મને તો કવનકુમાર હજુ એવા ને એવા ઉર્મિશીલ જ લાગે છે. ઉલ્ટાના પહેલાં કરતાં વધુ ઠરેલ ને સમજુ થયા છે. મારી તો આંખ ઠરે છે એમને જોઇને.’

‘મમ્મી, એમની પાસે મારી વાતો સાંભળવાનો સહેજ પણ સમય નથી.એ મને સહેજ પણ અટેન્શન જ નથી આપતાં. બે દિવસ પહેલાં જ એ બોમ્બે ગયેલાં. મેં ત્યાંથી ઢીંગલી માટે થોડા કપડાંનું શોપિંગ કરવા કહેલું તો ભૂલી ગયાં.બોલ, આવું થોડી ચાલે ?’

‘બેટા, આ તો નોર્મલ વાત છે. કવનકુમાર એક સાથે ચીન, યુકે, યુ એસ, ભારત એમ ચાર દેશમાં બિઝનેસ ફેલાવી રહ્યાં છે. કેટલી દોડાદોડ છે એ નથી જોતી તું ? વળી આ બધી મહેનત કોના માટે..તમારા લોકો માટે જ ને !’

‘મમ્મી તમારી વાત સાચી છે. પણ ધંધામાં પોતાની પત્નીની વાત સાંભળવાનો સમય જ ના રહે એ કેવી રીતે પોસાય ? બે રુપિયા ઓછા કમાશે તો ચાલશે પણ આમ મારાથી વાત કરવાનો સમય જ કપાતમાં જતો રહે એ ન ચાલે.લાખ વાતની એક વાત એ મને પહેલાં જેટલો પ્રેમ નથી કરતો. પપ્પા હજુ આજની તારીખે પણ તમારી સાથે બેસીને કેટલી વાતો કરે છે, તમને કેટલા ધીરજપૂર્વક સાંભળે છે. ‘

‘મારી ભોળી દીકરી, તારી દરેક વાત સાંભળવાનો સમય એમની પાસે ના હોય એટલે એ તને પ્રેમ નથી કરતાં એવું અર્થઘટન થોડી કરાય ? જોકે પહેલાં તો ભૂલ મારી જ છે. તારા મનમાં જ્યારે તારા સપનાના રાજકુમાર વિશે રેખાચિત્ર દોરાતું હતું ત્યારે જ મારે તને રોકવાની હતી , સમજાવવાનું હતું કે , ‘બેટા, લગ્નજીવન એ તો બે આત્મા વચ્ચેનો જીવનભરનો સંબંધ કહેવાય.પ્રેમની કોઇ જ વ્યાખ્યાઓ ના હોય કે કોઇ પણ બે લગ્નજીવન પણ કદી સરખાં ના હોય એટલે એમાં કોઇની સાથે સરખામણી કરવી એ તો નર્યું ગાંડપણ જ.પ્રેમ એટલે તો નર્યો પ્રેમ જ .. આલેખી ન શકાય એવી લાગણી, જેમાં તમારે ભરપૂર વિશ્વાસ રેડવાનો હોય અને મનમાં ઉગી નીકળવા અપેક્ષાના જંગલમાં ધીરજ રાખીને દાવાનળથી બચાવવાનો હોય. કોઇ વ્યક્તિ તમને સાંભળે તો જ એને તમારા માટે પ્રેમ છે એવી વાત જ પાયાહીન છે. દરેક માનવીની પોતાની લિમિટેશન હોય જ એને સમજીને સહર્ષ સ્વીકારતા શીખવું એનું નામ પ્રેમ. કલ્પનાની અતિશયોક્તિ જ માનવીના લગ્નજીવનમાં ભંગાણ પડાવે છે. પ્રેમમાં પડવા માટે બહુ વિચારવાની જરુર નથી હોતી, ફક્ત એને ટકાવી રાખવા માટે થૉડા સહનશીલ થવાની જરુર હોય છે. બાકી કોઇ વ્યક્તિ તમારી અપેક્ષાની હદમાં પૂરાઈને તમને સાચો પ્રેમ કદી ના કરી શકે. પ્રેમ તો સ્વતંત્ર.અને વિશ્વાસથી સભર હોય તો જ સ્વસ્થ બને છે.’

અને કોયલ વિચારમાં પડી ગઈ. વાત એણે ધારી લીધી એવી તો સહેજ પણ નહતી. મમ્મી બરાબર કહી રહેલાં. કવન આજે પણ એનો ઘણો ખ્યાલ રાખે જ છે પણ એણે ખુદની અભિવ્યક્તિના વિશ્વમાંથી એ જોવા તરફ પ્રયાસ જ નહતો કર્યો.

અનબીટેબલ : જ્યાં સાંભળવાની જરુરિયાત પૂર્ણ થાય ત્યાં જ સાચો પ્રેમ શ્વસે છે – આ ‘સેલ્ફ સેન્ટર્ડ’ વિચારધારા છે.

તું એવું બાળક છે !

Gazalvishwa-,march 2014

– તું એવું બાળક છે !

થોડો વરસાદ છે ને ઠંડક છે,
બહાર ભીતર બધું ય માદક છે.

સૂર્ય આડે ધરી હથેળી તેં,
એથી થોડી ઘણી ય ટાઢક છે.

જૂઈની વેલ બારીએ આવી,
એ ય જાણે કોઇની ચાહક છે.

કેમ કહેવું છૂટે નહીં લજ્જા,
કંઇક ઇચ્છા ઓ મનમાં નાહક છે.

ઢોલ યા ને કે એક મરેલી ત્વચા,
ને વગાડે છે કેવો વાદક છે !

શ્વાસ રુંધાય ત્યારે લાગે કે,
આ હવા પણ બહુ ભયાનક છે.

સાવ સીધા સવાલના ઉત્તર.
દઈ શકે છે તું એવું બાળક છે.

-સ્નેહા પટેલ.

બંદીવાન

Fulchhab newspaper > Navrash ni pal column > 6-03-2014.

છે વાત એમ કે પગને જવું’તું કાશીએ,

ને એને ચાલવા દીધા નહીં કપાસીએ.

-રમેશ પારેખ.

‘ દીપ લે બેટા, આ પાંચસો રુપિયા રાખ, તારે કામ લાગશે.’

‘પણ મમ્મી મારી પાસે સો રુપિયા  છે, મારે હજુ ચાર પાંચ દિવસ ચાલી જશે. તમે નાહક વ્યાધિ કરો છો’

‘આજના જમાનામાં સો રુપિયાથી શું થાય દીકરા ? રસ્તામાં બાઈક ખરાબ થાય તો ય અમથો બસો રુપિયાનો ખર્ચો આવીને ઉભો રહી જાય. તું તારે રાખને આ પૈસા.’

અને સરયુએ પાંચસોની નોટ દીપના શર્ટના ખિસ્સામાં ઠૂંસી દીધી.

‘ચાલ હવે, જમવાનું તૈયાર છે.હાથ ધોઈને આવી જા થાળી પીરસું છું.’

જમવા બેસતી વખતે ભાણામાં બે શાક, પૂરી, ખીર, ફરસાણ , સલાડ, કઢી, મટરપુલાવ, પાપડ જોઇને દીપની ભૂખ અચાનક ઉઘડી ગઈ અને એ જમવા પર તૂટી પડ્યો. મનોમન એ પોતાની જાતને આવી માતા મળવા બદલ દુનિયાનો સૌથી ભાગ્યવાન દીકરો માનવા લાગ્યો હતો.

દીપની માન્યતા ખોટી પણ નહતી. સરયુ ઘરના બધા સદસ્યોની બેહદ કાળજી રાખતી હતી. સૌના ખાવાપીવાની ટેવો -કુટેવો, રોજિંદા કામકાજના સમય માટે એ પોતાની સગવડ પણ ભૂલી જતી. વળી સારા પગારની નોકરી હોવાથી ઘરનાં એની પાસેથી આર્થિક સપોર્ટની પણ આશા રાખતાં. શારિરીક – માનસિક તંદુરસ્તી સારી હતી એથી સરયુ દોડાદોડી કરીને પણ બધાંની ઇચ્છાઓ પૂરી કરવાને સક્ષમ હતી. બધાંને મદદરુપ થઈને એને અનોખો આનંદ મળતો, એ પોતાની જવાબદારીમાંથી  ક્યારેય ભાગતી નહીં. કાયમ ચેલેન્જીસનો સામનો કરવા તૈયાર રહેતી અને એ પૂર્ણ કરીને જ જપતી.

તો આ હતી દીપ અને વંદના નામના બે સંતાનોની મજબૂત, પ્રેમાળ મમ્મી સરયુ.

આટલાં બધા ગુણ ઉપરાંત ભગવાને એને અદભુત સૌંદર્ય પણ આપેલું . સરયુના સંપર્કમાં આવનાર માનવી એની બુધ્ધિમત્તા અને સૌંદર્યથી અંજાઈ જતાં અને પછી એના પ્રેમાળ સ્વભાવથી જીતાઈ પણ જતાં પણ…એક લેવલ પછી દરેક વ્યક્તિ સરયુથી ભાગી છૂટવા તત્પર થઈ જતું, એનાથી કંટાળી જતું. આવું કેમ ?

‘વંદના, બેટા તને કાલે દવાઓ ને કરિયાણું લાવવા ત્રણસો રુપિયા આપેલાં ને…એમાંથી કેટલાં વધ્યાં ?’

‘મમ્મી, ઓગણાએંસી રુપિયાની દવાઓ આવી સવાસો રુપિયાનું કરિયાણું.વધેલાં પૈસાથી મારા માટે એક હર્બલ ફેસપેક લીધું. મારી  ઘણી બધી ફ્રેન્ડસ વાપરે છે તો મને પણ મન થઈ ગયેલું.’

‘અરે, આટલું મોંધુ ક્રીમ કેમ લીધું પણ ? આનાથી અડધી કિંમતમાં તો વર્ષોથી પ્રખ્યાત કંપનીનું પેક મળી જાય. તને કંઈ ખ્યાલ જ નથી માર્કેટનો…હાથમાં પૈસા આવ્યાં એટલે બસ, ઉડાવી મારવાના. કોણ જાણે ક્યારે અક્કલ આવશે તારામાં ?’

અને વંદનાનું મોઢું પડી ગયું. આજે એના કોલેજના લેકચર અને ટ્યુશનના ક્લાસીસ પછી બધી ફ્રેન્ડસ સાથે મૂવી જોવા જ્વાનો વિચાર હતો પણ આજે ઘરે મહેમાન આવવાના હોવાથી મમ્મીને રસોઇ કરાવવાના હેતુથી એ ઘરે રહી હતી અને કરિયાણું ને દવા લાવવા જેવા કામ કરતી હતી. કામ કરવાનો વાંધો નહતો પણ કામ કર્યા પછી મમ્મીની આ કચકચ એનાથી સહન નહતી થતી. પોતે હવે અઢાર વર્ષની થઈ હતી. મમ્મી જેટલી સ્માર્ટનેસ ભલે ના હોય પણ એની ઉંમરની બીજી છોકરીઓ કરતાં એ ખાસ્સી સ્માર્ટ હતી. એના ગ્રુપમાં બધા કોઇ પણ કામ કરતાં પહેલાં એને એક વાર જરુર પૂછતાં હતાં. પણ મમ્મી તો પોતાની સમજશક્તિ પર સાવ પૂર્ણવિરામ જ મૂકી દેતી હતી. મમ્મી એને ઘણું બધું આપતી હતી પણ કોઇ પણ કામ એ સારી રીતે પૂર્ણ કરી શકે એવો વિશ્વાસ નહતી મૂકી શકતી, એને વિકસવા માટે જરુરી સ્પેસ નહતી આપતી.

સરયુના સાસુ સસરા પણ આવું જ કંઈક ફીલ કરતાં. એમનાં દૂધ નાસ્તાંથી માંડીને રાતના એમના રુમમાં મચ્છર મારવાનું મશીન ચાલુ કરીને બારીઓ બંધ કરવી અને એમને ગરમ દૂધનો એક ગ્લાસ આપવો સુધીની જવાબદારી હસતાં હસતાં નિભાવનારી સરયુ એ લોકો મોલમાં જઈને આટલા મોંઘા શાક લઈ આવ્યાં કે આજે માળી આવ્યો ત્યારે  આ કૂંડું ખસેડાવડાનું કહેલું પણ એ યાદ ના રાખ્યું ને એ કામ એમ જ રહી ગયું…કપડાં ગડી વાળીને કબાટમાં મૂકવાના બદલે આમ જ પલંગ પર મૂકી રાખ્યાં , હું ઓફિસે ગઈ ત્યારે રસોડું સાફ કરીને ગયેલી પણ આવી ત્યારે તમે આખું ભરચક ને ગંદુ કરી નાંખ્યું …કામવાળાને ચા સાથે નાસ્તો આપવાની ટેવો પાડીને તમે બગાડી મૂક્યાં છે ..રોજ કોઇક ને કોઇક વાતે વાંકુ પડેલું જ હોય.

દીપુ સાથે પણ એને ચણભણ થતી રહે..આ વાળ આમ કેમ કપાવ્યાં, કોલેજમાં આટલી બંક..પેલી છોકરી સાથે કેમ બોલે છે, પેલો છોકરો તારા દોસ્ત તરીકે બરાબર નથી, આખો દિવસ મોબાઈલ ની આ ટેવ બહુ ખરાબ છે…તારા બાપા તને રોજ રોજ નવા ડીવાઈસીસ અપાવતા રહે છે એમાં જ તું આટલો બગડી ગયો છે…બાઈક નથી ચાલતું તો સ્કુટર લઈને કોલેજ જા પપ્પાની ગાડી લઈને વ્હેમ મારવાના છે કે….?

પતિ રોશન પાસે  પણ આખો દિવસ પૈસાનો હિસાબ માંગતી, આટલા પૈસા અહીં જ રોકાણ કરો, આટલા આની પાછળ વાપરો, જીમનો ખર્ચો બંધ કરીને ચાલવાનું ચાલુ કરી દો…હું તો પહેલેથી જ કહેતી હતીને મારી વાત માની જ નહીં, જુઓ…આમ જ થયું ને, મારી સ્માર્ટનેસ પર વિશ્વાસ રાખતાં ક્યારે શીખશો ? ઉફ્ફ્ફ…!

દરેક વ્યક્તિની દરેક વર્તણૂકમાં એને કંઇક ને કંઇક પ્રોબ્લેમ દેખાય જ. દરેક્ને એ પોતાની બુધ્ધિથી જ તોલતી અને એ બધા માટે ઘણું બધું કરે છે એથી એ લોકોએ પણ એની અક્કલ, મરજી મુજબ ચાલવું જ જોઇએ જેવી અપેક્ષામાં એમને બંદીવાન બનાવી મૂકતી. એના મૂશળધાર વરસ્યાં પછીનો એની અતિસ્માર્ટનેસનો ધોમધખતો તાપ દરેક વ્યક્તિને દઝાડતો રહેતો. દરેક વ્યક્તિને અઢળક આપીને એ વ્યક્તિની સ્વતંત્રતા ઉપર તરાપ મારવાની પ્રેમાળ પણ જીદ્દી સરયુની આ આદતથી લોકો એનાથી થોડા દૂર જ રહેતાં અને એક દિવસ એને પોતાની ભૂલ એક દિવસ સમજાશે એવી આશા રાખતાં.

અનબીટેબલ :  આપી દીધા પછી પાછું મેળવવાની આશા ના રાખવાથી આપેલાંની  કિંમત વધે છે.

સેટલમેન્ટ

phoolchhab newspaper > navrash ni pal column > 29-01-2014

સમજણ બધી જ આપણી માથે પડી શકે,

સમજી નહીં શકાય ઘણીવાર એક પળ.

પ્રત્યેક પળ ઉપર પછી એની અસર રહે,

જીવી નહીં શકાય ઘણીવાર એક પળ.

– કિરણસિંહ ચૌહાણ.

 

‘રીવા, કેટલી વખત કહ્યું કે સીધી રીતે બેસ. આમ ખૂંધ નીકળે એમ બેસે છે અને માથું આગળની બાજુ નમાવીને રાખે છે તો મારે તારા વાળ કેવી રીતે ઓળવા ? મારી કમર દુઃખે છે ને તું એ દુઃખમાં પાછો વધારો કરે છે.’

બોલીને ફાલ્ગુનીએ રીવાની પીઠ પર એક ધબ્બો મારી દીધો. સાત-આઠ વર્ષની ગોળ મટૉળ મુખ ધરાવતી રીવા ખબર નહીં કઈ દુનિયામાં ખોવાયેલી હતી…પીઠ પર પડેલાં ધબ્બાંથી એના શરીરે યંત્રવત રીતે જ રીએકટ કર્યું ને એની પીઠ ટટ્ટાર થઈ ગઈ.ફાલ્ગુનીએ  એના વાળ ઓળ્યાં. સ્કુલબેગ, વોટરબેગ- લંચબોકસ ચેક કર્યું અને એના યુનિફોર્મના બટન સરખાં કરતી ફટાફટ એકટીવાની ચાવી અને પર્સ ઝુલાવતી ઘરની બહાર નીકળી. ઘડિયાળમાં જોયું તો સવા આઠ થયા હતાં. ફ્લેટની નીચે પાર્કિંગમાં ઉભું રાખેલ એકટીવા ચાલુ કર્યું અને પાછળ રીવાને બેસાડીને એની સ્કુલ તરફ દોડાવ્યું. રીવાની સ્કુલનો સમય નવ વાગ્યાનો હતો અને એની સ્કુલ ઘરથી પાંચ જ મિનીટના અંતરે હતી તો ફાલ્ગુનીને આટલી હાય – હાય કેમ હતી ?

એકાએક ચાર રસ્તા ક્રોસ કરીને ડાબી બાજુ આવેલ બિલ્ડીંગની નીચે ફાલ્ગુનીનું એક્ટીવા અટક્યું. રીવા માટે કદાચ આ રોજનો પ્રોગ્રામ હશે…એને સહેજ પણ નવાઈ ના લાગી. એ તરત જ એક્ટીવા પરથી નીચે ઉતરી અને ત્યાં આવેલ આઇસ્ક્રીમ પાર્લરના બાંકડા પર બેસી ગઈ. ફાલ્ગુનીએ પોતાના પર્સમાંથી મોબાઈલ કાઢીને બે મિનીટ વાતચીત કરી અને પાંચમી મિનીટે તો એક ચાલીસે’ક વર્ષનો પુરુષ ફાલ્ગુની પાસે આવીને ઉભો રહ્યો.  બેય જણાં હસતાં હસતાં વાત કરવા લાગ્યાં. બાજુમાં એક ચા નો ગલ્લો હતો. ચાવાળો કદાચ આ બેય ને ઓળખતો જ હતો એટલે જેવો પેલો પુરુષ આવ્યો કે મીનીટોની પળોમાં એ બે કપ આદુ-મસાલા વાળી ચા લઈને એમની સામે હાજર થઈ ગયો. રીવા ચૂપચાપ એ બે ય ને જોઇ રહી હતી. એનું બાળસહજ મન આ અજાણ્યા પુરુષની પોતાની મા સાથેની વાતો – સંબંધોનો તાગ મેળવવાને અસમર્થ હતું. એના બાળમનને આ સમય તકલીફ આપતો હતો. એને મનોમન આ પુરુષથી ઘૃણા થતી જતી હતી.પણ એની ઘૃણાની હેસિયત શું ?

ફાલ્ગુનીના સાસુ શર્મિષ્ટાબેન રોજ સાડા આઠ વાગ્યે મંદિરે જતાં હતાં. એમના મંદિરનો રસ્તો રીવાની સ્કુલના રસ્તેથી જ જતો હતો. એ ઘણીવખત રીવાને સ્કુલે મૂકી આવતાં હતાં પણ છેલ્લાં થોડા મહિનાથી એમણે પોતાના મંદિરનો રસ્તો બદલી કાઢ્યોહતો. હવે એ રીવાની સ્કુલથી વિરોધી દિશાનો રસ્તો પકડતાં હતાં. કારણમાં તો એ જ કે એમણે એક વખત એમની વહુને પારકા પુરુષ સાથે જરુર કરતાં પણ વધુ ઘનિષ્ટતાથી વર્તન કરતો જોયો હતો અને એમની અનુભવી નજર એ બેયના સંબંધ ઓળખી ગઈ હતી. ફાલ્ગુનીના રોજનો સવારના કલાકનો હિસાબ એમને મળી ગયો હતો. એમને ફરીથી એ દ્રશ્ય જોઇને શરમજનક  સ્થિતીમાં નહતું મૂકાવું !

ફાલ્ગુનીના સસરા પિયુષભાઈ રાતે જમીને ફ્લેટની નીચે આવેલ પાનના ગલ્લે બેસતાં હતાં. એક દિવસ એમણે પાનના ગલ્લાંની પાછળ આવેલાં ફ્લેટસના પાર્કિંગના અંધારિયા ખૂણામાં પોતાની વહુને એક અજાણ્યાં પુરુષ સાથે બેઠેલી જોઇ. બે ય જણાં વાતો કરતાં કરતાં એક બીજાનો હાથ પંપાળી લેતાં હતાં..શારિરીક અડપલાં પણ કરી લેતાં હ્તાં. પિયુષભાઈ આ જોઇને શરમથી પાણીપાણી થઈ ગયાં. રોજ ચાલવાના બહાને પોતાની વહુ શું ચક્કર ચલાવે છે એ વાત એમને સમજાઈ ગઈ. એમણે બીજા દિવસથી એમના પાનનો ગલ્લાંવાળો બદલી કાઢ્યો.

રાતના પથારીમાં આડી પડેલ ફાલ્ગુની પોતાના મોબાઈલમાં મેસેજ ટાઈપ કરતી હતી. આ એનો રોજનો શિડ્યુલ હતો. દસ વાગ્યાંની કામકાજ પરવારીને એ પોતાના રુમમાં ભરાઈ જતી…મોબાઈલ પર મેસેજીસ ચાલુ થઈ જતાં. બાજુમાં સૂતેલા સુનીલને જોઇને એના દિલમાં કાળઝાળ લાહ્ય બળતી હતી એ લાહ્ય પર આ રોમાન્ટીક મેસેજીસ ઠંડ્કનું કામ કરતાં હતાં. એટલામાં સુનીલે પડખું ફેરવ્યું અને ફાલ્ગુની એના નિર્દોષ – રુપાળા મુખને તાકતી જ રહી ગઈ. હટ્ટો કટ્ટો એનો આ પતિ માનસિક રીતે સાવ જ બાળક છે એવી વાત છુપાવીને એના લગ્ન કરાઈ દેવાયેલાં. ફાલ્ગુની ગરીબ ઘરની છોકરી હતી. એણે એના પિયરીયાને આ વાતની જાણ કરતાં ‘પડ્યું પાનું નિભાવી લે બેટાં, અમે હવે તારી નાની બેનને પરણાવવાની ચિંતા કરીએ કે તારી ?’ કહીને હાથ ઊંચા કરી દીધાં હતાં. અરમાનોથી ભરેલી જુવાન સ્ત્રી પોતાના  સપના પૂરા કરવા આખરે ઘરની બહાર ફાંફા માંડવા લાગી અને એને નીતિન મળી ગયો. નીતિન પરણેલો હતો અને બે દીકરીનો પિતા એ બધી વાતની એને ખબર હતી. પણ ફાલ્ગુનીને એની સાથે લગ્ન ક્યાં કરવા હતાં ? એ તો પોતાના સાસુ-સસરા અને પતિની છેતરપિંડીનો બદલો વાળવા નીતિન સાથે ખુલ્લે આમ ફરતી હતી. ઘરનાં પણ મજબૂરીથી આ વાત ચલાવતાં હતાં. એમના એકના એક પાગલ દીકરાને એક રીવા નામની દીકરી મળી ગઈ એ પણ ભયો ભયો હતું… એમને ફાલ્ગુની પાસેથી બીજી કોઇ અપેક્ષા નહતી. એને જે કરવું હોય એ કરે.

બધાંએ પોતપોતાના સેટલમેન્ટ કરી દીધેલાં પણ રોજ રોજ એક કુમળા બાળમાનસના મન ઉપર અત્યાચાર થતો હતો એની કોઇને ખબર જ નહતી પડતી. એ નાજુક મનના મગજમાં લગ્ન, ઘર, સંબંધો, વિશ્વાસના નામે ધીમું ઝેર રેડાતું હતું એનું શું ?  પોતાના વર્તમાનને માણી લેવાના સ્વાર્થી માહોલમાં એક નાજુક ભવિષ્ય રોળાઈ રહ્યું હતું. એનો ભગવાન આંધળો – બહેરો અને બોબડો થઈ ચૂક્યો હતો એને વગર વાંકની સજા આપી રહ્યો હતો.

અનબીટેબલ :  ક્યારેક ભગવાન પણ ‘એક ને એક બે’ નો સીધો સાદો દાખલો ખોટો ગણી લે છે.

-સ્નેહા પટેલ.

jivi jais – gazal

gazal in nisyandan mag. – 1

http://www.yogish.co.in/wp-content/Nisyandan/Nisyandan_11.pdf#page=13&zoom=auto,0,773

 

 

 

 

 

 

unbetable

આપણી નજીકનાં લોકો આપણાં ‘ડીપ્રેશન’ સહન કરવા નથી જન્મયાં.

-સ્નેહા પટેલ.

સાસુ – માતા -–ઉદારતા

Smruti khoDaldhaam .

‘સાસુ’ આ શબ્દ પ્રત્યે આપણા સમાજમાં કાયમ ‘અણગમાથી નાકનું ટીચકું ચડી જવું’ જેવી ક્રિયાઓ જોડાયેલી છે. જે સ્ત્રી માતા હોય ત્યારે પ્રેમના શિખર ઉપર બિરાજમાન હોય છે, મમતાના ઝૂલે ઝૂલાવતી હોય છે એ સ્ત્રીને ‘સાસુ’ નામી સંબંધનુ છોગું લાગતા જ એ એકાએક તકરાર,કકળાટની તળેટીએ ધકેલાઈ જતી દેખાય છે.  સ્ત્રે એક સ્વરુપ અલગ. એક જ સ્ત્રીના બે સ્વરુપ વચ્ચે આટ્લુ અંતર કેમ ? દરેક સ્ત્રીના બે ફાંટા હોય છે. એક માતા અને બીજો સાસુ. બેયના ઉદગમસ્થાન એક તો પ્રવાસસ્થાન અને મંઝિલ અલગ અલગ કેમ ? કોઇક તો એવું સંગમસ્થાન હોવું જ ઘટે કે જ્યાં આ બે અસ્તિત્વ એક થાય !

 

દરેક માતામાં અમુક અંશે એક સાસુ છુપાયેલી હોય છે. એ પોતાના સંતાનને એના ઘડતર, સારા વિકાસ માટે કડવી જન્મઘુટ્ટીઓ સમ સંસ્કાર જન્મથી જ મક્ક્મતાથી પાતી હોય છે. માતા બાળક પર ગુસ્સો કરે તો પણ એની આંખોમાંથી આંસુ વહેતા હોય છે અદ્દ્લ શિયાળાના તડકાની જેમ. એનો શિયાળી ચહેરો પર્ણ પરના ઝાકળબિંદુથી ગૌરવવંતો – ગુણવંતો -રુપવંતો દીસે છે. શિયાળાની જેમ માતાનો પ્રેમ પણ એના સંતાનોને પ્રમાદની છૂટ નથી આપતો.એ બાળકાને સતત કાર્યશીલ, ગતિશીલ રાખવાના પ્રયાસોમાં રત હોય છે ગુસ્સાના પાલવ તળે હૂંફના ધબકારા સંભળાય છે. માતૃત્વનો આવો શિયાળુ તડકો પણ એક માણવા જેવી આહલાદક ઘટના હોય છે.  એ જ રીતે દરેક સાસુમાં એક માતા છુપાયેલી હોય છે. દરેક માની જેમ એ પોતાની વહુ  પાસેથી અમુક અપેક્ષાઓની પૂર્ણાહુતિની આશા રાખતી હોય છે.જેને પૂરી કરતી એ એની વહુનુ પરમ કર્તવ્ય છે એમ સમજે છે.ખરો પ્રશ્ન તો ત્યાં ઉદભવે છે કે એ જ સાસુને એક દીકરી હોય છે. એ દીકરી જ્યારે એક વહુ બને ત્યારે એ એની સાસુની અપેક્ષાઓમાથી પાર ઉતરે એવી તાલીમ આપવામાં એ સાસુ કમ માતાએ ધ્યાન રાખ્યું હોય છે ખરું ?

 

સાસુ અને માતાનુ સહઅસ્તિત્વ જ્યાં વિશાળતા હોય ત્યાં શ્વસે છે.સાસુના ‘સો કોલ્ડ’ ઇર્ષ્યા – કપટ – વેર ઝેર – તકરાર જેવા અવગુણોની સંકુચિતતા છોડીને માતાના ‘સો કોલ્ડ’ કરુણા -વાત્સલ્ય – મમતા જેવા ગુણની વિશાળતાને જે સ્ત્રી સ્પર્શે છે એ સાસુ માતા સમ બની શકે છે.વિશાળતાને લોકપ્રિયતા મેળવવામાં બાહ્ય સુંદરતાની જરુર નથી પડતી.કદરુપી સાસુઓ પણ માતા સમ વ્હાલુડી લાગી શકે છે. સામે પક્ષે મા પોતાના સંતાનો પ્રત્યે ગમે એટલું કડક વર્તન દાખવે તો પણ એ અણખામણી નથી લાગતી. ‘મા અને સાસુ’ આ બે શબ્દોની માયા અપરંપાર છે. તટસ્થતાથી – પ્રેકટીકલી વિચારીએ તો દરેક સ્ત્રીએ સંકુચિત – ઇર્ષ્યાખોર -ઝગડાળુ માનસ છોડીને વિશાળ – પારદર્શી -મમતાળુ વર્તન અપનાવીને કાયમ ‘માતા’ બની રહેવું જોઇએ. કારણ આ લેખની શરુઆતની લીટીમાં કહ્યા મુજબ ‘સાસુ’ નામનો શબ્દ આપણા સમાજમાં ઓરમાયાપણું જ પામે છે. એથી દરેક સાસુએ વિશાળ બનીને માતાના સ્તર સુધી વિસ્તરવું જ પડે એ સિવાય એ એની વહુ પાસેથી દીકરી સમ પ્રેમ ક્યારેય પ્રાપ્ત ના કરી શકે.

 

આ જ વાતને લિંગભેદની જાતિને ભૂલીને વિચારીએ તો વિશાળતા નામનું તત્વ એટલી જ ઉત્કટતાથી પુરુષોને પણ સ્પર્શે છે. વિશાળતાને જાતિભેદ ક્યારેય નથી નડતો. દરેક હેતાળ – સમજુ પુરુષ માતા સમ છે જ્યારે કર્કશ, તાનાશાહી અને આપખુદ વલણ ધરાવતો પુરુષ સાસુ !

ઘણા પુરુષો પોતાની પત્નીનું સ્વતંત્ર અસ્તિત્વ નથી સ્વીકારી શકતો. પત્નીને પોતીકા અરમાનો હોય છે એ વાત તરફ એ આંખ આડા કાન કરે છે. પત્નીને એ કાયમ પોતાની અપેક્ષાઓ પૂરી કરનારું મશીન જ સમજે છે.આવા મશીન પાસેથી એ રેમની અપેક્ષાઓ કેમની રાખી શકે. એને મળે છે તો ફકત બીક -ડર -ધ્રુણા ના ઓથા નીચે છેતરપીંડીયુક્ત નકલી પ્રેમ. તો અમુક સ્ત્રીઓ પોતાની શંકા – સંકુચિત સ્વભાવ દ્વારા પુરુષોને કનડતી જોવા મળે છે. આવી સ્ત્રીઓનો સ્માય કૂતરાની જેમ પોતાના પતિની ચોકીપહેરામાં જ વ્યતીત થાય છે. આ કવાયતમાં એ પતિનો પ્રેમ પામી નથી શકતી. મેળવે છે તો ફક્ત એક ત્રસ્ત, કાયમ એના ચોકીપહેરાને તોડીને નાસી જવા આતુર એક રીઢો ગુનેગાર. જે લગ્નજીવનમાં વિશાળતા ના હોય ત્યાં બે ગુનેગારો એક બીજા સાથે જાતજાતની રમતો રમવામા જ વ્યસ્ત રહે છે. એ રમતો જ રમી શકે એકબીજાને પ્રેમ ક્યારેય ના કરી શકે. પ્રેમ નામના તત્વનો ત્યાં છેદ ઉડી જાય છે.

 

અપેક્ષાઓની વાત આવે છે ત્યારે એને સકુચિતતાનો નાગ ડંખ મારીને ઝેર ના ચડાવે એ ધ્યાન રાખવું ઘટે. અપેક્ષાઓને ઉદારતાની હદ સુધી વિસ્તારવાથી એની તીવ્રતા પણ ઓછી થઈ જાય છે. આપણી ઓફિસમાં આપણા હાથ નીચે કામ કરતા કર્મચારીઓ પાસે આપણે કેટલી હદ સુધીની અપેક્ષા રાખીએ છીએ ? એમને ચૂકવવામાં આવતા એક એક પૈસાનું પૂરેપૂરું મૂલ્ય વસૂલવાની આપણી સંકુચિત મંશામાં આપણે એ કર્મચારીઓને કેટલી  હદ સુધી અન્યાય કરીએ છીએ એ વાત એકાંતમાં જાત સામે જાતને રાખીને વિચારતા ચોકકસ સાચો જવાબ મળશે. વળી એ જ અપેક્ષાની પૂર્તિની વાત આવે ત્યારે આપણે કાચા પડીએ છીએ. આપણે જેના હાથ નીચે કામ કરતાં હોઇએ, જેમના કર્મચારી હોઇએ એમની અપેક્ષાઓ સંતોષવામાં આપણે જાતજાતના ગલ્લાં તલ્લાં કરીએ છીએ, કાચા પડીએ છીએ. આપણે જે વર્તન સંતોષકારી રીતે નથી કરી શકતા એ જ વર્તન બીજાઓ પાસેથી રાખાવાનું કેટલું યોગ્ય એ પણ એક વિચારપ્રદ વાત છે !

 

માનવીનું ભીતરી સૌન્દર્ય એના શારીરિક સૌંદર્યમાં ભળે ત્યારે વ્યક્તિ તેજોમય -રુપાળો લાગે છે. બધો ફર્ક ઉદારતાનો – વિશાળતાનો જ હોય છે. ભગવાનનો આશીર્વાદ પામેલી પ્રક્રુતિ વિશાળતા નામના ગુણનો બરાબર પચાવીને બેઠી છે એથી જ એ સુંદર છે અને સુંદર છે એથી એ માતા છે. વિકસવું એ માતૃત્વ-ઘટના છે જ્યારે સંકુચિતતા એ સાસુપદ. દરેક સાસુપણાની અત્યંત નિમ્ન કક્ષાએ એક ખલનાયક કે ખલનાયિકા પેદા થાય છે.

 

આજે  જ્યારે અમુક રાજ્યો પોતાની અલગ ઓળખાણની માંગ કરે છે  ત્યારે વિકાસ માટે એમણે પણ આ ઉદારતા અને વિશાળતાનું મહત્વ સમજવું જ રહ્યું.

 

હવે તમારે નક્કી કરવાનું કે તમારે કઈ ભૂમિકા ભજવવાની છે – સાસુની કે માતાની ? વળી જે ભૂમિકા પસંદ કરો એને સતત વળગીને એને અનુકૂળ થઈને જીવવાની હિંમત પણ કેળવવાની રહેશે. ફકત વિચારોથી કશું નથી સાબિત થતું, વર્તન જ આપણો સાચો આઈનો છે.

 

પૂર્વાકાશમાં  ક્ષિતિજરેખા પર ધીરે ધીરે ખસતાં સૂર્યે પોતાની દિશા બદલી છે કદાચ આપણે પણ એમ જ કરવાનું છે. મીરાં કહે છે, ‘ઉલટ ભઈ મેરે નયનન કી.’

-સ્નેહા પટેલ.

નાભીનાળ

પ્રેમના વમળ
અપેક્ષાના વહેણથી
નાભીનાળના સંબંધે
જ કેમ જોડાયેલા રહે છે !

-સ્નેહા પટેલ.

સત્યનો ઓવરડોઝ.

ફૂલછાબ પેપર > નવરાશની પળ કોલમ > 6-5-2013

‘ઇશ્ક ભી કિયા રે મૌલા, દર્દ ભી દિયા રે મૌલા,

યૂં તો ખુશ રહા મગર કુછ રહ ગયા બાકી..’

‘પ્રીયા, તારી આ જ ટેવ મને નથી ગમતી. કોઈ પણ મહત્વનું ડીસીઝન લેવાનું હોય ત્યારે તું હંમેશા ઢચુપચુ જ હોય. ‘ટુ બી નોટ ટુ બી’ ની તારી આ ટેવ દર વખતે સારી નહીં. જ્યારે અને જે સમયે જે નિર્ણય લેવાનો હોય એ મગજ પર કાબૂ રાખીને, બરાબર વિચાર કરીને લઈ જ લેવો પડે પણ તારું દિલ અને દિમાગ હંમેશા બે અલગ અલગ દિશાઓના પ્રવાસી – મંઝિલ હંમેશા ડગુમગુ…!’

રાજીવની વાત સાંભળીને પ્રીયા બે ઘડી હેબતાઈ ગઈ. હંમેશા દિમાગ શાંત રાખી શકતો એનો પ્રેમાળ પતિ રાજીવ આજે નાની શી વાતમાં કેમ આટલો અકળાઈ ગયો ?

વાતમાં તો કંઇ નહતું. રાજીવને એના મિત્ર રાજનના ઘરે જવાનો મૂડ હતો અને પ્રીયાને એનું ઓફિસનું કામ પતાવવાનું હોવાથી થોડું કામ ઘરે લઈને આવેલી હતી એ પતાવવાનું ટેન્શન હતું. વળી રાજનના ઘરે જાય તો રસોઈનો સમય હતો એ પણ ડીસ્ટર્બ થાય એવું હતું. મોટાભાગે આવા ‘અનમેનેજ્ડ પ્લાન’ ના પરિણામોમાં એ લોકોને બહાર જમવાનો વારો જ આવતો જે પ્રીયાને નહતું ગમતું. એ સમય મેનેજ કરીને , એને અનુસરીને ચાલનારી વ્યક્તિ હતી એટલે એકાએક આવી કોઇ પરિસ્થિતી ઉભી થાય તો નિર્ણય લેવામાં હંમેશા એને તકલીફ પડતી.બીજા લોકોની જેમ ફટાફટ ગમે એ સ્થિતીને પહોંચી વળવા માનસિક કે શારિરીક રીતે એ સક્ષમ નહતી અને રાજીવ પણ એની આ તકલીફથી બરાબર માહિતગાર હતો. કાયમ એની આ તકલીફને એ ઠંડા દિમાગથી જ લેતો અને એને સોલ્વ કરી લેતો એના બદલે આજે આમ તીખી તમતમતી વાત બોલીને પ્રીયાને જબરો આઘાત પહોંચાડ્યો હતો.

બીજી બાજુ રાજીવની નજર સમક્ષ આવા સમયે કાયમ પ્રીયાના બોલાતા શબ્દો, ‘ આ તો મારી વારસાગત ટેવો. મારા મમ્મીને પણ આવી જ ટેવ હતી’ ઘૂમરાતા હતાં.

રાજીવના સાસુ સૂર્યાબેન બહુ જ લાગણીશીલ સ્ત્ર્રી હતાં. પણ કાયમ એમના દિમાગ પર એમનું દિલ હાવી જ રહે જેના કારણે એ કાયમ ‘ટુ બી નોટ ટુ બી’ની દશામાં મૂકાઈ જતાં, કાયમ નિર્ણય લેવાની વેળાએ એ અવઢવોના મહાસાગરમાં જ ફસાયેલા હોય. ૬૦ વર્ષની ઉંમરે પણ એ ઘણીવાર નાના છોકરાંઓ જેવું વર્તન કરી બેસતાં જેનાથી રાજીવને બહુ ગુસ્સો આવતો. રાજીવના મત મુજબ દરેક માનવીએ એની ઉંમરને અનુરુપ વર્તન કરવું જોઇએ. વળી સૂર્યાબેનના આવા દિલથી લેવાયેલા ઘણાં નિર્ણયોનું એમના પતિદેવ અને રાજીવના સસરા ચિરાગભાઈને માઠા ફળ ભોગવવાનો વારો આવતો હતો એ વાતો પણ પ્રીયા બહુ જ ઇનોસન્ટલી રાજીવ સમક્ષ કરતી રહેતી.  રાજીવથી – એના જીવનસાથીથી વળી શું છુપાવવાનું હોય…એની સમક્ષ તો પોતાનું જીવન ખુલ્લી કિતાબ જેવું જ હોવું જોઇએ. પહેલાં પહેલાં તો રાજીવ પ્રીયાની આ વાત બહુ જ સહજતાથી અને ગર્વપૂર્વક લેતો હતો. પણ ધીરે ધીરે એને એવું ફીલ થવા લાગ્યું કે દરેક વાત પ્રીયાને એના મમ્મી તરફથી વારસાગત મળી છે તો ક્યાંક ભવિષ્યમાં પ્રીયા પણ એના મમ્મીની જેવી ઇમ્મેચ્યોર સ્ત્રી તો નહીં બની જાય ને…? ના, એ વાત તો એને સહન થાય એવી જ નહતી. પ્રીયા સૂર્યાબેન જેવું ચાઈલ્ડીશ વર્તન કરે તો પોતાની હાલત પણ ચિરાગભાઈ જેવી હાલત થઈને ઉભી રહે…એ બધી આદતોના નરસા પરિણામો ભોગવવાનો વારો આવે. વળી પોતે તો પોતાના સાસુની આ ટેવને સહજતાથી લઈને ચલાવી લેવા જેટલો સમજદાર અને ઉદાર હતો પણ કાલે ઉઠીને પોતાની દીકરી શિયાનો વર પણ એવો સમજુ જ આવશે એની શી ખાત્રી ? એની સમક્ષ પ્રીયા પણ આવું વર્તન કરે તો તો પોતાને ઢાંકણીમાં પાણી લઈને ડૂબી મરવાનો જ વારો આવે ને !

આ બધી વાતોના પડઘારુપે રાજીવનું સબકોન્સિયસ માઈન્ડ આજે એના કોન્સિયસ માઈન્ડ પર ચડી બેઠું અને એના દિલનો છુપો ભય એની જબાન પર આવી ગયો  એનો એને પોતાને પણ ખ્યાલ ના રહ્યો.

બોલાઈ ગયા પછી રાજીવને દુ:ખ તો બહુ થયું પણ શબ્દોના બાણ ભાથામાંથી નીકળી ચૂકેલા હવે કંઈ બોલવાનો – સમજાવવાનો કોઇ જ મતલબ નહતો.

વાંક કોઇનો પણ નહતો પણ પોતાના જીવનસાથી આગળ બને એટલા પ્રામાણિક અને ખુલ્લાં રહેવાની પ્રીયાની ટેવનો હતો. પ્રીયાએ મતલબ ના હોય એવી વાતો રાજીવને કહેવાની જરુર પણ ક્યાં હતી ? હવે તો માનસિકતા બંધાઈ ગયેલી, ઘડો પાકો થઈ ગયેલો હતો એમાં સાંધાસૂંધીનો અવકાશ ક્યાંથી હોય ? વળી બોલેલું ક્યારેય ના બોલેલું  નથી થતું. વાત રાજીવના કોંસિયસ માઇન્ડમાંથી એના સબકોન્સિયસ માઇન્ડમાં પ્રવેશી ગયેલી. પરિસ્થિતી હાથ બહાર હતી અને  પ્રીયાએ એના ખુશહાલ – સોના જેવા લગ્નજીવનમાં આવી લોઢાના મેખ જેવી પરિસ્થિતીઓનો સામનો કર્યે જ છુટકો હતો.

કાશ,લગ્નજીવનની શરુઆતથી જ પ્રીયાએ બેલેંસ્ડ માઇન્ડ રાખીને રાજીવ સાથે પોતાની વાતો શેર કરી હોત તો આવું પરિણામ ના આવત.

અનબીટેબલ : સમય – સંજોગો પારખ્યાં વિના બોલાતું સત્ય પણ ઘણીવખત હાનિકારક નીવડે છે.

-સ્નેહા પટેલ.

વિચારધારા

http://phulchhab.janmabhoominewspapers.com/purti.aspx?site_id=2&supp_id=1

ફૂલછાબ પેપર > નવરાશની પળ કોલમ > 24-4-2013

નિજમાંથી જન્મ પામતા,મરતા ને ઝૂલતા,

અસ્તિત્વથી વધારે અનર્ગળ કશું નથી.

વિતાવી ના શકો તો એ સર્વસ્વ છે અને,

વિતાવી જો શકાય તો આ પળ કશું નથી.

– મુકુલ ચોકસી

અમૃતા આજે મંથન પર બહુ જ અકળાયેલી હતી.

‘પોતાની વાત પૂરી ખુલીને, હાકોટો પાડીને બોલી કેમ ના શકાય? આ કેવો મર્દ કે એની પત્ની ઉપર આવું આળ મૂકાય અને એ ચૂપચાપ સાંભળ્યા કરે ? પત્નીના સ્વમાનની રક્ષા ના કરી શકે એવા પતિને શું કરવાનો ? ઘરની વહુ તો પારકી જણી જ કહેવાય, હું કંઈક બોલું તો વાતનું બતંગડ બની જાય. લગ્ન કરતાં પહેલાં તો કેટકેટલા મધમીઠા શબ્દોની લ્હાણી કરતો હતો – હું તારા માટે ચાંદ – તારા તોડી લાવીશ – તું કહે તો આ દુનિયા છોડી જઈશ..હમ્મ…બધા નાટકો.આ પુરુષજાતનો કદી ભરોસો જ ના કરાય.’

કેટકેટલા વિચારો આવ્યાં અને ગયાં. અમૃતાના મગજને વલોવી ગયા. મગજની નસેનસ હમણાં ફાટી જશે એવું જ લાગતું હતું. લગ્નજીવનના અગિયાર વર્ષમાં પ્રેમ ફકત શબ્દ બનીને રહી જાય એવી તીવ્ર નેગેટીવ લાગણી એના દિલને કચોટી ખાતી હતી. ત્યાં તો એના દસ વર્ષના દીકરા વલયે એને બૂમ પાડીને બોલાવી અને એનું વિચારનું તાંડવનૃત્ય અટક્યું.

‘મમ્મી, મને બસ્સો રુપિયા જોઇએ છે.’

‘બસ્સો ! એકાએક આટલા બધા રુપિયાનું તારે શું કામ પડ્યું ?’

‘મમ્મી, અમે બધા મિત્રો પિકચર જોવા જવાનો પ્રોગ્રામ બનાવીએ છીએ ‘

‘મિત્રો એટલે કોણ કોણ ?’

‘હું, અમિત, મિત્રા, પરીના, અવિ, વિધ્યુત,પરમ, સોનાલી અને રીયા !’

‘ઓહ…આટલા બધા જણ ! પણ એક વાત કહે તો જરા, કોઇના પેરેન્ટસ સાથે છે કે તમે એકલા છોકરા અને છોકરીઓ જ છો?’

‘ના, અમે એકલાં જ. અમે બધા મિત્રો હોઇએ ત્યારે મમ્મીઓ અને પપ્પાઓનું શું કામ ? અમને કંટાળો આવે છે, અમને પણ કોઇક વખત મિત્રો સાથે એકલા ફરવાનું મન ના થાય ?’

‘પણ દીકરા, તમે ઘણા નાના છો અને વળી છોકરા અને છોકરીઓ એકસાથે આમ..’આગળ શું બોલવું એની ગતાગમ ના પડતા અમૃતા થોડી ગોટાળે ચડી ગઈ.

‘શું મમ્મી તમે પણ સાવ નાની અને દાદીઓ જેવી વાતો કરો છો. થોડા મોર્ડન બનો ‘

‘મોર્ડન મતલબ ? અરે તમે લોકો હજુ ફક્ત છ્ઠ્ઠા ધોરણમાં ભણો છો. તમારા માટે શું સારું અને શું ખરાબ એની તમને શું સમજ હોય ? હજુ તો કોઇ ચોકલેટ આપીને તમને ફોસલાવીને લઈ જઈ શકે એટલી કાચી ઉંમરના છો અને સાવ આમ એકલા તો કેમના મોકલી શકાય ? નવાઈ લાગે છે કે બીજા છોકરાઓના મા – બાપે એમને કેવી રીતે મંજૂરી આપી દીધી આવા પ્રોગ્રામની !’

‘એ બધા તમારા જેવા જૂનવાણી નથી ને મમ્મી એટલે. તમને મારી પર કોઇ ભરોસો જ નથી. અરે હું મારું સારું ખરાબ બહુ સારી રીતે સમજી શકું છું, પરિસ્થિતીઓને સારી રીતે હેન્ડલ કરી શકું છું. તમે દસ વર્ષના હતા અને અમે દસ વર્ષના છીએ એ બે જમાનામાં જમીન આસમાનનું અંતર છે પણ તમારું સંકુચિત મગજ આ વાત સમજી જ નથી શકતું.’

‘વલય બસ કર હવે, તારી જીભ બહુ ચાલે છે ને આજકાલ કંઈ. બહુ સામે બોલતો થઈ ગયો છું તું.’

‘મમ્મી, સાચી વાત કહી તો તમને મરચાં લાગ્યાંને .’

‘વલય..બસ તારી ઉંમરને અનુરુપ વાત કર, જ્યાં સુધી મારા ઘરમાં રહે છે ત્યાં સુધી તો તું અમારી સામે નહી  જ બોલે ભલે અમે મા – બાપ ખોટા કેમ ના હોઇએ. અત્યારથી આ હાલત છે તો રામ જાણે તારો જીભડો ભવિષ્યમાં તો કેટલો લાંબો થઈ જશે. તારી જાતે કમાતો થાય અને પોતાનું ભરણપોષણ કરવાની તાકાત આવે ત્યારે આ વર્તન કરજે બાકી અત્યારે તો હું આ તારી ગેરશિસ્ત નહી જ ચલાવી લઉં. મા -બાપની સામે બોલતા શરમ જ નથી આવતી..અમે તો આવડા મોટા થયા પણ..’

અને એકાએક અમૃતાની જીભ અટકી ગઈ.

આગળની વાત એણે દીકરાને કહેતા પહેલાં જાતે સમજવાની જરુર છે એવી લાગણી થઈ. મંથન નાનપણથી જ માતા-પિતાની સામે એક પણ અક્ષર બોલતો નહતો. સંસ્કાર જ એવા હતાં. એ સાચો હોય તો પણ ગુસ્સો ગળી જઈને ચૂપ રહી જતો પણ સામે એક હરફ ના ઉચ્ચારતો. એ સંસ્કાર હજુ આજે પણ જયારે પોતાના બચાવપક્ષ તરીકે બોલવાના હોય ત્યારે આડે આવતા હતાં. કોઇ પણ મા – બાપને પોતાનું સંતાન સામે બોલે એ ક્યારેય ના જ ગમે ભલે ને પોતાની ભૂલ હોય તો પણ. આજે આ વાત એણે ખુદ અનુભવી. વલય પોતાની સામે બોલે એ એનાથી આજે પણ સહન નહતું થતું તો વૃદ્ધાવસ્થામાં જ્યારે પોતે એની પર શારિરીક -માનસિક બધી રીતે આધારિત હશે અને લાગણીઓ એકદમ નાજુક કાચ જેવી થઈ ગઈ હશે ત્યારે એની વહુ માટે પોતાની સામે બોલશે તો કેવી હાલત થશે ? મંથન આમ તો ખોટો નહતો. હા એણે ક્યારેક પોતાની વાત સારા શબ્દોમાં લાગણીથી પોતાના મા બાપને સમજાવવાનો પ્રયત્ન કરવો રહ્યો પણ  પોતે માને છે એવી છેલ્લી કક્ષાની અવહેલના તો નથી જ કરતો. માનો ના માનો પણ પોતાની વિચારધારા પણ ક્યાંક તો ખોટી હતી જ.

અનબીટેબલ : સમસ્યાને વાસ્તવિકતા તરીકે સ્વીકારતા ચોકકસપણે એના ઉપાયો શોધી શકાય છે.

-સ્નેહા પટેલ.

નવી દુનિયા.

Phoolchhab paper > Navrash ni pal column > 20-03-2013

અસંખ્ય ઝાંઝવાં ઘરની હવામાં ભટકે છે
પછીથી હાથની રેખા બનીને અટકે છે.

હવે આ વૃક્ષને કેવી રીતે હું વૃક્ષ કહું?
વસંત ડાળીએ બેસે તો ડાળ બટકે છે.

– રમેશ પારેખ.

‘તમે ક્યાંના રહેવાસી ?’

‘મારી પ્રોફાઈલમાં લખેલ છે ..ચેક ઈટ.’

બે મિનીટ પછી..

‘ઓહોહો…તમે બોમ્બેના એમ ને..સરસ. હું રાજકોટ બાજુ આવેલા એક નાનકડા ગામમાં રહેતો હતો. હમણાં જ મારી નોકરીમાં ટ્રાન્સફર થતા બરોડા આવ્યો છું.’

‘મને ખબર છે.’

‘તમારા ઘરવાળા શું કરે?’

‘આ પ્રશ્નનો ઉત્તર જરુરી નથી લાગતો. ઠીક છે, અમારે હોલસેલ કાપડનો ધંધો છે.’

‘અરે વાહ, સરસ અને તમે શું કરો?’

‘અરે કહ્યું તો ખરું કે પ્રોફાઈલ…ઓકે..હું એક મલ્ટીનેશનલ કંપનીમાં જોબ કરું છું’

‘તે  કામ કરતાં કરતાં તમે આમ નેટ પર વાતો કરો તો કંપનીને અન્યાય કર્યો ના કહેવાય? એનો સમય આમ વાતોમાં..’

‘તમે કદાચ નેટમાં નવા લાગો છો મિ.શંકર. મારું બધું કામ નેટ પર જ હોય છે અને એ પતાવ્યા પછી જે સમય વધે એમાં જ હું આમ વાત કરું છું..જેનો કંપનીને શો વાંધો હોઇ શકે? અચ્છા, મારે કામ છે. ચાલો બાય.’

‘અરે..સાંભળો તો…પછી કેટલા વાગે મળશો ?”

‘નક્કી નહીં..મોસ્ટલી કલાકે’કનું કામ છે બહાર પછી આવી જઈશ ઓફિસમાં. સમય હશે તો વાત કરીશું’ અને ઉર્વશી લોગ-આઊટ થઈ ગઈ.

શંકર બે મિનીટ તો હક્કો બક્કો રહી ગયો. ઉર્વશીએ સાચું કહેલું..એ નેટમાં નવો સવો જ આવેલો અને નેટની ઝાકમઝોળ દુનિયાથી લગભગ અંજાઈ જ ગયેલો. એના ગામમાં તો હજુ સ્ત્રીઓ ઘુમટા તાણીને ઘરની બહાર નીકળતી હતી અને પરપુરુષ જોડે વાત કરવી એ તો જધન્ય અપરાધ જ ગણાઇ જતો. બરોડાની દુનિયામાં હજુ સેટ નહતો થઈ શક્યો ત્યાં તો નેટ પર આમ આસાનીથી કોઇ પણ સ્ત્રીની સાથે વાતચીત થઈ શકે એ જાણીને એ તો કલ્પનાની દુનિયામાં આવી ગયો હોય એમ જ લાગતું હતું. એ ઘડિયાળમાં નજર ખોડીને બેઠો હતો. ક્યારે કલાક પતે અને ક્યારે ઉર્વશી નેટ પર પાછી આવે ને એની સાથે ફરીથી વાત થાય..કલાક તો બાજુમાં રહયો પણ એ પછી તો ઉર્વશી આખો દિવસ નેટ પર મળી નહીં. શંકરનો ગુસ્સો સાતમા આસમાને પહોંચી ગયો. પોતાના ગામમાં એ રાજકુમારની જેમ ઉછરેલો. ધનવાન જમીનદારનો એકનો એક લાડકવાયો દીકરો.. પાણી માંગતા દૂધ હાજર થતું. શોખ ખાતર જ નોકરી કરવા પોતાની પત્ની અને બે દીકરા સાથે બરોડા આવેલો. એ બહાને ગામની બહારની દુનિયા પણ જોવાય.

બીજા દિવસે ફરીથી ઓફિસમાં નેટ પર ગોઠવાઈને ઉર્વશીની રાહ જોવા લાગ્યો. એના પ્રોફાઇલ પિકચરમાં ઉર્વશી ખૂબ જ નમણી અને મોર્ડન જમાનાની નારી લાગતી હતી. શંકર એને જોયા જ કરતો હતો. ના રહેવાતા એણે ચેટીંગબોકસમાં એકલા એકલા વાતો કરવાનું ચાલુ કર્યું. ત્યાં તો ઉર્વશીનું સ્માઈલી સાથે ‘હાય ગુડમોર્નિંગ શંકર, કેમ છે ‘ જવાબ આવ્યો અને શંકર તો ખુશ થઈ ગયો.

આટલા ફ્રેન્કલી’તું-તારી’થી તો કોઇ સ્ત્રીએ એની સાથે વાતો નહોતી કરી.એની ‘કૂપમંડૂક સમજ’ મુજબ મનોમન વિચારતા લાગ્યું કે ઉર્વશીને એ પસંદ આવી ગયો છે એટલે જ એ આવી રીતે પ્રેમથી જવાબ આપે છે. પછી તો થોડી આડીઅવળી વાતો કરીને એણે પોતાની નારાજગી જાહેર કરી..’કાલે કેમ પછી આવી નહી..કેટલી રાહ જોઇ હતી મેં.’

‘થોડું કામ આવી ગયું ને પછી મોડું થઈ ગયેલું તો નેટ પર ના આવી શકી. ઓફિસમાં મારા પ્રમોશનની વાત ચાલે છે તો થોડું વધારે ધ્યાન રાખવું પડે ને..’

‘કોનું…બોસનું કે…’શંકરથી એકદમ જ લખાઈ ગયું.

અને ઉર્વશીએ સામે દસ બાર અટ્ટહાસ્ય કરતા સ્માઈલી મોકલી દીધા.

‘તું તો કેવી સ્ત્રી છે સાવ..’શંકરનો પિત્તો જતા એણે રીપ્લાય કર્યો.

‘કેમ..શું થયું.?’

‘આમ ખુલ્લે આમ તારા બોસની જોડે લફરેબાજી કરતાં શરમ નથી આવતી. તારા ઘરવાળાને ખબર પડશે તો કેવું લાગશે..?’

હવે ઉર્વશીની કમાન પણ છ્ટકી..’હેય મિસ્ટર, માઈન્ડ યોર ઓન બિઝનેસ..આ મારી લાઈફ છે મારે જે કરવું હોય એ કરું. અમે હસબન્ડ – વાઇફ એકબીજાની અમુક બાબતો માં માથું નથી મારતાં અને તમે કોણ મને આમ કહેનારા ? વળી તમે મારી સાથે ‘ફર્લ્ટ’ કરવાનો પ્રયત્ન કરો છો એ શું મને નથી સમજાતું..પહેલાં પોતાના ગિરેબાનમાં ઝાંકીને જુઓ પછી બીજાને સલાહ આપો.’

બે મીનીટ તો શંકર ચૂપ થઈ ગયો પછી વળતો જવાબ લખતા બોલ્યો,

‘અમે તો પુરુષો કહેવાઇએ…ગમે તે કરીએ કંઈ ફરક ના પડે.તમારી સ્ત્રીઓની ઇજ્જત નાજુક કહેવાય, કાચ જેવી. મારી ઘરવાળીને તો હું પાડોશી સાથે પણ વાત નથી કરવા દેતો. તમે આમ ખુલ્લે આમ પુરુષો સાથે વાતો કરો એ મને નથી ગમતું. મારા મિત્ર હો તો એ બધું બંધ કરી દેવું પડ્શે.’

સામે ઉર્વશી એની એ નાદાનિયત પર જોરજોરથી હસી પડી. એને મજા આવી રહી હતી આ બેવકૂફ માણસને હેરાન કરવાની. એણે થોડીવાર તો શંકરની બરાબર ખેંચી પછી સામેથી શંકર એલફેલ લખવા માંડ્યો એટલે ઉર્વશીએ એને ફોન કરીને ખખડાવી કાઢ્યો.

‘તમે સમજો છો શું શંકર તમારી જાતને…આ તમારું ગામડું નથી. આ બોમ્બે છે બોમ્બે. જમાનો ક્યાં આગળ વધી ગયો છે ને તમે હજુ એ જ લાજ કાઢુ જમાનામાં જીવો છો..’

અને એક એને ગાળ ચોપડાવી દીધી.

‘લુક મિસ્ટર, નેટ પર તમારા ઘરના બૈરા સાથે વાત કરતા હો એમ વાત ના થાય. અહીંઆ પહેલા સામેવાળી વ્યક્તિ કેવી છે, એના ગમા અણગમા કેવા છે જાણીને જ એની સાથે વાત થાય. મેલ ઇગો તમારા ઘરમાં ચાલે નેટ પર કોઇ પણ સ્ત્રી તમારો આ સ્વભાવ સહન ના કરી શકે. ઉલ્ટાનું આ દુનિયામાં સ્ત્રીઓ સાથે વાત કરીને તમારે તમારા ઘરમાં તમારી પત્ની સાથે થતો અન્યાય દૂર કરવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઇએ, થોડા સુધરવું જોઇએ. નેટ પર વાતો કરતી દરેક સ્ત્રી તમારા પ્રેમમાં પડી જશે કે બધી સ્ત્રીઓ ચારિત્ર્યહીન જ એવી સમજને મારો ગોળી..દકિયાનૂસી વિચારોની ખાઇમાંથી બહાર આવો.આજે સ્ત્રી અને પુરુષની બરોબરીનો જમાનો છે એમાં આવા સડેલા વિચારોનો કચરો નાંખીને એને પ્રદૂષિત ના કરો.. જમાનો ક્યાંનો ક્યાં જઈ રહયો છે ને તમારા જેવા સા……..’ અને ઉર્વશીએ ફોન મૂકી દીધો.

સમસમી ગયેલો શંકર  કંઈ જ ના બોલી શક્યો. વિચારતા વિચારતા એને લાગ્યું કે એ પોતાની પત્નીને ઘણો અન્યાય કરી રહેલો. વાતવાતમાં એની પર ઓર્ડરો કરતો, એને ઉતારી પાડતો, એક ઘરસજાવટની વસ્તુની જેમ જ સમજતો હતો. એની બહુ મોટી ભૂલ હતી.એણે હવે નેટનો પોઝીટીવલી ઉપયોગ કરીને પોતાની માનસિકતા સુધારવાનો નિર્ણય કર્યો અને સાથે સાથે પોતાની પત્નીને પણ નેટ વાપરતા શીખવાડી શકાય એના માટે સાંજે પોતાની સાથે કોમ્ય્પુટર ખરીદીને જ ઘરે ગયો.

 

અનબીટેબલ:  By three methods we may learn wisdom: first , by reflection – which is noblest: second, by imitation- which is easiest and third by experience –  which is the bitterest.-Confucius.

 

સહિયારી જવાબદારીઃ

ફૂલછાબ પેપર > નવરાશની પળ કોલમ > 13-3-2013.

 

લાખ ઝંઝાવાતની છાતી ચીરીને બાઅદબ

જે દીવો પ્રગટી ચુક્યો ક્યારેય ઠરવાનો નથી

 

– ચંદ્રેશ મકવાણા

ગ્રે કલરના ડિઝાઈનર વોલપેપરથી મઢેલી રુપકડી દિવાલ પર લટકતી વોલક્લોક્માં છ ટકોરા પડ્યા અને સ્તુતિની નજર તરત પોતાના હાથ બંધાયેલ ઘડિયાળ તરફ ગઈ. કન્ફર્મ..છ વાગી ચૂકેલા અને એનો ઓફિસેથી ઘરે જવાનો સમય થઈ ગયેલો. સમય તો થઈ ગયેલો પણ સામે પડેલ ફાઇલમાં રહેલા પંખાના પવનથી ઉડાઉડ થતા પેપર એની હાંસી ઉડાવી રહેલાં. આ ફાઇલનું કામ કમ્લ્પીટ ના થાય ત્યાં સુધી એનાથી આજે ઓફિસ છોડાય એમ નહોતું અને આજે સાંજે એના ઘરે મહેમાન જમવા આવવાના હતાં. સવારે થઈ શકે એટલું કામ નીપટાવીને આવેલી પણ બાકીના અધૂરી કામની તલવાર હજુ એના માથા પર લટકતી હતી. બધું બરાબર ઉતરત જો એના બનાવેલા શિડ્યુલ પ્રમાણે બધું ય પાર ઉતર્યુ હોત તો..કમબખ્ત આ ફાઈલ..છેક સાંજના પાંચ વાગે હાથમાં આપીને સરે એની અગત્યતા સમજાવી, જે જાણ્યા પછી હવે સ્તુતિને પણ એમની ઉતાવળ યોગ્ય જ લાગી એટલે કશું બોલ્યા વગર ચૂપચાપ કામે લાગી ગયેલી. અંદાજે સાત – આઠ વાગવાની ગણત્રી તો હતી જ..મનોમન અકળાતી સ્તુતિએ છેવટે એના પતિ સૌમ્યને ફોન કર્યો,

‘સૌમ્ય, મારે એક અર્જન્ટ કામ આવી ચડયું છે અને એ પતતાં લગભગ હજુ બે કલાક થશે..શું કરું…મને કંઈ સમજાતું નથી..!’

‘નો પ્રોબ્લેમ ડાર્લિંગ, હું આજે ઓફિસથી થોડો વહેલો નીકળી જઉં છું. બેકડીશ, સબ્જી, સલાડ,પાપડ એ બધું હું તૈયાર કરી નાંખીશ..તું તારે આવીને ગરમાગરમ નાન બનાવી દેજે. સહેજ પણ ટેન્શન ના કર અને કામ પતાવ. ચાલ હું હવે નીકળું છું ઘરે જવા.’

‘ઓહ,,યુ આર સચ અ ડાર્લિંગ સૌમ્ય, મારો કેટલો મોટૉ પ્રોબ્લેમ તે ચપટી વગાડતાં’ક સોલ્વ કરી દીધો. ‘અને એક ઉષ્માભર્યુ ચુંબન ફોન પર આપીને શાંતિનો શ્વાસ ખેંચીને સ્તુતિએ ફોન કટ કર્યો.

પોણા આઠના સમયે સ્તુતિ ઘરના ઉંબરે હતી. મહેમાન આવી ચૂક્યા હતા અને ડ્રોઇંગરુમમાં વાતો કરી રહેલા હતાં.સ્તુતિ ઘરમાં પ્રવેશીને એ બધાંની સામે એક સ્માઇલ કરીને ‘જસ્ટ પાંચ મિનીટમાં ફ્ર્રેશ થઈને આવું’ કહીને પોતાના રુમમાં ગઈ. ફ્રેશ થઈને ફટાફટ રસોડામાં ઘૂસીને કામે વળગી. સૌમ્ય એક બહુ જ સારો કૂક હતો અને કૂકીંગ એનો શોખ હતો. જ્યારે પણ મૂડમાં હોય ત્યારે બહુ પ્રેમથી એ જમવાનું બનાવતો. આજે પણ સ્તુતિની ધારણા કરતાં પણ વધુ સારી રીતે એણૅ ઑલમોસ્ટ બધું કામ પતાવી કાઢ્યું હતું. સ્તુતિની આંખમાં બે પળ હરખના આંસુ આવી ગયા. થોડી વારમાં તો બધું રેડી..!

ડાઈનિંગ ટેબલ પર મહેમાનોને આગ્રહ કરીકરીને સ્તુતિ પીરસી રહી હતી. જમવાનું બહુ જ સરસ બનેલું હતું. બધા રસોઇના વખાણ કરતા કરતા જમી રહ્યાં હતાં. ત્યાં તો સ્તુતિના મામીસાસુ બોલી ઉઠ્યા,

‘સ્તુતિ, તેં તો સૌમ્યને સારો ‘ટ્રેઈન’ કરી દીધો છે હોં’કે..! આજે એણે તને કામમાં કેટલી બધી મદદ કરી કેમ..ખરેખર તું બહુ ભાગ્યશાળી છે કે તને આવો પતિ મળ્યો છે.’

‘હા સ્તુતિ, તારે તો લીલાલહેર કેમ આવો પતિ મળ્યો એટલે. તારી દીકરી સોનમ માટે પણ તું આવો જ વર શોધજે જે એને રસોઈમાં, ઘરકામમાં હેલ્પ કરે..’

બે પળ તો સ્તુતિ સમસમી ગઈ. મનમાં હજારો શબ્દો આવી ગયા પણ એને બોલ્યા વિના ચૂપચાપ ગળી ગઈ. ધ્યાનપૂર્વક એને નિહાળી રહેલી એની સત્તર વર્ષની દીકરી સોનમ તરત બોલી ઉઠી,

‘માફ કરજો આંટી, તમે મમ્મીને કેમ ભાગ્યશાળી કહ્યાં એ જરા સમજાવો ને..મને બહુ સમજ ના પડી..’

‘અરે બેટા, ઘરનો પુરુષ આમ રસોડામાં કામકાજ કરે એ કેવી અદભુત વાત છે. પુરુષોનું કામ તો કમાવાનું હોય…તારા પપ્પાની જેમ રસોડામાં રસોઈ કરવાનું નહીં દીકરા..’

અને વળતી પળે જ સોનમ ટહુકી ઉઠી,

‘તો આંટી, સ્ત્રીઓનું કામ શું?’

‘લે..આ કેવો પ્રશ્ન…સ્ત્રીઓએ ઘર – છોકરા-સામાજીક વ્યવહારો સંભાળવાનું-રસોઈ કરવાની એવું બધું…આવડી મોટી થઈ તો તારી મમ્મીએ તને એટલું પણ નથી સમજાવ્યું કે?’

‘ના..ના..આંટી…વાત એમ છે કે તમે જે લિસ્ટ બતાવ્યું એમાં સ્ત્રીઓએ નોકરી કરવાની, પૈસા કમાવાના..એવી કોઇ વાત તો આવી જ નહીં..અને મારી મમ્મી તો એ બધા કામ ઉપરાંત આ પૈસા કમાવાનું વધારાની જવાબદારી પણ સુપેરે પૂરી રીતે નિભાવે છે. અમારા ઘરમાં તો કોઇ પણ કામ મમ્મીનું કે પપ્પાનું…એવા ભેદભાવ હોતા જ નથી. જે સમયે જે અવેઈલેબલ હોય એણે કામ પતાવી લેવાનું..કામ સારી રીતે પતે એ મહત્વનું..હું પતાવું..મમ્મી પતાવે કે પપ્પા કે મારો નાનો ભાઈ…એ બધું કંઈ મેટર જ નથી કરતું..તો મને એમ થાય છે કે તમે જેમ મમ્મીને ભાગ્યશાળી કહ્યાં એમ પપ્પાને પણ એમની પત્ની ઘરના કામકાજ ઉપરાંત આઠ કલાકની નોકરી કરીને પૈસા કમાઈને એમને આર્થિક રીતે ટેકો આપે છે એ બાબતે એમને ભાગ્યશાળી કેમ ના કહ્યાં મને એ નવાઈ લાગે છે. આવી કોઇ જ વાત અમારા ઘરમાં ક્યારેય ચર્ચાતી નથી કે એને સમજાવવાની મારા મમ્મી – પપ્પાને ક્યારેય જરુર પણ નથી પડી એટલે મને આવી બધી ગતાગમ ના પડે એટલે આપને પૂછાઈ ગયું.અવિનય લાગ્યો હોય તો માફ કરજો..’

એની ધારદાર વાતનો કોઇ જવાબ ‘આંટી’ પાસે નહતો.અંદરખાને એ પણ સોનમની વાત સાથે સહમત થઈ ગયા હતાં.

સૌમ્યએ પ્રેમપૂર્વક સોનમના વાળમાં હાથ ફેરવી અને એના કપાળ પર એક ચુંબન ચોડી દીધું અને બોલ્યો,

 

 

‘મારી વ્હાલી નાનકડી પરી આટલી મોટી ક્યારે થઈ ગઈ..હેં..!’

 

અનબીટેબલ ઃ બેય જણાએ કમ્પલસરી કમાવું જ પડે એવા આજના જમાનામાં પુરુષો ઘરકામમાં ‘મદદ’ કરે છે નો ભાવ રાખ્યા વગર ‘સહિયારી જવાબદારી’ સમજીને કામ વહેંચી લે એ વધુ જરુરી છે. સમાજ્ને એ સ્વીકારતા થોડો સમય લાગશે પણ એની પાસે એના સ્વીકાર સિવાય ભવિષ્યમાં કોઇ ઓપ્શન જ નથી.

મેન્ટાલીટી

મેન્ટાલીટી

phoolchhab paper -janamabhoomi group > Navrash ni pal column > 13-02-2013

http://phulchhab.janmabhoominewspapers.com/purti.aspx

પરિણય નામ છે સંસારયજ્ઞે ભેળા તપવાનું,

પ્રણયના સાત પગલાંથી નવી કેડીઓ રચવાનું;

વફાનું બાંધી મંગળસૂત્ર પોતે પણ બંધાવાનું,

વટાવી ઉંબરો ‘હું’નો, ‘અમે’ના ઘરમાં વસવાનું !

-વિવેક મનહર ટેલર

 

અમ્રુતા – લગભગ પચાસીએ પહોંચવા આવેલી વીસ વર્ષના દીકરાની મા હતી. આદ્યાત્-મ એનો પતિ એક મોટો બિઝનેસમેન હતો જેને કામકાજાર્થે  બહારગામની ટ્રીપ વધારે રહેતી હતી.

અમૃતાનો સૂર્યોદય રોજ સવારના પાંચ વાગ્યે થતો. દીકરાની કોલેજ બહારગામ હતી એથી એને રોજ બે કલાક અપડાઉન કરવું પડતું. કોલેજની કેન્ટીન બરાબર ન હોવાથી કમ્પલસરી એના માટે આખું ભાણું ટીફીન બનાવવાનું રહેતુ. વળી દીકરાને સવારે છ વાગ્યે ઉઠાડવાનો હોય…એ એક જ વારની બૂમમાં ઉઠી શકતો નહતો એથી અમૃતાએ એને વારંવાર ૧૦ -૧૦ મિનીટના અંતરાલે ઉઠાડવા એના પહેલા માળે આવેલા બેડરુમમાં જવું પડતું. સવાર સવારની ધમાલમાં સારી એવી એકસરસાઈઝ થઈ જતી. વચ્ચે પતિદેવ ઘરે હોય તો એમને  ઉઠાડવાની જવાબદારી પણ ખરી..ઘણીવાર આદ્યાત્મને સવારના ચાર વાગ્યે બહારગામ જવાનું હોય તો એના માટે ચા-નાસ્તો બનાવવા ઉઠવું પડે..આગલી રાતે જમ્યા પછી આદ્યાત્મ માટે થોડો ઘણો સાથે લઈ જવાનો નાસ્તો બનાવીને થાકી પાકી એ રાતના ૧૨-૧ વાગ્યે સૂતી હોય..સવારે ચાર વાગ્યે ઉઠે..પાછી સૂઇ જાય…પાછી અડધો કલાકમાં દીકરાની કોલેજનો સમય સાચવવા માટે ઊઠવાનું.. એ પછી સાસુ -સસરાની ચા -નાસ્તો અને છેલ્લે પોતાનું ટીફીન ભરીને દસ વાગ્યામાં તૈયાર થઈ ઘર સરખું કરીને દોડાદોડ કરતાં ઓફિસે ભાગવાનું. મેનેજમેન્ટ લેવલે રહેલ એનું કામ  એને ઓફિસમાં  પણ શાંતિનો શ્વાસ નહતું લેવા દેતું..રોજ રોજની ઓફિસ સ્ટાફના પ્રોબ્લેમસ સોલ્વ કરવાના, એ બધાની વચ્ચે પોતાની મહત્વની ફાઈલો મેનેજ કરવાની..ઘણીવાર તો લંચ લેવાનો સમય પણ નહતો રહેતો અને એનું ટીફીન એમનું એમ પાછું આવતું.

 

કાલે રાતે આદ્યાત્મ બહારગામથી રાતના બે વાગ્યે આવેલો અને અમૃતા એને એરપોર્ટ પર લેવા ગયેલી.સૂતા સૂતા લગભગ ૪ વાગી ગયા હતા. આજે પાંચ વાગ્યે ઉઠવાનુંહતું…દીકરાના એક મિત્ર માટે પણ ટીફીન બનાવવનું હતું એટલે કમ્પલસરી પાંચ વાગે ઊઠવુ પડે એવી હાલત હતી. જેમતેમ બધું કામકાજ પરવારીને ઓફિસે પહોંચી અને ઓફિસમાં પણ કકળાટ..આખો દિવસ માથું સખ્ખત દુઃખતું હતું. જેમ્તેમ કરીને દિવસ પસાર કર્યો.

સાંજે ઘરે પહોંચતા રસ્તામાંથી શાકભાજી, કરીયાણું જેવી રોજબરોજની ખરીદી કરતા કરતા સમયસર ઘરે પહોંચીને સાંજનું જમવાનું સમયસર બનાવવાનું ટેન્શન સતત એના શિરે તોળાયા કરતું.

ત્યાં તો ગાડી ચલાવતા ચલાવતા અચાનક અમૃતાને ચકકર આવતા હોય એમ લાગ્યું.  ફટાફટ ગાડીને સાઈડમાં ઉભી રાખીને સ્ટીઅરીંગ પર બે મીનીટ માથું મૂકીને એ બેસી રહી. થોડીકળ વળતાં એણે પોતાના મોબાઈલમાં સ્પીડ ડાયલમાંથી આધ્યાત્મને તરત ફોન લગાવ્યો અને પોતાની ખરાબ હાલત વિશે જણાવ્યું. નસીબજોગે આધ્યાત્મ ત્યાં નજીકના વિસ્તારમાં જ હતો એથી એ તરત ત્યાં આવી શક્યો અને અમૃતાને સાચવીને ઘરે લઈ ગયો. આદ્યાત્મએ અમૃતાને ઘરે જઈને લીંબુનુ શરબત પીવડાવ્યું અને એને આરામ કરવાનું કહીને ફેમિલી ડોકટરને ફોન કર્યો. ડોકટર એનો મિત્ર હતો એથી ફોન કરતા’કની સાથે જ બધા કામ બાજુમાં મૂકીને  થોડીવારમાં એના ઘરે પહોંચી ગયો.

થોડીવારના આરામ પછી હવે અમૃતાને સારું લાગતું હતું. ડોકટરે આવીને એને ચેક કરી તો ખાસ કંઈ ચિંતાજનક નહતું પણ એનું બ્લડપ્રેશર ૧૧૦-૧૭૦ની સપાટીને સ્પર્શતું હતું. ઘરમાં બધાને નવાઈ લાગી. આટલા વર્ષોની આટલી એક્ટીવ લાઈફ જીવનાર હસમુખી, તાજગીસભર અમૃતાએ ક્યારેય માથું દુખવાની સુધ્ધા કમ્પ્લેઈન કરી નહતી. બધા પોતાના કામકાજ નો ભાર અમૃતા પર સરળતાથી નાંખીને પોતે બિન્દાસ લાઈફ જીવવાને ટેવાયેલા હતા અને અમૃતાએ પણ એ બધો ભાર હસતારમતા પોતાના નાજુક ખભા પર ઉપાડી લીધેલો. પણ ડોકટરે બધાની લાડલી અમ્રુતાને મેન્ટલ અને ફ્ઝિકલ બેય રીતે એના કામકાજ અને સ્ટ્રેસથી દૂર રાખવાની વાત કહીને ઘરનાને ચિંતામાં મૂકી દીધા હતાં. ઘરમાં બધાને પોત-પોતાના કામ સમયસર પતાવવા  ‘અમૃતા’ નામના સપોર્ટની ટેવ પડી ગઈ હતી.

 

આદ્યાત્મને કાલથી ચાર દિવસની ટુર પર જવાનું હતું અને એના માટે એણે સવારે સાત વાગ્યે નીકળવાનું હતું. એણે મોબાઈલમાં, ટેબલ ક્લોકમાં બધે એલાર્મ મૂકી દીધું અને સવારે જાતે ચા નાસ્તો કરીને નીકળશે એવો નિર્ણય કરીને અમૃતાને આરામ આપવાનું નક્કી કર્યુ. દીકરાએ સ્વેચ્છાએ જાતે ઉઠીને તૈયાર થવાનું, જાતે આવડે એવું ટીફીન બનાવી લેવાનું અને છેલ્લા ઉપાય તરીકે કેન્ટીનનું બોરીંગ ખાવાનું ખાઈ લેવાનો નિર્ણય કરી લીધો. સાસુમાએ સવારની ચાનાસ્તાની જવાબદારી સાથે સાથે બને એટલું રસોડામાં મદદ કરવાની જવાબદારી પોતાના શિરે ઉપાડી લીધી. બધાના કારણે અમૃતાને રોજ ૭-૮ કલાકની સાઉન્ડ સ્લીપ મળવા લાગી. થોડા દિવસ નોકરીમાં પણ પાર્ટટાઇમ કરવાનું વિચારી લીધું. મહિનામાં તો અમ્રુતા એકદમ બરાબર થઈ ગઈ. ઘરમાં બધાને એની બિમારીના કારણે વેઠવી પડતી તકલીફથી એ મનોમન દુઃખી થતી હતી.

 

એક દિવસ એણે ચા પીતા પીતા આદ્યાત્મને કહ્યું,

‘આદ્યા, હવે હું પહેલાની જેમ કામ કરી શકીશ એમ લાગે છે. બહુ રેસ્ટ કરી લીધો..તમને બધાને બહુ તકલીફ પડે છે મારા લીધે કેમ..?’

અને આદ્યાત્મ બોલ્યો,’ના અમી, અમને બધાને તકલીફ નથી પડતી પણ અમારા કામ જાતે કરવાની આદત પડવા લાગી છે. અમે બધા કાલે જ વાત કરતા હતા કે આપણે અમૃતા પર કેટલો બધો કામનો બોજો નાંખી દીધેલો…દરેકના સમય સાચવવામાં તારી શરીરની ઘડિયાળ બગાડી કાઢેલી. તારે પણ હવે તારી એ મેન્ટાલીટી બદલવાની જરુર છે કે ઘરની વહુ એટલે બધા કામ અને બધાના સમય સાચવવામાં જ જીંદગી ખતમ કરવાની…હવે જે રીતે બધા ટેવાઈ ગયા છે એ બરાબર જ છે. દીકરો પણ એનું ખાવાનું,દૂધ નાસ્તો જાતે કરવાનું શીખી ગયો છે. જ્યારે શક્ય હોય ત્યારે મમ્મી કે હું પણ એને હેલ્પ કરી લઈએ છીએ..તને સમય મળે ત્યારે તું પણ ઘરના કામો કરી લેજે..પણ બધી જવાબદારી તારી એકલીની નથી જ..બધાએ પોતાની શક્ય એટલી જવાબદારી જાતે ઉપાડવાની વૃતિ કેળવવી જ જોઇએ. તારે પણ તારી જુની પુરાણી ‘ફરજોના લિસ્ટ’ સંભાળવાની મેન્ટાલીટીમાંથી બહાર આવવાની જરુર છે. માનવી પોતાના કામ પોતે કરે એ ગર્વની બાબત છે એમાં તું ગિલ્ટી ફીલ ના કર. જીંદગીનો થોડો સમય તું તારા માટે પણ જીવ.

અને અમૃતા વિચારી રહી , ‘ આદ્યાની વાત પર ગંભીરતાથી વિચારવા જેવું છે.’

 

અનબીટેબલ :  પોતાના જીવનમાં બદલાવ લાવવા સૌ પ્રથમ સ્ત્રીઓએ પોતાની જુનીપુરાણી મેન્ટાલીટીમાંથી બહાર આવવાની જરુર છે, એ પછી સમાજ સામેથી  તમારી વાતને ત્રણ ‘સ’ – સન્માન,સમર્થન અને સ્વીકાર આપશે.

unbetable -32

સંબંધોમાં ભૂલ કાયમ બીજા પક્ષની જ હોય છે.આ બીજો પક્ષ એટલે કોણ એના પર ધ્યાનથી વિચારાય, ખુલ્લા દિલથી હકીકતોનો સ્વીકાર થાય તો બધી સમસ્યાઓનો ઉપાય હાથવેંતમાં જ હોય છે.
-સ્નેહા પટેલ.

ઉઘાડ

પૂર્ણરુપે ખીલવાની

પૂર્વશરત

એટ્લે

થોડો ઉઘાડ !
-સ્નેહા પટેલ.

એક્સપરીમેન્ટ -૨.

http://phulchhab.janmabhoominewspapers.com/purti.aspx

phoolchhab paper > navrash ni pal column > 23-1-2013

https://akshitarak.wordpress.com/2013/01/18/experiment-1/

part -2

આભમય અવકાશની ગહેરાઈમાં બોળું કલમ!

કે અગોચરનો અરથ અથથી ઈતિ પ્રગટો હવે.

-લલિત ત્રિવેદી.

 

 

અજાણતાં જ ગુનાની ગલીઓમાં ભુલી પડી ગયેલી ઝાંઝરી સતત ‘ગિલ્ટી’ ફીલ કરતી હતી. અસીમને મક્ક્મતાથી પોતાના જીવનમાંથી, મનમાંથી કાઢી મૂક્યા પછી રણકારનો સામનો કરવામાં હિચકિચાતી ઝાંઝરી હવે  એક અજબ હળવાશનો અનુભવ કરતી હતી. એણે બધું ભૂલીને ફરીથી રણકારની વધુ નજીક જવાનું ચાલુ કર્યું અને પોતાના મગજને બીઝી કરી દેવા એણે બીજી સારી નોકરી પણ શોધી કાઢી.

 

લાઈફ ફરીથી પાછી પહેલાંની જેમ..સ્મૂધ-ફાસ્ટ !

 

છેલ્લાં થોડા સમયથી ઝાંઝરી રણકાર સાથેની મીઠી મધુરી અંતરંગ પળોમાં બેચેની અનુભવતી હતી. કંઈક એને રોકતું હતું..શું..સ્મજાતું નહતું. ધીમે ધીમે એ ચહેરો સ્પ્ષ્ટ થવા લાગ્યો..એ અસીમનો ચહેરો હતો. એને અસીમ માટે પ્રેમ નહતો પણ બેય જણે શારિરીક રીતે બહુ નજીક હતાં. અસીમની પ્રેમ કરવાની – વાત કરવાની બધી સ્ટાઈલ  જ અલગ હતી. ઝાંઝરી હવે રણકારના ચહેરામાં, શરીરમાં, પ્રણય ચેષ્ટામાં અસીમની વાતોની ભેળસેળ અનુભવતી હતી. એ બેયને એ જુદા નહોતી તારવી શકતી.

 

ઝાંઝરીની નવી નોકરીમાં વિપુલ નામનો એક હેન્ડસમ, ગોરો ચિટ્ટો, મજબૂત બાંધો ધરાવતો છોકરો હતો. એની ‘સેન્સ ઓફ હ્યુમર’ પણ બહુસરસ હતી. એની વાતચીત – કપડાં પહેરવાની સ્ટાઈલ બધું ઝાંઝરીને બહુ જ ગમતું. બહુ જ ડીસન્ટ છોકરો હતો.  વિપુલ ધીરે ધીરે ઝાંઝરીની નજીક આવવાની કોશિશ કરતો હતો. એને ઝાંઝરીને રોજ રોજ નવા નામોથી બોલાવતો..બ્યુટીફુલ, ગોર્જીયસ, સ્વીટ લેડી…એની ડિક્ષનરીમાં શબ્દોની કમીજ નહતી. ઝાંઝરીને પણ  એની વાતો ગમતી. હવે વિપુલે ધીમે ધીમે ઝાંઝરીની કંપની પોતાને બહુ ગમે છે એ અર્થની વાતો કરવા માંડી હતી. ઝાંઝરીએ પણ થોડો વિચાર કર્યો..નોકરીમાં આગળ વધવું હોય, પ્રસિધ્ધિ જોઇતી હોય તો વિપુલ એને ખાસી મદદ કરી શકે એમ હતો.એક એક્પરીમેન્ટની જેમ જ એ વિપુલને કેમ ના લઈ શકે..અસીમના અનુભવ પછી જે ચોટ ખાધી અને પાછી બહાર નીકળીને નોર્મલ થઈને જીવી શકી એ પરથી એ ફલિત થતુ હતું કે એ ઇમોશનલી બહુ સ્ટ્રૉગ છે.વિપુલ એક હદથી વધારે એનું કશું નહી બગાડી શકે…અને ઝાંઝરીએ એક સાયકોલોજીકલ ગેમ રમવા માંડી. ધીરે ધીરે વિપુલ અને ઝાંઝરી  નજીક આવતા ગયા. ઝાંઝરીને આગળ વધવામાં જે સપોર્ટ જોઇતો હતો એ સરલતાથી મળવા લાગ્યો..ઝાંઝરીના બધા આસાનીથી પતવા લાગ્યા અને એને ઓફિસમાં પ્રમોશન પણ મળી ગયું..વિપુલનું કામ હવે પતી ગયું હતું..એ અતિશય સ્માર્ટ લેડીએ વિપુલને પોતાનો હાથ પકડવાથી સહેજ પણ આગળ વધવા નહતો દીધો. આખરે એણે એક દિવસ વિપુલ સાથેની મિત્રતાને ખતમ કરવાનો નિર્ણય લીધો અને મક્કમતાથી એણે એ કાર્ય માટે જરુરી પગલા પણ લેવા માંડ્યા.

પણ આ શું…એને રહી રહીને વિપુલનો સહવાસ..એની વાતો..એના શરીરને પામવાની લાલસા કેમ તીવ્ર થતી જતી હતી…વિપુલ સાથે વાતો કર્યા વગર એનો દિવસ નહતો ડૂબતો..અને ધીરે ધીરે એ પોતાના નિર્ણયમાં ઢીલી પડતી ગઈ. ઇમોશનસની સ્ટ્રોંગનેસ વાસનાની બલિ પર વધેરાઈ ગઈ. ઝાંઝરી પોતાની બધી મર્યાદા, ઇરાદા ભૂલીને વિપુલ સાથે બધી હદ પાર કરવા લાગી.. દિવસ અને રાત નશામાં વીતવા લાગ્યા.

 

થોડા સમયમાં એણે વિપુલના તન-મનને આખે આખું જાણી-સમજી લીધું. વિપુલની પ્રેમ કરવાની સ્ટાઈલથી, એની રોમાન્ટીક વાતોથી ધરાઈ ગઈ..એનામાં કશું નવીન બચ્યું નહતું. એની પાસેથી કંઈ જ ના મળી શકે એમ લાગતા એણે ક્રૂરતાથી વિપુલ સાથે રીલેશનશીપ તોડી કાઢી.. વળી એ સ્માર્ટ લેડી બહુ જ સાવચેતીથી સંબંધો આગળ વધારતી હતી, સેફ પ્લેયરની જેમ જ રમતી, જેથી એ ક્યારેય સામેવાળા પાત્રના બ્લેકમેઈલિંગ જેવા સાણસામાં ફસાય એવી શકયતાઓ નહીવત જ હતી.

અજાણતા જ એકપરીમેન્ટના નામે નવાનવા શરીરના નવા નવા પ્રેમની ટેવ પાડી ચૂકેલ ઝાંઝરી

રણકાર સાથે પણ નહતી શાંતિથી જીવી શકતી. ઝાંઝરીને પોતાની ભૂલ સ્પષ્ટ સમજાતી હતી. પણ એના એક્સ્પરીમેન્ટ કરવાની આદતો હવે એક વ્યસન બની ગયેલું અને એ વ્યસનની સજારુપે પોતાને સાચા દિલથી પ્રેમ કરનારા સીધાસાદા પતિ રણકાર સાથે એક લાશની જેમ જ જીવતી હતી. ભગવાન જાણે એ લાશમાં ફરીથી ચેતન લાવવા માટે અસીમ,વિપુલ પછી હવે કોનો વારો આવવાનો હતો..એક નવો એક્પરીમેન્ટ કોના શિરે લખાયો હશે..!

  અનબીટેબલ ઃ- જીવનપથ પર ભટકાતા દરેક અનુભવો એની રીતે મૂલ્યવાન જ હોય છે. ફરક આપણી એને વિશ્લેષણ કરવાની દ્રષ્ટિમાં જ હોય છે.

 

-સ્નેહા પટેલ

ઝંખના.

આંગણું શોભાવવાની ઝંખના
હોય તારા આવવાની ઝંખના.

ભીડની વચ્ચે હું બેઠી છું, તને
નામ દઈ બોલાવવાની ઝંખના.

છે અનેકો કામ, પડતાં મૂકશું
તારી પાસે બેસવાની ઝંખના.

સાવ હું લોઢું ને તું પારસમણી
પાસ આવી  સ્પર્શવાની ઝંખના.

થાય નહી ક્યારેય પોતાથી અલગ
હાથ એવો થામવાની ઝંખના.

ઝંખનાઓ તારી પૂરી થાય એ
જોઇને રાજી થવાની ઝંખના.

-સ્નેહા પટેલ.

એક્સ્પરીમેન્ટ -1

phoolchhab paper > Navrash ni pal column > 16-1-2013

 

પ્રેમ પીડા લાગણી કંઇ ના મળ્યું

જિંદગી અર્થાતમાં વીતી ગઈ !

-મેગી અસનાની.

‘આ પણ એક અનુભવ જ કહેવાય ને..જીંદગી એક જ વાર મળી છે તો બધા રંગ ચાખી જ લેવા જોઇએ ને..’

પોતાના રુપકડા આઈફોનને પહેલી આંગળી અને અંગુઠા વચ્ચે ગોળ ગોળ ફેરવતી ઝાંઝરી સોફામાં આડી પડી પડી વિચારતી હતી. ઝાંઝરી એક ખુદ્દાર અને પ્રામાણિકતાથી છલોછલ આધુનિકા હતી.  પાંચ વર્ષ જૂની નોકરી પોતાના નાજુક અહમને ઠેસ વાગતા પળના ય વિલંબ વગર છોડી દીધેલી.જોકે એના પતિ રણકારનો બિઝનેસ ખૂબ સારો જામેલો હતો. ઝાંઝરીની કમાણી ના હોય તો પણ ઘરમાં કોઇ ફર્ક નહતો પડવાનો. પણ કોલેજકાળથી કામ કરતી આવેલી ઝાંઝરીને આમ સાવ ઘરના કામકાજથી પરવારીને બપોરનો સમય સાવ ફાજલ રીતે વિતાવવાનું સહેજ પણ ગમતું નહોતું. જીવન જાણે થંભી ગયેલું…સાવ બેસ્વાદ અને ફીક્કું થઈ ગયેલું. ઓફિસમાં આખો દિવસ પોતાના સ્ટાફના મિત્રો સાથે મજાક મસ્તી અને કામકાજથી ભરપૂર દિવસ ક્યાય વહ્યો જતો ખ્યાલ પણ નહતો રહેતો.સાસુ વહુની કે સિરીયલોની ટીપીકલ ગોસિપીંગમાં એને સહેજ પણ રસ નહતો.હા, વાંચન ખૂબ ગમતું..પણ હવે તો એ વાંચી વાંચીને કંટાળી..એ નવીનતાની માણસ – ચાહક હતી. આમ સાવ ‘બ્લેક એન્ડ વ્હાઈટ’  જીવન એને નહોતું ગમતું. પંદર વીસ દિવસ તો થોડી રાહત લાગી પણ હવે એનામાં રહેલો હતપતીયો જીવ કુદ્કા મારવા લાગેલો.

 

આજે એ શોપિંગ માટે એક મોલમાં ગઈ હતી ત્યાં એને એની સહેલી શનાનો પતિ અસીમ મળી ગયેલો. અસીમ એકલો જ હતો. બેય જણાએ શોપિંગ પતાવીને ત્યાં જ બાજુમાં આવેલ રેસ્ટોરાંમાં લંચ લીધું. એ સમયગાળા દરમ્યાન  ઝાંઝરીએ એક તદ્દ્ન નવી જ જાતનો અનુભવ ફીલ કર્યો. એની સ્ત્રી તરીકેની સિક્સથ સેન્સ એને સતત સિગ્નલ આપતી હતી કે અસીમ આજે બોલવા ચાલવામાં વધારે છુટછાટ લઈ રહેલો. શના હોય ત્યારે પણ એ ઝાંઝરીની હાજરીમાં ખીલતો હતો પણ એ મજાક મસ્તીની એક હદ સુધી જ રહેતું. આજની વાત એ બધાથી અલગ જ હતી. ઝાંઝરી ખૂબ જ સ્માર્ટ હતી..એમાં પણ એને નોકરીના કારણે આખો દિવસ જાતજાતના પુરુષવર્ગ સાથે પનારો પડતો એને હેન્ડલ કરી કરીને એ પુરુષજાતિને બહુ જ સારી રીતે સમજી શકતી હતી. ભાગ્યે જ એનું અનુમાન્, ધારણાઓ ખોટી પડતી. આજે પણ એના મગજમાં ધારણાઓ તાંડવ નૃત્ય કરી રહેલી હતી.

લંચ લઈને બેય છૂટા પડ્યાં અને ઝાંઝરી ઘરે પહોંચી.

‘નવરું મગજ શેતાનનું ઘર’ ..સામાન્ય સંજોગોમાં ઝાંઝરી આવા બધા વિષયો પર બહુ વિચાર ના કરતી અને વાતને છોડી દેતી પણ ત્યાં તો અસીમનો મેસેજ આવ્યો ઃ

‘ઝાંઝરી, તમારી સાથે લંચ લઈને બહુ જ મજા આવી. તમારા પર્સમાં મેં તમારી જાણ બહાર એક નાની લાલ ડબ્બી સરકાવેલી, એ કાઢીને જોઇ લેજો . પ્લીઝ, ગુસ્સે ના થતા અને આ વાત આપણા સુધી જ રાખશો..’

ઝાંઝરીએ તરત જ પોતાના પર્સમાંથી લાલ ડબ્બી કાઢીને જોયું તો એમાં ડાયમંડની રીંગ હતી. આ રીંગ તો એણે પણ જોયેલી..એને બહુ જ ગમી ગયેલી અને જોઈને પાછી મૂકી દીધેલી. પણ અસીમનું મને આટલી મોંઘી ગિફ્ટ આપવા પાછળ શું કારણ હોઇ શકે? આ બધાને પોતાની તર્ક શક્તિ પર ઘસતા એક જ વાત ફલિત થતી હતી. સાંજે રણકાર ઘરે આવે ત્યારે એને વાત કરીશ..જોઉં તો ખરી એ શું કહે છે, બની શકે કદાચ મારી વિચારધારા ખોટી પણ હોય ‘

 

સાંજે રણકાર આવ્યો ત્યારે ઝાંઝરી લાખ ઇચ્છા છતાં પોતાની વાત રણકાર સમક્ષ ના કરી શકી અને આખી રાત એમ જ વીતી ગઈ..બીજો દિવસ એના સમયાનુસાર ટાઈમસર ઉગી નીકળ્યો.

અને અસીમનો મેસેજ આવ્યો.એક રોમાન્ટીક શાયરી હતી. એની નાદાન હરકત પર ઝાંઝરીને હસવું આવી ગયું. ત્યાં તો બીજો..ત્રીજો..ચોથો..ઉપરાઉપરી દસ મેસેજ એના ફોનમાં રણકી ઉઠ્યાં. હવે ઝાંઝરી ચમકી..એનો વહેમ પાકકો થઈ ગયો કે અસીમ માટે એ જે વિચાર કરતી હતી એ બરાબર જ છે. પોતાની જ પત્નીની બહેનપણી સાથે આમ  ફલર્ટ કરનાર વ્યક્તિ પર એને બહુ જ ગુસ્સો આવ્યો.આ પુરુષ જાત….! મનોમન એણે અસીમને બરાબરનો પાઠ ભણાવવાનું નક્કી કર્યું.એણે એક ચેલેન્જની જેમ જ અસીમની જોડે દોસ્તી સ્વીકારી અને રોજ રોજ એની સાથે કલાકોના કલાકો ફોન પર વાતો કરવા માંડી. પહેલાં પહેલાં તો નવીન અનુભવથી ઝાંઝરીને બહુ મજા આવી. અસીમ પણ શનાથી કંટાળી ગયો છે. ઝાંઝરીને એ દિલોજાનથી પ્રેમ કરે છે એમ જતાવતો હતો. આ ઉંમરે પ્રથમ નજરનો – આકર્ષણનો માસૂમ પ્રેમ ના હોય પણ ગણત્રીના સંબંધો જ હોય. ઝાંઝરી પણ પ્રયોગોના ખેંચાણમાં પરપુરુષ – બીજા પુરુષની પ્રેમ કરવાની રીતથી અંજાતી ગઈ. એક્સપરીમેન્ટમાં એની જાણ બહાર જ એના ઇમોશન્સ પણ ઉમેરાવા માંડયા અને ધીમે ધીમે બેય જણ પ્રેમના નામે શારિરીક સંબંધ બાંધવાની કક્ષાએ પહોંચી ગયા..એક..બે..ત્રણ..પછી તો આ સિલસિલો ચાલવા લાગ્યો. અસીમ પોતાની રોમાન્ટીક વાતોથી ઝાંઝરી માટે અનહદ ખેંચાણ છે …એ એક અદભુત સ્ત્રી છે એવું સતત ફીલ કરાવતો જેની ઝાંઝરીને ટેવ પડવા લાગેલી.

 

ઝાંઝરીને રણકાર માટે  બહુ જ પ્રેમ હતો પણ રણકારે એની સાથે કદી આવી વાતો નહતી કરી. આ એક અલગ જ નશીલો અનુભવ હતો.. બે-ચાર મહિનાના આ સહવાસ પછી ઝાંઝારીને અસીમ પોતાના લગ્નજીવન માટે ખતરારુપ લાગવા લાગ્યો  હતો. એણે અસીમના તન – મન બધાને તળિયા સુધી જાણી લીધો હતો. હવે અસીમની વાતમાં પણ કંઈ નાવીન્ય નહતું લાગતું..પોતાના ઇમોશન્સમાં આવતા ‘અપ્સ એન્ડ ડાઉન્સ’ ઝાંઝરીને કનડવા માંડેલા..પોતાની જાત પર કંટ્રોલ કરતા એને પણ તકલીફ થવા લાગેલી..આ બધાના ખતરા નજર સામે રમતા રહેતા એના ઉપાયરુપે એણે ધીમ ધીમે હવે અસીમથી દૂર રહેવાનું, એને અવોઈડ કરવાનું ચાલુ કર્યું. અસીમનો અહમ ઘવાતા એણે ખાસા એવા ધમપછાડા કર્યા…ઇમોશનલી બ્લેકમેઈલની રમતોમાં એ માસ્ટર હતો પણ ઝાંઝરીએ તો એનામાંથી બહાર નીકળી જવાનું જાણે પ્રણ લીધેલું હતું…અને ધીરે ધીરે મકકમતાથી એ બહાર નીકળી પણ ગઈ. અસીમે પણ થાકી હારીને એના હથિયારો હેઠા મૂકી દીધા.

ક્રમશઃ

અનબીટેબલ :– Nothing fools you better than the lie what you tell to yourself.

 

 

 

તારા વગર..

શબ્દો ખોવાઈ ગયા છે
ભાવ રિસાઈ ગયા છે
પ્રાસ પણ ગોટાળે ચડી ગયા છે
તારા વગર…કવિતા શું લખું ?

દિવસો ઉગે છે..આથમે છે
વર્ષોના વર્ષો વહી જાય છે
મારી ઘડિયાળનો કાંટો એક જ જગ્યાએ અટકી ગયો છે.
તારા વગર…એને પુર્નજીવિત કઈ રીતે કરું?

જગત આખું એકબીજા જોડે વાત કરે છે
હાથમાં હાથ મિલાવી મુલાકાત કરે છે
આનંદ- કિલ્લોલ કરી છુટા પડે છે
તારા વગર… ઘરની બહાર નીકળીને કોને મળું ?

ચોમેર હવાની હરફર છે
વૃક્ષો ઝૂમે છે
પંખીઓ ચહેંકે છે
ફૂલો મહેંક વહેતી મૂકે છે
તારા વગર… શ્વાસ ભરીને શું કરું ?

-સ્નેહા પટેલ