maanas to y malva jevo.

માણસ તો યે મળવા જેવો !

લાખ ભલે ને હોય કુટેવો,
માણસ તોયે મળવા જેવો.
-મકરંદ મૂસળે.

કાચો ઉબડખાબડ રસ્તો. એની બે ય બાજુ જંગલી વેલ -ઝાડવા -ફૂલોની વાડ અને એની અંદર શોભતું લીલુંછમ ખેતર. જાણીતાં અને અજાણ્યાં અનેક પક્ષીનાં અવાજોથી ભર્યુ ભર્યું વાતાવરણ. ચોમાસાની ઋતુ હોવાથી આજુબાજુની એકે એક વસ્તુમાં પ્રાણ રેડાઈ ગયા હોય એવું લાગતું હતું. બીજા ખેતરના શેઢા પર લઈ જતી પગદંડીની બે ય બાજુ ભીની ભીની નીક હતી જેમાં વહેતું નીર ધીમા ખળખળ રવ સાથે વહી રહ્યું હતું. થોડે આગળ જતાં પાકી સડક આવતી હતી જેના ઉપર થઈને મોટા વડનું ઝાડ આવતું જેની વડવાઈઓની પાછળ નજર જતાં એક રુપકડું મંદિર, એની ઉપર લહેરાઈ રહેલી ધજાનું મનોરમ્ય દ્ર્શ્ય નજરે પડતું હતું.

એક તરફ કોતરો અને બીજી તરફ ખેતરો. રસ્તા ઉપર થોડો ઢાળ ચડી મંદિર સુધી પહોંચીને ગાર્ગીએ થોડો પોરો ખાધો અને મંદિરના ઓટલા પર બેઠી. એ આવી એ રસ્તા પર નજર જતાં એને ખ્યાલ આવ્યો કે એ જ્યાંથી આવી એ રસ્તો કમાનાકારના મનમોહક શેઈપમાં ઢળેલો હતો.મંદિરની જમણીબાજુ એક સુંદર બગીચો હતો જો કે એની સારસંભાળ નહીવત લેવાતી હોય એવું લાગ્યું. દૂર દૂર નજર ગઈ ત્યાં સુધી ઝાંખા વૃક્ષોથી શોભતી ક્ષિત્તિજરેખા નજરે પડી. મંદિરની બીજી બાજુ એક કૂવો..કૂવા સુધી પહોંચવા માટે થોડાં પગથિયા ઉતરવા પડે એમ હતાં.એની બાજુમાં એક બોરડીનું વૃક્ષ અને ગાર્ગીની મહીં એનું બચપણ હિલ્લોળા લેવા લાગ્યું. અચાનક જ એણે યતીનનો હાથ પકડી લીધો અને બોલી,
‘જતીન, ચાલને પેલી બોરડીના ઝાડ સુધી જઈએ.’
‘શું યાર તું પણ..સાવ બચકાની વાતો ના કર. મારો સહેજ પણ મૂડ નથી એ તું જાણે છે.’
‘યતીન, બે મહિનાથી તારો મૂડ સારો નથી એટલે જ આજે હું તને આવી સરસ મજાની જગ્યા પર લઇ આવી છું. કોલેજમાં હતી ત્યારે અમે મિત્રવર્તુળ અહીં ઘણી વાર આવતાં અને ઘણી ધમાલ મસ્તી કરતાં. આ મારી સૌથી મનપસંદ જગ્યા છે. આ બધા ખેતરોના માલિક અમારી ટોળકીને સારી રીતે જાણતાં..કોઇના ખેતરના ફળ તોડીને અમે નહીં ખાધા હોય એવું નહીં બન્યું હોય. તું જરા તારામાંથી બહાર નીકળીને આ સુંદર વાતાવરણમાં જોડાવાનો પ્રયત્ન તો કર ડીઅર.’
‘બોલવું બહુ સરળ હોય છે પણ જે ખુદ એ સ્થિતીમાં ફસાયેલું હોય છે એને જ એ સમય, વેદનાનો ખ્યાલ હોય છે. આ બધી બોલવાની વાતો છે તું મારી જગ્યાએ હોત તો તું પણ અત્યારે મારા ઘનચક્કર બોસને મનોમન ગાળો જ આપતી હોત. એમાં આપણા દેશના કાયદા કાનૂન – ઉફ્ફ, માનવી ઉંચો જ ક્યાંથી આવે આ બધી ઝંઝાળોમાં? ‘
‘ઓહ, તને કંઇ પણ કહેવું બેકાર છે. એક વાત કહું – સાંભળવાનો મૂડ હોય તો જ.’
‘હા, બોલ.’
‘અમે નાના હતાં ત્યારે એક દિવસ અમે આ જગ્યાએ પીકનીક પર આવેલાં હતાં. એ વખતે અમારી પરીક્ષાનું રીઝલ્ટ આવવાની તૈયારીમાં હતું અને બધાના મગજમાં થોડું ટેંશન હતું. અમે પણ તારી જેમ એના વિચારોમાં જ રમ રહેતાં હતાં ત્યારે અમારા મેથ્સના સરે અમને અમારા એક દુશ્મન અને એક મિત્રની સાથે આ જ જગ્યાએ ભેટો કરાવ્યો હતો, અને સમજાવેલું કે,’ આ બે ય ભૂત એવા છે કે એ તમારો સાથ ક્યારેય નહીં છોડે. તમે જેને વધુ ધ્યાનથી રાખશો, જેને વધુ પ્રેમ કરશો એ કાયમ તમારી સાથે રહેશે એ મારો સ્વાનુભવ છે અને તને ખબર છે યતીન ? નવાઈજનક રીતે એ વાત હજી પણ સાચી પડે છે.’
‘મને કંઈક સમજાય એવી સરખી ભાષામાં વાત કરને બકા..’
‘ઓકે, ચાલ આજે હું તને બે માણસની ઓળખાણ કરાવું છું જે કાયમ તારી સાથે જ રહેશે.’
આટલુંં બોલીને ગાર્ગી યતીનનો હાથ પકડીને કુવાના કાંઠે લઈ ગઈ. ચોમાસાની ઋતુ હોવાથી કુવામાં પાણી સ્વચ્છ અને છલોછલ હતું.
‘આ જો.’
અને ગાર્ગીએ યતીનને કુવાના પાણીમાં જોવા કહ્યું.
‘શું પાગલ જેવી વાત કરે છે ગાર્ગી, આ તો મારો પોતાનો ચહેરો છે.’
‘તો એ જ તો હું કહું છું. આ જ તારો સાચો મિત્ર અને આ જ તારો સૌથી મોટો દુશ્મન. તારા ઘનચક્કર બોસ સામે ફાઈટ આપવી હોય તો આ મિત્ર જ તારા કામમાં આવશે અને એમની સામે હારવું જ નક્કી કરીને બેઠો હોય તો આ દુશ્મન જ તારી પીઠ પંપાળશે.’
અને યતીન અવાચક થઈને ગાર્ગીને જોઈ રહ્યો.
‘તારી તરક્કી, તારી ઉન્નતિમાં ફકત અને ફકત એક જ વ્યક્તિ બાધારુપ બની શકે છે અને એ છે માત્ર અને માત્ર તું યતીન.બીજાઓમાં તારી નિષ્ફળતાઓનું કારણ શોધવા કરતાં તું તારી જાતને બદલવાનું ચાલુ કર. દુનિયા બદલાશે તો હું આગળ વધી શકીશ એવી રાહ જોઇને બેસી રહીશ તો પતી ગયું. તારી પ્રગતિ માટે તારા બોસે બદલાવાની જરુર નથી કે નથી દેશના કાયદા કાનૂને બદલાવાની જરુર. જ્યારે તું નક્કી કરી લઈશ કે બદલાવાની શરુઆત તું જ કરીશ ત્યારથી તું જોજે…તારી આજુબાજુની દુનિયા પણ ધીમે ધીમે બદલાવાની ચાલુ થઈ જશે, દેશ – કાનૂન – શહેર – બોસ કો જ તારું કશું નહીં બગાડી શકે. પણ એ માટે તારામાં ના ‘તું’ પર તારે પૂર્ણ વિશ્વાસ રાખીને એને મિત્ર બનાવવો જ પડશે, જો એ તારો દુશ્મન બની ગયો તો તું ક્યાંય પણ જા – આગળ નહીં જ આવી શકે.’
‘હા ગાર્ગી, તું સાચું કહે છે. મારી માન્યતાઓ, પૂર્વગ્રહો બધું ઓગાળવું જ પડશે અને એક નવેસરથી શરુઆત કરવી પડશે મારે. કુવામાંના પાણીમાં તરવરતા પોતાના પ્રતિબીંબ પર નજર નાંખીને એક આછા હાસ્ય સાથે યતીન બોલ્યો,
‘શું દોસ્ત, મારો સાથ આપીશ ને ?’
વાતાવરણમાં શીતળ પવનની લહેરખી ઉઠી અને કુવાનું સ્થિર પાણી હાલી ઉઠ્યું એ સાથે યતીનનું પ્રતિબીંબ પણ હાલ્યું. જાણે યતીનને વિશ્વાસ આપતું હોય,’હા મિત્ર હું કાયમ તારી સાથે જ છું. તું નિસ્ચીતપણે આગળ વધ.’

અનબીટેબલ ઃ મૂલ્યની કદર કરશો તો મૂલ્યવાન બનશો.

સ્નેહા પટેલ.

addal maraa jevi j chhe

અદ્દલ મારા જેવી જ છેઃ

નક્કી ત્યાં તો કૈંક પાછું ઝળહળે છે,
જાત નામે કોડિયું ધીમું બળે છે !
-ભરત પ્રજાપતિ ‘આકાશ’

આરોહી આજે ખૂબ ખુશખુશાલ હતી. એની દીકરી અન્વેષા આજે સ્કુલમાં વાર્ષિક ફંકશનમાં યોજાયેલ દોડની સ્પર્ધામાં ૮૬ સ્પર્ધકોની વચ્ચે પ્રથમ સ્થાન મેળવી શકેલી. એ બદલ એને સ્કુલ તરફથી સુવર્ણચંદ્રક પ્રાપ્ત થયો હતો. અન્વેષાના સફેદ ઝગ ફ્રોક ઉપર એના ગળામાં લાલ સાટીનની રીબીનમાં પીળો ચંદ્રક વીંટીમાં જડેલા હીરા જેવો ચમકી રહયો હતો. બે ગાલ પર હાથ મૂકીને આંખો અહોભાવમાં પહોળી કરીને આરોહી એકીટશે એની લાડકવાયીને જોઇ રહી હતી. આમ જ ભાવાવેશમાં એની આંખમાંથી ખુશીના આંસુ વહેવા લાગ્યા હતા એની પણ એને ખબર નહતી રહી.
અન્વેષા અચાનક હસી પડી અને એની મમ્મીના આંસુ પોતાની તર્જની પર લઈને રાજકુમારની જેમ ફિલ્મી અદામાં બોલી,
‘ આ બહુ જ મૂલ્યવાન મોતી છે માતા, એને જમીન પર ના પાડો.’
અને આરોહી ભફ્ફાક.. દેતાં’કને હસી પડી. પ્રેમથી અન્વેષાનો કાન ખેંચીને બોલી,
‘ચાલ હવે ચિબાવલી, ચૂપ થઈ જા તો. એ તો તું જ્યારે મા બનીશ અને તારું સંતાન આવી સિધ્ધી પ્રાપ્ત કરશે ત્યારે તને આ લાગણી સમજાશે.’
અને અન્વેષાનું કપાળ પ્રેમથી ચૂમતાં બોલી,
‘સાવ મારી પર જ ગઈ છે, હું પણ સ્કુલમાં કાયમ આમ જ પ્રથમ નંબર લાવતી હતી.’
અને વળતી પળે જ માતાના પ્રેમ ઝરણમાં નહાતી અન્વેષાના મોઢામાં કાંકરો આવી ગયો હોય એવી લાગણી ઉભરાઈ. જો કે એણે પોતાની લાગણી બહુ જ સફળતાથી છુપાવી લીધી એથી આરોહીને એના વિશે કશું જાણ ના થઈ.
થોડા સમય પછી,
અન્વેષા એના મિત્રો સાથે કાશ્મીર બાજુમ ટ્રેકીંગ પર નીકળી પડી હતી. નેટ પર જોઇ જોઇને બધી જ જગ્યાનું પૂરેપૂરું એનાલીસીસ કરીને જોઇતા પૈસા, સામાન અને બધી જ સાવધાનીનો પૂરેપૂરો અભ્યાસ કરી લીધો. માત્ર એક ખભા પર પાછળ લટકાવવાની બેગ લઈને એ સાહસયાત્રા પર નીકળી પડી. લગભગ આઠ દિવસનો પ્રોગ્રામ હતો અને એનું પૂરું સંચાલન અન્વેષાના હાથમાં. મુસાફરીમાં અનેક જગ્યાએ એની અનેક વખત કસોટી થઈ અને આપસૂઝથી અન્વેષા એમાંથી આસાનીથી બહાર પણ નીકળી ગઈ.
સાહસયાત્રા પરથી પાછી આવ્યા પછી થાક ઉતારીને બીજા દિવસે અન્વેષા પૂરાં ઉત્સાહથી પોતાની કહાની મમ્મી પપ્પાને સંભળાવી રહી હતી. કેવી કેવી મુશ્કેલીઓ આવી એનો એ લોકોએ કેવી રીતે સામનો કર્યો, ક્યાં ક્યાં કેવી અગવડ પડી – કેટલી ય જરુરિયાતની વસ્તુઓ વગર પણ ચલાવ્યું અને એ બધી જગ્યાને કેવી રીતે પોતાના એસ. એલ. આરમાં યાદગીરીરુપે કંડાર્યુ એ બધાની માહિતી આપતી હતી અને અચાનક એના પપ્પા અશ્વીન બોલી ઉઠ્યો,
‘આઈ એમ પ્રાઉડ ઓફ યુ માય ડોટર. અમે પણ આવી યાત્રાઓ બહુ જ કરતાં હતાં. અસ્સલ મારી પર જ ગઈ છે મારી ઢીંગલી.’
અને અન્વેષાના મોઢામાં ફરીથી ક્વીનાઈનની ટીક્ડી ઘોળાઈ ગઈ. આજે એની સહનશક્તિ એનો સાથ છોડતી જણાઈ અને એના મોઢામાંથી શબ્દો ફૂટી નીકળ્યાં,
‘મમ્મી – પપ્પા, નાનપણથી મારી દરેક સફળતા, હોંશિયારીમાં તમે લોકો તમારી જ સફળતા અને સ્માર્ટનેસ કેમ શોધો છો?’
‘મતલબ ?’ આરોહી અને અશ્વીન અચાનક જ આવા વિચિત્ર અને અણધાર્યા પ્રશ્નથી ચોંકી ગયા.
‘મતલબ એ જ કે મારી કોઇ પણ સિધ્ધી હોય ભલે દોડવાની હોય કે આવી રીતે ટ્રેકીંગની હોય કે પછી કપડાંની પસંદગી હોય કે મેથ્સમાં સૌથી વધુ માર્કસ મેળવવાની – દરેક વાતનો અંત તો ‘અસ્સલ મારી પર ગઈ છે’થી જ હોય છે. માન્યું કે સંતાનોમાં એમના માતા પિતાના અનેક ગુણ હોય જન્મજાત જ હોય પણ એની પાછળ તમે મારી હોંશિયારીની કોઇ કદર ના કરો કાં તો નજરઅંદાજ કરીને બધો જશ પોતાના માથે જ લઈ લો છો એ વાતની તમને ખબર જ નથી હોતી. મારે તમારા મોઢે સાંભળવું હોય છે કે,
‘અન્વેષા બેટા, તું બહુ જ સાહસી છો, હોંશિયાર છું, તાકાતવાન છું. તારી સાથે આટલા બધા મજબૂત હરીફો હોય છે એનાથી ગભરાયા વિના હિંમત રાખીને તું એમનાથી આગળ નીકળી જાય છે એ ખરેખર કાબિલે તારીફ કામ છે, આટલી નાની ઉંમરમાં તેં તારામાં આટલા બધા ગુણ વિક્સાવ્યા છે એ ખરેખર પ્રશંસનીય છે. એના બદલે કાયમ મને તમારા તરફથી ‘તું તો અસ્સલ મારા પર જ ગઈ છું’ જેવી એકની એક રેકોર્ડ જ સાંભળવા મળે છે.માન્યું કે તમારા જીન્સ મને મળ્યાં છે પણે બધાંને સમજીને મેં મારી રીતે મારામાં એ બધાને ડેવલોપ કરવામાં બહુ મહેનત કરી છે.તમારા જેવી ભલે ને વીસ વીસ ટકા માનો અને મને મારી પોતાની જેવી બાકીના સાઈઠ ટકા તો માનો. કાયમ સરખામણી કરવાનો આ સ્વભાવ ત્યજી દો પ્લીઝ.’
‘હા દીકરા , તારી વાત સાચી જ છે. નાનપણથી અમે અમારા સંતાનોમાં અમારા અંશ અને ગુણ જ શોધતા ફરીએ છીએ અને બીજાંઓ અમારી કમજોરી અમારા સંતાનોમાં શોધીને એક વિચિત્ર આનંદ મેળવે છે. પણ આજે તેં જે વાત કહી એ વાત તો અમારા હરખઘેલાં વાલીઓને ખ્યાલ જ માં નથી આવતી કે,’અમારું સંતાન ધીમે ધીમે મોટું થઈ રહ્યું છે, એના આજુબાજુના વાતાવરણમાંથી જાતે બધું શીખતું થયું છે, એની પોતાની પણ એક આઈન્ડેટીટી છે. અમને માફ કરજે દીકરાં. આજે તેં અમારી આંખો ખોલી દીધી.વી આર રીઅલી પ્રાઉડ ઓફ યુ. અમારું સંતાન આટલું વિચારશીલ છે એનો અમને ખૂબ જ આનંદ છે.’
અને અશ્વીને અન્વેષાના કપાળ પર ચુંબન અંકીત કરી દીધું.
અન્વેષાની આંખમાંથી એની જાણ બહાર આંસુ વહી રહ્યાં હતાં.
-સ્નેહા પટેલ

maro sakha maro antratmaa

મારો સખા મારો અંતરાત્માઃ

ઊંચે અનંત આભ, હવા પણ અસલ હતી
ફસકી ધજાની જાત, ફરકવાનું રહી ગયું!
સુરેન્દ્ર કડિયા.

સવારના સાત વાગ્યાંનો સમય હતો.એક દિવસની પીકનીક ચાર મિત્રો ગાડીમાં નીકળ્યાં હતાં.મનસ્વીએ ચાલુ ગાડીમાંથી બહાર ડોકું કાઢીને ઠંડી હવાની લહેરખીને પોતાના મનોપ્રદેશ પર ઝીલવાનો પ્રયાસ કર્યો , આંખો અનાયાસે બંધ થઈ ગઈ. બંધ આંખે અનુભૂતિ વધારે તેજ બની જાય છે. મન્સ્વીને પણ એવો જ અનુભવ થયો. ખુલ્લાં રુખા કેશ હવામાં ફરફરતાં હતાં. આંખની લાંબી કાળી પાંપણ સુધ્ધાં હવાની ઠંડી ઠંડી લહેરખીમાં ફરફર કરતી હતી. એના કોમળ ગોરા કપોળ આછી રતાશ પકડી રહ્યાં હતાં. એની બાજુમાં કારની ડ્રાઈવિંગ સીટ પર બેઠેલો વૈભવ, એનો પતિ એને ડ્રાઈવિંગના સમયમાંથી થોડી પળૉ ચોરીને એને ચૂપચાપ નિહાળી લેતો હતો. વૈભવ – બોલે કશું નહીં પણ મનસ્વીના આવા શાંત સૌમ્ય રુપનો એ દિવાનો હતો. મનસ્વીનો સાથ કાયમ એને એક અદભુત પોઝિટીવ ઊર્જાથી ભર્યો ભર્યો કરી દેતો. ગાડીમાં પાછળની સીટ પર બેઠેલ મિત્ર – કપલ કૃપા અને ધૈર્ય એમની આ મસ્તી ચૂપચાપ જોતું હતું અને હરખાતું હતું. કૃપાની નજર પણ અચાનક ધૈર્ય તરફ જતાં એ પણ એને નિહાળી રહેલો જણાયું અને એ અચાનક હસી પડી. શાંત વાતાવરણમાં કાંકરીચાળો થઈ ગયો અને બધો નજરનો ખેલ ખલાસ થઈ ગયો.
‘મિત્રો, ત્યાં એક મંદિર છે. બહુ જૂનું છે અને એનું સત બહુ છે. વધારે ડીટેઇલ્સ નથી ખબર પણ મંદિરનું રમ્ય વાતાવરણ મૂડ ફ્રેશ કરશે. શું કહો છો બધાં ?’
શાંત રમ્ય વાતાવરણ, ચોતરફ હરિયાળી અને મંદ મંદ વહેતો પવન- એમાં નજીકમાં કોઇ ઝરણું વહેતું હશે એનો ધીમો ધીમો ખળખળ અવાજ. મંદિર ના હોત તો પણ અહીં બે પળ રોકાઈ જવાને મન લલચાઈ જાય એમ હતું. જોકે મનસ્વી થોડી અચકચાઈ અને એનું ડોકું નકારમાં એક વાર ધૂણી ગયું પણ ઉત્સાહથી છલકાતી જુવાનીમાં એ ધીમો નકાર કોઇના કાન – આંખ લગી પહોંચ્યો જ નહીં. બધા ગાડીમાંથી ઉતરી જ ગયા. છેવટે મનસ્વીને પણ ઉતરવું જ પડ્યું.
આરસના પથ્થરોથી બનેલ પગથિયાં, એની આજુ બાજુમાં હાથી અને સિંહની લાલ પથ્થરમાંથી કંડારેલી મૂર્તિઓ, મંદિરના શિખર પર ફરફરતી પદ્યધજા, કળશ અને મંદિરમાંથી પડઘાતો ઘંટારવ ! અદ્બભુત અને અલૌલિક વાતાવરણ હતું. હાથ મોઢું ધોઇ ફ્રેશ થઈ, વાળ – કપડાં સરખા કરીને બધાએ બોટલમાંથી પાણી પીધું અને મંદિરમાં જવા પગ ઉપાડ્યો. મનસ્વી થોડી અચકાઈ. ‘હું નથી આવતી, તમે લોકો જઈ આવો.’ કહીને ગાડીમાં જઈને પાછી બેસી ગઈ. બધા બે મિનીટ તો એના આ વર્તન થી ડઘાઈ ગયાં.
જોકે વૈભવને આછો પાતળો અંદાજ આવી ગયેલો એટલે એ ચૂપ રહ્યો પણ કૃપાથી ના રહેવાયું અને ગાડીમાં બેઠેલી મનસ્વી પાસે જઈને બોલી,
‘મનુ, આ શું ? આટલું સરસ વાતાવરણ અને તું ગાડીમાં જ ગોંધાઈને બેસી રહીશ ? આવું ના ચાલે, કંઈ આમ બેસી રહેવા થોડા નીકળ્યા છીએ. ચાલ.’ અને એને હાથ ખેંચ્યો.
‘ના કૃપા, હું મંદિરમાં નહીં આવી શકું. તમતમારે જઈ આવો.’
‘અરે પણ પ્રોબ્લેમ શું છે ડીઅર ?’
‘કંઈ ખાસ નહીં – પીરીઅડસ.’
‘ઓહોહો..તું પણ છે ને સાવ મણીબેન છે. આજના જમાનામાં આવા બધા તાયફા…છોડ હવે આ બધું જૂનવાણીપણું ને ચાલ. મારે પણ આજે ત્રીજો દિવસ ચાલે છે પણ મને એની કોઇ ફિકર નથી. હું તો મસ્તીથી જઈશ. આવા આભડછેટવેડાં શીદને ?’
‘પણ તું તારે જા ને. મને તારા જવા સામે કોઇ વિરોધ નથી. હું તો મારે શું કરવું ને ના કરવું એની વાત કરું છું. આજકાલ બધા મોર્ડન – મોર્ડનના નામે જે ‘માસિકમાં હોવ તો પણ મંદિરે જાવ’ જેવી વાતો કરે છે અને એની સામે એક ચોક્કસ પ્રકારનો વર્ગ છે જે એનો તીવ્ર વિરોધ કરે છે. હું એ બધામાં આવતી જ નથી. મારા માટે દર્શન કરવા એ શારિરીક કરતાં માનસિક સ્થિતી વધારે છે. મારે એના માટે આવા ચોક્કસ પ્રકારના મંદિરોની પણ જરુર નથી પડતી. મનોમન હું આંખ બંધ કરીને પણ ભગવાનને મળી શકું છું. વળી હું એવા પ્રકારના વાતાવરણમાં ઉછરી છું કે જ્યાં આવા બધા બંધનો હતાં જ નહીં. અમને કદી કોઇ રોક ટોક કે ખૂણૉ પાળવાનું જેવી વાતો શીખવાડાઈ જ નથી. પણ હું આ મંદિરની મનોમન એક આમન્યા રાખું છું. મને મનથી જ આવી અવસ્થામાં મંદિરમાં જવાની ઇચ્છા નથી થતી. વળી જે અંદર બિરાજમાન છે એ તો મારા હ્રદયસિંહાસનમાં ય હાજરાહજૂર છે જ. હું કોઇ ચોક્કસ પ્રકારના ટોળાઓમાં જોડાઈને મારા મનની વાતને વણસાંભળી કરવા નથી ઇચ્છતી. આપણે કોઇને કહીએ નહીં તો લોકોને શારિરીક સ્થિતીની કોઇને સમજ પણ નથી પડવાની. હા , હલ્કી વરણના સમાજમાં જે આભડછેટના નામે અતિરેક થાય છે એની હું તદ્દન વિરોધી છું. બાકી તું જ કહે કે આપણા જેવાંને આ દિવસોથી શું ફર્ક પડે છે ? આપણે આપણી મરજીના માલિક! આજકાલ ઠેર ઠેર લોકો આ વાતને વિવાદ બનાવીને હો-હા કરતા ફરતાં હોય છે એવા ટોળાઓમાં હું ક્યારેય નથી જોડાતી. મારી પોતાની બુધ્ધિ અને પરિસ્થિતી જોઇને મારું જીવન હું મારી રીતે જ જીવું છું. મારો સખા મારો અંતરાત્મા. એને જે કામ કરતાં મજા આવતી હોય એ કામ હું આરામથી કરી નાંખુ છું પણ આ મૂર્તિદર્શનમાં મારું મન કચવાય છે. સમાજ ગયો તેલ પીવા પણ મારું મન એ મારો ભગવાન. લોકોને બતાવી દેવા હું કોઇ કામ ક્યારેય નથી કરતી. કોઇનાથી આકર્ષાઈ જવું કે કોઇને આપણાંથી આંજી કાઢવા જેવી અર્થહીન પ્રવ્રુતિઓથી હું કાયમ દૂર રહું છું. આ મેં તને મારા મનની વાત કહી.બાકી હું મારા વિચારો ક્યારેય કોઇ પર થોપતી નથી. લોકોએ શું કરવું ને શું નહીં એ તદ્દન એમની પોતાની સ્થિતી અને સમજને અનુસાર જ હોય ને હોવું જ જોઇએ. બાકી ‘લાંબા સાથે ટૂંકો જાય’ જેવી હાલત થઈ જાય.’
‘હમ્મ…હું તને બરાબર ઓળખું છું મનસ્વી અને તારી એકે એક વાત હું સમજી પણ શકું છું. તારી ઇચ્છાને હું આદર પણ કરું છું ડીઅર. કાયમ આવીને આવી સરળ અને સુકોમળ જ રહેજે.તારા સાથ સુધ્ધાંથી અમને લોકોને એક આધ્યાત્મિક વાતાવરણ જેવી ફીલીંગ આવે છે. ચાલ હું દર્શન કરી આવું- કારણ મેં તો કદી આ વિષય પર તારી રીતે વિચાર્યુ જ નથી. સમાજનો આ સ્ત્રી વિરુધ્ધનો નિયમ છે અને મારે એનો વિરોધ કરવાનો છે એ જ વિચારથી આ પગલું ભરતી આવી છું તો એક વાર ઓર સહી.’
અને મનસ્વીને ટાઈટ હગ અને ગાલ પર કીસ કરીને ધ્રુવીએ મંદિર તરફ ડગ માંડ્યાં.
અનબીટેબલઃ માણસ મુખ્યત્વે મનથી આધ્યાત્મિક જોઇએ, તન તો માધ્યમ માત્ર.
-સ્નેહા પટેલ