Videsh dharti

 

અમારામાં સતત અવઢવ રહે છે આ અને અથવા,

અને આ ચોકમાં સિક્કાને ઉછાળી નથી શકતાં !

 

–ભરત ભટ્ટ.

 

 

સવારથી જ સૌહાદ્રીનું મન ખૂબ બેચેન હતું. જે રાતે સરખી ઊંઘ પૂરી ના થઈ હોય એસવારે મૂડ થોડો ઓફ રહેતો પણ કાલે રાતે તો એ પૂરાં આઠ કલાક સૂઇ ગયેલી હતી અનેએ પણ ઘસઘસાટ. તો પછી આજના વલવલાટનું કારણ શું હશે ? દાળનો વગાર કરવાએણે વગારિયું ગેસ પર મૂક્યું, તેલ તતડયાં પછી રાઈ, મેથી, હીંગ, મરચું, લીમડો નાંખીનેવગારની વાટકી શાકના તાસળામાં ઊંધી કરી દીધી અને તરત જ પોતાની ભૂલનો અહેસાસથયો. આજે આ શું લોચાલાપસી થયા કરે છે ? ને બન્ને ગેસના બર્નર બંધ કરીને એડ્રોઇંગરુમમાં માથું પકડીને બેસી ગઈ. ત્યાં જ અચાનક એના ફોનની રીંગ વાગી. ફોનબાજુમાં જ હતો એણે તરત જ ઉપાડ્યો.

 

‘મમ્મી, ઓસ્ટ્રેલિયામાં આપણા સુમયની ગાડીને એક્સીડન્ટ થયો છે. જોકે એને ખાસ કંઈવાગ્યું નથી એટલે તું ચિંતા ના કરીશ.’

સામે છેડેથી એનો મોટો દિકરો ધીરેન બોલી રહ્યો હતો.

 

ધીરેન અત્યારે ચંડીગઢમાં રહીને સાયન્સ વિષય સાથે પીએચડી નું કામ કરી રહ્યો હતો અનેસુમયથી બે વર્ષે મોટો હતો. બારમામાં સાયન્સમાં લગભગ ૯૩% લઈ આવનાર ધીરેનનુંસપનું અમેરિકામાં જઈને માસ્ટર કરવાનું હતું. ખૂબ જ મહેનતુ અને પોતાના કામમાં પૂરીરીતે ચોક્કસ એવા ધીરેન માટે આ સપનું પૂરું કરવું એ અશક્ય સહેજ પણ નહતું. એણે નેટપર પોતાનાથી બનતી બધી શોધ ચાલુ કરી લીધી હતી અને જરુરી બધી જ માહિતી ભેગીપણ કરી દીધી હતી. સવાલ હતો તો પૈસાનો. સ્કોલરશીપ માટે પૂરતો પ્રયત્ન કરતો હતો. સ્કોલરશીપ પછી પણ લગભગ પચીસ – ત્રીસ   લાખ તો ઓછામાં ઓછા કાઢવા પડે એમહતું જ. ઘરમાં કમાનાર એક અને ખાનારા ચાર જણ. હોસ્ટેલમાં રહીને ધીરેનને કોલેજભણાવવાના ખર્ચાઓને પહોંચી વળવા એના પપ્પા સુરેન્દ્રભાઈએ પોતાના બીજા રખડું અનેભણવામાં ઓછા હોંશિયાર દીકરા પાછળ સહેજ પણ્ ધ્યાન નહોતું આપ્યુંઅને એનેશહેરની એક ચીલાચાલુ કોલેજમાં એડમીશન અપાવીને જેમ તેમે બી.કોમ કરાવી દીધોહતો. સામે પક્ષે સુમયને ભણવાની ખાસ કોઇ પડી પણ નહતી. એ ભલો એનું બાઈક ભલુંઅને એના રાતના હાઈવે પર બે બે વાગ્યાં સુધી રખડી ખાનારા દોસ્તારો ભલા. એક પણએબ એવી નહતી કે જે સુમયમાં ના મળે. મા બાપ બધું જાણતા પણ કશું કરી નહતાશકતાં. એવા રખડું દોસ્તા્રોની સંગતમાં એક દિવસ સુમયને  ઓસ્ટ્રેલિયા જવાનો જેકપોટલાગી જવાની શક્યતા હાથ લાગી. એણે એના પપ્પાને વાત કરી. એમની બરાબર સામે જધીરેન એ વખતે કોલેજના છેલ્લાં વર્ષની પરીક્ષાની તૈયારી કરી રહ્યો હતો. આ વખતે એણેતનતોડ મહેનત કરવાની હતી. એની સ્કોલરશીપનો બધો દારોમદાર આ પરીક્ષાના પરિણામપર હતો. સુરેન્દભાઈ સુમય સાથે પૈસાની જોગવાઈ બાબતે માથાકૂટ કરી રહ્યાં હતા.

‘જો સુમય મારે આ ધીરેનને અમેરિકા મોકલવો છે. મારી નોકરીના છેલ્લાં પાંચ વર્ષ બાકીછે. મારી જે કંઈ મૂડી ગણે એ મારું આ ઘર અને બેંકમાં વીસ બાવીસ લાખ રુપિયા છે. આઘર પર થોડાં નાણા ઉછીના લઈને માંડ માંડ તો ધીરેનને મોકલવાનો ખર્ચો નીકળશે. તારીમાનું થોડું ઘણું સોનું હશે પણ એ તો સાચવી રાખવું પડે. હજી તમે બે પગભર થશો ત્યાંસુધી ઘરનો ખર્ચો મારા એકલાના માથે છે. હવે તું બોલ, મારે તારા માટે પૈસાની જોગવાઈક્યાંથી કરવી ?’

‘પપ્પા, તમારી વાત હું સમજુ છુ, પણ આ ગોલ્ડન ચાન્સ છે. મારી સાથેના બીજા બે મિત્રોત્યાં જઈને પાંચ વર્ષમાં તો સારી નોકરી શોધી લઈને સરસ સેટ થઈ ગયાં છે ને હવે તોએમના ઘરે વર્ષના પાંચેક લાખ રુપિયા મોકલવાની ત્રેવડ ઘરાવતા થઈ ગયાં છે. એ લોકોમને પૂરતી મદદ કરશે. હવે તમે વિચારો, પાંચ વર્ષ તમારી નોકરીના પતશે પછી હું તમને એકવર્ષના પાંચ લાખ મોકલી શકીશ્ તો આપણૂં ઘર તો તમે ચપટીમાં છોડાવી લેશો પણ એઉપરાંત તમે કેવી વૈભવી જીંદગી જીવી શકશો !’

સુરેન્દ્રભાઈની તપખીરી ચશ્મેરી આંખોમાં સોનેરી સપનાં તરવરવા લાગ્યાં.

ધીરેન બધી વાત ધ્યાનથી સાંભળી રહ્યો હતો. બે જ મીનીટમાં એણે પોતાનો નિર્ણય લઈલીધો અને બોલ્યો,

‘પપ્પા, તમે સુમયને ઓસ્ટ્રેલિયા મોકલવાની તૈયારી કરો. હું તો પૂરતો કેપેબલ છું. અહીંઆપણ સારા એવા પગારની નોકરી શોધીને આરામથી સેટ થઈ જઈશ. ઇનફેક્ટ અત્યારે જમને બે સારી સારી કંપનીની ઓફર આવી ચૂકી છે. પણ સુમયને અહીં નોકરી કરવા જશે તોમાંડ પંદર હજારથી વધુ નહીં મળે. તમે મારી ચિંતા ના કરો. મને લાગે છે કે મારા બદ્લેસુમયને વિદેશ જવાની જરુર વધારે છે.’

‘પણ ધીરેન…’સુરેન્દ્રભાઈ થોડાં થોથવાઈ ગયા. પોતાના દીકરાના સપના એ ખૂબ સારી રીતેજાણતા હતાં. વળી આજ્ઞાકારી, સમજુ, હોંશિયાર એવો ધીરેન એમનો વધુ લાડકો. એનીઆખી જીંદગીનો સવાલ હતો. આમ એની કેરિયર સાથે ચેડા ? એમનો જીવ નહતો માનતો.

આખરે બધાની સહમતિથી સુમય હેમખેમ ને આરામથી ઓસ્ટ્રેલિયા પહોંચી ગયો.એનાજીવનમાં એને બધું આરામથી જ મળતું હતું. નસીબદાર હતો.

લગભગ બે વર્ષ થવા આવ્યાં. સુમય ઓસ્ટ્રેલિયામાં સ્ટ્રગલ કરી રહ્યો હતો અને ધીરેનચંડીગઢમાં પોતાની જ કોલેજમાં પીએચડી સાથે જોબ કરીને પોતાના ખર્ચા જાતે કાઢતોઅને પોતાના ફોટોગ્રાફી માટે મોંઘામાંના એસએસાઅર ખરીદવા જેવા ખર્ચા કરવા ઉપરાંતથોડી બચત પણ કરી લેતો હતો. બહારથી બધું ‘વેલ એન્ડ ગુડ‘ હતું ત્યાં જ અચાનક જસૌહાદ્રી ઉપર આવો ફોન આવ્યો અને દિલની દર્દી એવી સૌહદ્રીને ચક્કર આવી ગયાં. એણેતરત જ સોફાનું હેંડલ પકડી લીધું.

સુમયના કંપનીવાળા સારા હતાં. એ લોકોએ સુમયને આ કપરા કાળમાં બનતી હેલ્પ કરી. બેવર્ષથી સ્ટ્રગલ કરી રહેલ સુમય અહીંના મોંદાદાટ ખર્ચા સામે ચટણી જેવી કમાણીમાં ખૂબસ્ટ્રગલ કરી રહ્યો હતો. વળી રખડી ખાધા સિવાય ખાસ બીજી કોઇ હોંશિયારીની કમાણીકરી નહતી. ભણતર તો ઠીક મારા ભાઈ. વારંવાર એણે ઘરેથી પૈસા મંગાવીને પોતાનાજીવનની ગાડીને પાટા પર રાખવી પડતી હતી. પણ આ વખતે હોસ્પિટલ અને ગાડીડેમેજનો ખર્ચો મોટો હતો. આટલા બધા પૈસાની એને ત્યાં કોઇ મદદ કરવા તૈયાર નહતું. મોટાભાગના મિત્રો એની જેમ જ સ્ટ્રગલ કરી રહ્યાં હતા, ઇચ્છા છતાં કોઇ કશું કરી શકેએમ નહતું. નાછૂટકે સુમયે ઘરે ફોન કરીને હકીકત જણાવવી પડી. જમણાં હાથમાં ફ્રેકચરઅને સ્પાઈનમાં મૂઢ માર –  આ બે ય ઇજાના કારણે લગભગ ત્રણ મહિનાનો ખાટલોસુમયના માથે આવી ગયો. કંપનીવાળા ત્રણ મહિના એની રાહ જોઇ શકે એમ નહતાં એટલે‘દુકાળમાં અધિક માસ‘ની જેમ સુમયે જોબમાંથી પણ હાથ ધોવા પડયાં. બહારથી બધુંસારું સારું લગાડવાની વાતથી હવે એ પૂરતો કંટાળ્યો હતો. અહીંની ‘ સો કોલ્ડ પોશ‘લાઇફના આકર્ષણ પર કાળી મજૂરી અને બીજા દેશમાં રહેવાથી ઉપાડવી પડતી અનેકોતકલીફોએ અમથી ય એની કમર તોડી કાઢી હતી. કમાણી કરતાં ખરચા ડબલ અને જીવનજરુરિયાત પૂરી થયા પછી બચત તો કશું જ નહીં કે ના કોઇ કામની સિક્યોરીટી. સુમયનીઆંખ આગળ ઘરમાં બધા ભેગાં બેસીને ખાધેલ દાળ ભાત રોટલી શાક તરવરી ઉઠતાં અનેઓસ્ટેલિયાની મોંઘી દાટ ચોકલેટો પણ ફીક્કી ફસ લાગતી. ઘણીવાર એને ધીરેન સાથેઆડકતરી રીતે અન્યાય કર્યાની ગુનાહિત લાગણી થઈ આવતી અને એને જંપવા નહતીદેતી. એનો હક મારીને એ અહીં આવ્યો હતો તો હવે એણે અહીં યેન કેન પ્રકારેણ સેટ થવુંજ પડશે એવી મજબૂરી થઈ ચૂકી હતી. પણ હવે એ ‘તમાચો મારીને પોતાનો ગાલ લાલ‘રાખી રાખીને કંટાળ્યો હતો.

આ ત્રણ મહિનાન ખર્ચા કેમના કાઢીશ? અચાનક જ એણે નિર્ણય કર્યો અને બેગ બિસ્તરાંભેગાં કરી મન મક્કમ કરીને પોતાના વતન ભારત હાલતી પકડી લીધી. ઘરે આવીને મમ્મીપપ્પા અને ભાઈની સાથે બેસીને  ભરપેટ ભોજન કર્યું અને પોતાનો નિર્ણય સંભળાવી દીધો,

‘થોડા ઓછા પગારની તો ઓછા પગારની નોકરી કરીશ પણ ઓસ્ટ્રેલિયા એ મારા ગજાનીવાત નથી.  મોટો ભણતર, મજબૂતાઈ બધી રીતે  મારાથી વધુ સમર્થ છે. એની ઇચ્છા હોયતો એને વિદેશ મોકલી દો ને ભણાવો પણ મારી પાછળ હવે આમ ખોટા પૈસા ના વેડફશો. મારી તાકાત બહારની વસ્તુ છે  આ બધી. મને જોબ – ફેમિલી એ બધાની સિક્યોરીટીજોઇએ છે. બહુ ભાગ્યો હવે બસ. હકીકત સ્વીકારીને ધરતી પર પગ રાખીને જીવવું છે.તમારો સાથ હશે તો બધી તકલીફો આરામથી સહન થઈ જશે પણ આ વિદેશની ધરતીમારો જીવ લઈ લેશે.’

‘બસ કર બેટા, આવું ના બોલ.’ અને સૌહાદ્રીએ સુમયના મોઢા પર હાથ મૂકી દીધો.

સુરેન્દ્રભાઈએ સુમયને ગળે લગાડી દીધો અને બોલ્યાં,

‘ અરે ગાંડા તારો બાપો હજુ બહુ તાકાત ધરાવે છે. તું તારે સહેજ પણ ચિંતા ના કરીશ. અહીં જ તને સેટ કરી દઇશું અને ધીરેન તો મહામહેનતુ અને સમર્થ છે. એને તોઅમેરિકામાંથી એક કંપનીએ મોટા પગારની જોબ ઓફર કરી છે. એ તો અહીં હોય કે ત્યાંબધું જાતે મેનેજ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે જ છે. તું થોડો નબળો એટલે માળીને તારું ધ્યાનરાખવાની વિશેષ જવાબદારે હોય એ હિસાબે જ અમે તને ઓસ્ટ્રેલિયા મોકલેલો. પણ હવેતને તારી તાકાત, સમજ બધાંનો ખ્યાલ જાતે જ આવી ગયો છે એટલે અમારે શું કહેવાનું ? આ એક સારો બોધપાઠ સમજીને જીવનની નવેસરથી શરુઆત કર દીકરા.’

અને ઘરમાં ચાર જોડી આંખોમાં વર્ષા છલકાઈ ઊઠી.

અનબીટેબલઃ વિદેશની ધરતીને ‘મોટી ડીગ્રી‘ માનવાની આપણી માનસિકતનો અંત ક્યારે ?

-sneha patel

 

my blog – https://akshitarak.wordpress.com/
my facebook page – https://www.facebook.com/pages/Sneha-h-patel/897742246922927