ફેણ

phulchaab newspaper >  navrash ni pal column

 

मैंने तो इक बार बुना था एक ही रिश्ता

लेकिन उसकी सारी गिरहें

साफ नजर आती हैं मेरे यार जुलाहे !

– गुलझार.

 

અવની સી.સી.ડીમાં બેસીને એની કાપુચીનો કોફીનો ટેસ્ટ માણી રહી હતી. કોફીની કડવી તીખી સ્મેલ એને બહુ જ પસંદ હતી. આંખો બંધ કરીને નાકમાં એનો ગરમ ધુમાડો ખેંચીને છેક નાકથી ફેફસાં સુધી ખેંચવાનો પ્રયાસ કરતી હતી. ધુમાડો ફેફસાંથી મગજ સુધી પ્રવાસ કરતો હતો અને એના મગજમાં એક નશો છવાતો જતો હતો.

 

‘હાશ…હવે માંડ થોડી રીલેક્સ થઈ શકી. નહીંતર આ કરણનું વર્તન તો અસહય જ હતું.’

કરણ – અવનીનો આજની તારીખમાં ચાર વાગ્યાને પચીસ મીનીટ સુધીનો બોયફ્રેન્ડ. અત્યારે ઘડિયાળમાં પાંચને પાંચ થઈ રહી હતી. લગભગ ત્રીસ મીનીટના અંતરાલમાં અવની અને કરણની ચાર ચાર વર્ષની ગાઢ રીલેશનશીપનું સ્ટેટસ બદલાઈ ગયું હતું. ‘ઇન રીલેશનશીપ’ થી ‘સિંગલ’ની સફર ખેડી કાઢી હતી.

‘સાલો સાવ બાયલો છે, આટલા વર્ષોથી પ્રેમના બણગાં ફૂંકી ફૂંકીને પોતાની સાથે એક છેતરપીંડી જ કરી હતી કરણે. કરણના પેરેન્ટે એમના પ્રેમસંબંધને લગ્નના સંબંધમાં પરિવર્તીત કરવા માટેની મંજૂરીનો મજબૂતાઈથી વિરોધ કરતાં જ એ સાવ બદલાઈ ગયો. છેક છેલ્લી પાયરીએ જ જઈને બેસી ગયો. નામર્દ નહીં તો…આમ જ હતું તો પ્રેમ કરવા શું કામ આવેલો ?’ ને ગુસ્સામાં જ ગરમાગરમ કોફીનો લાંબો ઘૂંટ ભરાઈ ગયો. બેધ્યાનીમાં ભરાયેલો એ ઘૂંટ જીભથી ગળા સુધી એક તીખો લિસોટો ખેંચી ગયો ને અવનીના હાથનો કપ પડતાં પડતાં રહી ગયો. પ્રેમ પર નફરતનું લેબલ લાગી જતાં માત્ર ત્રીસ મીનીટ જ થઈ હતી. એને પોતાને પણ આ વાતની નવાઈ લાગતી હતી પણ હકીકત એ જ હતી કે એ આ સમયે – આ ઘડીએ કરણને બેઇન્તહા નફરત કરતી હતી. ત્યાં જ એના કાન પર જૂના પિકચરના જાણીતા ગીતના બોલ અથડાયા,

‘મેરે દુશ્મન તું મેરી દોસ્તી કો તરસે..મુજે ગમ દેને વાલે તું ખુશી કો તરસે ‘ ને અવનીની આંખ આંસુથી છલકાઈ ગઈ.

આ ઘટના ઘટયે દિવસો પર દિવસો વીતતા ગયા. અઠવાડીયું, મહિના ને છેલ્લે વર્ષ !

અવનીને નવાઈ એ વાતની લાગતી હતી કે એ કરણને જ્યારે ખૂબ જ પ્રેમ કરતી હતી ત્યારે જેટલો યાદ કરતી હતી એના કરતાં વધુ એ અત્યારે યાદ આવી રહ્યો હતો. આજે તો એ કરણને બેઇન્તહા નફરત કરતી હતી તો આવું કેમ ? રોજ રોજ આ જ સવાલ એને મૂંઝવ્યા કરતો અને દિલ વલોવ્યાં કરતો. છેવટે ના રહેવાતા એ એની મમ્મી કમ ફ્રેન્ડ સુનીતા પાસે ગઈ અને એના ખોળામાં માથું નાંખીને લાંબી થઈ ગઈ.

‘શું વાત છે બેટા ? કેમ આમ ઉદાસ ?’

‘મમ્મી તું તો મારી અને કરણની રીલેશનશીપ વિશે બધું જાણે જ છે ને ? ‘

‘હા પણ હવે તો એ સંબંધ પર પૂર્ણવિરામ લાગી ચૂક્યું છે ને. તો ?’

‘મમ્મી, હું એને ખૂબ જ નફરત કરુ છું. હું એને ભૂલવા માંગું છું પણ અફસોસ…ભૂલી જ નથી શકતી. એવું ના માનીશ કે હું હજુ એને પ્રેમ કરું છું ને એની રાહમાં આંખો બીછાવીને ઉભી છું. પણ એને ભૂલીને મારી રુટીન લાઈફમાં સેટ નથી થઈ શક્તી. જ્યાં અટકી છું ત્યાંથી આગળ નથી વધી શકતી. બસ આ અકળામણ જીવ લઈ લે એવી લાગે છે.’

ને સુનીતા હળવું હસી પડી. અવનીના કાળા લીસા રેશમીવાળમાં હાથ ફેરવતાં ફેરવતાં ખૂબ જ હેતાળ અવાજથી બોલી,

‘બેટાં, તું બે સાવ અલગ વાત કરે છે. નફરત અને ભૂલવું.’

‘મતલબ?’

‘ માણસને ભૂલવો હોય તો એને નફરત ના કરાય દીકરા.’

‘તો ?’

‘તો શું ? ભૂલવો હોય તો એની યાદને સહજ બનાવીને ભૂલી જ જવાય. કોઇ પણ માણસને તમે નફરત કરો એટલે દિવસના ચોવીસ કલાક તમે એની યાદમાં, એના વિચારોમાં જ રચ્યાં પચ્યાં રહો અને એ તમને કડવા અનુભવોની ખીણમાં જ પછાડે. કોઇ માણસને ભૂલવો હોય તો પહેલાં મનથી સ્વસ્થ થવું પડે અને એના માટે તારે એની કોઇ પણ વાતોથી પર થવું પડે. એ પર થવા માટે એની નફરતને પણ ભૂલવી પડે. તું કરણને ધીમે ધીમે તારામાંથી બાદ કરતી જા અને એ પણ સભાનતાથી જ. તારું ટોટલ ધ્યાન એને બાદ કરવામાં જ લગાવ એને ધીક્કારવામાં સમય ના વેડફ. નફરતની લાગણી એના સુધી તો પહોંચવાની નથી. એ તો એની લાઈફમાં મસ્ત છે. એની રીત જ જીવે છે પણ હા – તારી નફરત તને છેક તળિયેથી ઝંઝોડીને હલબલાવી કાઢે છે. યાદના વમળમાંથી બહાર નીકળવા દેતી જ નથી. માટે સૌપ્રથમ તો નફરત શબ્દ – લાગણીની તારી ડીક્શનરીમાંથી બાદબાકી કર. નફરત આખરે આપણું પોતાનું જ પતન કરે છે. કરણની યાદને થોડો સમય આપ. એની તરફ એક નિરપેક્ષ લાગણી રાખ અને સમગ્ર ઘટનાઓ જળકમળવત રહીને જોતી રહે. પછીનું કામ બધું બહુ જ સરળ છે બેટાં. કરણને ભૂલવા માટે તારે આના સિવાય બીજો કોઇ પ્રયાસ જ નથી કરવાનો રહેતો.’

ને અવની વિચારમાં પડી ગઈ.

‘મમ્મીની વાત સાચી હતી. એ કરણને પ્રેમ કરતી હતી ત્યારે એક અદભુત લાગણીથી ભરાઈ જતી હતી. કરણને યાદ નહતો કરવો પડતો એની જાતે યાદ આવતો હતો.જ્યારે આજે એ મારી મચડીને એ લાગણી કચડવાનો પ્રયત્ન કરે છે તો યાદો ફેણ ચઢાવીને સામી થાય છે. મમ્મી કહે છે એમ મારે કરણને ભુલાવવા એની નફરતની લાગણીમાંથી બહાર આવવું જ પડશે. જે માનવી પ્રેમને છેહ આપે એ મારી નફરતને ય કાબિલ નથી.’ ને આ નિર્ણય લેતાં જ એ અંદરથી શાંત થવા લાગી ને નિંદ્રામાં સરી પડી.

અનબીટેબલ ઃ પ્રેમનું વિરોધી નફરત તો નથી જ !

ફર્સ્ટ ઇમ્ર્પેશન ઇઝ ધ લાસ્ટ ઇમ્પ્રેશનઃ

phulchhab newspaper > navrash ni pal column

ના ગમે- હું આદરું તારી સ્પર્ધા,

ના બનું સંપૂર્ણ, કૈં ક્ષતિ આપજે !

-હર્ષદ ચંદારાણા.

 

‘જૈનમ, આ શું વિચિત્ર કોમ્બીનેશન કર્યું છે તે ? બ્રાઉન ટ્રાઉઝર પર યલો શર્ટ ! સાવ કાર્ટુન લાગે છે. ચેન્જ કર પ્લીઝ. પેલું બ્રાઉન શર્ટ છે એ પહેર. એ બહુ જ સરસ સેટ થાય છે અને તને એ કલર પણ બહુ સરસ લાગે છે. અભિનવભાઈ પર તારી ફર્સ્ટ ઇમ્ર્પેશન ‘ઝક્કાસ’ પડશે.’

ગ્રીવાનો આદેશ થયો એટલે જૈનમે તરત જ શર્ટ બદલ્યું. આમ પણ એને ખબર હતી કે એની ડ્રેસિંગ સેન્સ સાવ ઝીરો હતી. મોટાભાગે એના કપડાનું શોપિંગ ગ્રીવા જ કરતી હતી અને એના થકી જૈનમને એના ફ્રેન્ડસ, રીલેટીવ્સ તરફથી કોમ્લીમેન્ટ્સ પણ મળતાં હતાં. આજે જૈનમ અને ગ્રીવા એમની એકની એક દીકરી વસુના માટે કરોડપતિ એવા અભિગમભાઈ અને રુપાબેનને – છોકરાપક્ષના લોકોને મળવાના હતાં. એમનો દીકરો અમિત અત્યારે ઓસ્ટ્રેલિયામાં હતો પણ વસુ અને અમિતે ફેસબુકમાં એક બીજાની વોલ પર ફોટા અને પોસ્ટ્સ જોઇ જ હતી. એક બીજાને થોડાં ઘણાં જાણતાં હતાં. અમિતને ગ્રીવા ગમી જતાં એણે એના મમ્મી પપ્પાને વાત કરી હતી અને એના મમ્મી પપ્પાએ પોતાના લાડલાની ઇચ્છા ગ્રીવા અને જૈનમને ફોન પર કહી હતી.

અમિત આવતા મહિને ઇન્ડીઆ આવવાનો જ હતો પણ ગ્રીવાની ખાસ ઇચ્છા હતી કે એ લોકો એક વાર પહેલાં છોકરાંના માતા પિતાને મળીને એમના વિશે થોડી જાણકારી મેળવે, ઓળખાણ વિકસાવે. આમ તો જૈનમને આવું પસંદ ના પડયું પણ ઠીક છે, ગ્રીવા એક દીકરીની મા છે એટલે આવી વાતો એના મગજમાં આવે વિચારીને એણે ધર્મપત્નીને સહકાર આપવાનું પસંદ કરી લીધું. પણ આ મેળાપમાં ગ્રીવા વારંવાર ફર્સ્ટ ઇમ્પ્રેશનનો રાગ આલાપતી હતી એનાથી જૈનમને થોડી તકલીફ થતી હતી.શાંત સ્વભાવના જૈનમે મગજને બીજા કામકાજમાં વાળી લીધું.

તૈયાર થઈને એ લોકો નક્કી કરેલ રેસ્ટોરાંમાં અભિગમભાઈ અને રુપાબેનને મળવા ગયાં.

ઓફવ્હાઈટ સિલ્કની સાડી અને રેડ ભરતવાળી બોર્ડર, ગળામાં હીરાનો ઝગમગતો હાર, આઠમાંથી છ આંગળીમાં વ્હાઈટ, ગોલ્ડ કલરની જાતજાતના રંગોના નંગમાં શોભતી વીંટીંઓ, કાનમાં લટકતાં ઝુમ્મર, હાથમાં ડાયમંડ બ્રેસલેટ અને ગોલ્ડ – સિલ્વરના કોમ્બીનેશન સાથેની ડાયમંડ જડેલી ઘડિયાળ…ગ્રીવા તો રુપાબેનના ઠસ્સાંથી અભિભૂત જ થઈ ગઈ. એણે પણ સરસ મજાની સિલ્કની લેટેસ્ટ ડિઝાઈનની સાડીને લાઈટ ડાયમંડના ઘરેણાં પહેરેલાં હતાં પણ રુપાબેનના વૈભવ આગળ તો એનું રજવાડું તો ચકલી જેવું જ હતું. સામે પક્ષે જૈનમને તો અભિનવભાઈના મોંઘા સૂટ બૂટ કશાંયથી કોઇ જ ફર્ક નહતો પડતો એ તો બિન્દાસ થઈને પોતાની નેચરલ સ્ટાઈલમાં જ વર્તન કરતો હતો.અંદરખાને તો એને આ લોકોને જોવા – મળવામાં કોઇ ખાસ રસ પણ નહતો. આખરે એની છોકરીને એમના દીકરા અમિત સાથે જીવન વીતાવવાનું હતું. એ આવ્યો હોત તો હા – વાત અલગ બનતી હતી. પણ…

ડીનર લેતાં લેતાં બે ય પરિવાર એક બીજા વિશે શક્ય એટલું વધુ જાણવાનો યત્ન કરતાં હતાં.વસુ અને અમિત વિશેની જાતજાતની ભાતભાતની વાતો કરી. ગ્રીવા તો પૂરેપૂરી ચકાચોંધ જ હતી એટલે એને તો બધું રુડું રુપાળું જ લાગતું હતું. એની દીકરીનું જો આ ઘરમાં ગોઠવાઈ જશે તો એનું જીવન ધન્ય થઈ જશે એવા વિચાર જ એના મનમાં આવતાં રહ્યાં. ઘરે આવીને કપડાં બદલીને બેડમાં લંબાવતા જ ગ્રીવા બોલી,

‘જૈનુ, તને શું લાગે છે ? ‘

‘ગ્રીવા, આમ જલ્દબાજી ના કરાય.આપણી દીકરીએ પણ અમિતને માત્ર ફોટામાં જ જોયો છે. ખાસ વાતચીત નથી કરી. વળી આમ એક જ મુલાકાતમાં આ લોકો વિશે હું શું કહી શકું ?’

‘તું છે ને સાવ જૂનવાણી જ છું. અરે એમની ફર્સ્ટ ઇમ્ર્પેશન જ જો..કેવી ધમાકેદાર રહી. એમના બોલવા-ચાલવા- ઉઠવા-બેસવા-ખાવા-પીવા બધામાં એક રજવાડી ઠસ્સો છે. વળી વાત ચીત પણ કેવી વિવેકપૂર્ણ, નક્કી એમના દીકરામાં પણ આવા જ ગુણ ને સંસ્કાર હશે. મને તો સગપણ મંજૂર છે. ‘

‘ગ્રીવુ, હદ કરે છે તું તો…ફર્સ્ટ ઇમ્પ્રેશનને શું ધોઈ પીવાની છે ? હું એવું કશું નથી માનતો. આજે એ ઇમ્પ્રેશન હોય એ કાલે બદલાઈ પણ શકે. કોઇ માઈનો લાલ એકના એક જેવું વર્તન કાયમ ના જ કરી શકે અને મને એમ કોઇ એક વખતની મીટીંગથી ઇમ્પ્રેશનમાં આવી જવું કે કોઇ માન્યતાઓ બાંધી લેવાનું ના ફાવે. હું તો ચા ય ફૂંકી ફૂંકીને પીવું છું જેથી દઝાઈ ના જવાય ને એનો ટેસ્ટ પણ સરસ રીતે માણી શકું. તો આ તો મારી એકની એક દીકરીના જીવનનો સવાલ છે. આમ ફટાફટ વિચારવાનું, ડીસીઝન લેવાનું ના ફાવે. હા, વસુ અમિતના પ્રેમમાં હોત તો વાત અલગ હતી આપણે કશું વિચારવાનું જ ના રહેત પણ એવું કશું નથી. આપણી ડાહી દીકરીએ એના જીવનના મૂલ્યવાન નિર્ણયની જવાબદારી પ્રેમ અને વિશ્વાસપૂર્વક આપણને સોંપી છે તો આપણે એનો પૂરેપૂરી સમજણથી પૂરી કરવી જોઇએ.’

‘જૈનમ, આખી દુનિયા ફર્સ્ટ ઇમ્પ્રેશન ઇઝ લાસ્ટ ઇમ્પ્રેશનમાં માને છે પણ તું રહ્યો..જવા દે. કેવા જાજરમાન લોકો સામેથી દીકરી માટે માંગુ લઈને આવ્યાં છે ને તું છે કે મોઢું ધોવા જવાની વાત કરે છે..હ્મ્મ….’અને ગ્રીવા નારાજગીમાં લાઈટ બંધ કરી બીજી બાજુ મોઢું કરીને સૂઈ ગઈ.

મહિના પછી અમિત ઇન્ડીઆ આવ્યો અને બધા ફરીથી મળ્યાં.છોકરાપક્ષના લોકોને લગ્ન માટે ઉતાવળ હતી એથી એ વારંવાર ફોર્સ કર્યા કરતાં હતાં. ગ્રીવાને તો છોકરો મા બાપ કરતાં ય વધુ ગમી ગયો પણ જૈનમે પોતાનો મત રજૂ ના જ કર્યો. એણે વસુને થોડો સમય અમિતને મળવાંની અને એને વધુ નજીકથી જાણવાની સલાહ આપી. વસુને માણસ ઓળખવાની બાબતમાં મમ્મી કરતાં પપ્પા પર વધુ વિશ્વાસ હતો. એને આમ તો અમિત જોતાંવેંત જ ગમી ગયેલો પણ એક બાહ્યરુપને એ વધુ મહત્વ નહતી આપતી એથી અમિતને મળીને એના વિશે વધુ જાણવાની ઇચ્છા હતી.

પંદરે’ક દિવસ વીત્યાં અને એક સાંજે ગ્રીવાના ઘરમાં જાણે આભ તૂટી પડ્યું.

‘મમ્મી, મને આ લગ્ન પસંદ નથી.’

‘શું વાત કરે છે વસુ ? પાગલ છે કે ?’

‘ના મમ્મી, મને અમિત અને એના ઘરનાં દરેક સભ્યોનું વર્તન શંકાસ્પદ લાગે છે. એ લોકો નક્કી કોઇ વાત છુપાવે છે. બોલે છે કંઇક ને વર્તન કંઇક હોય છે. અમિત તો ઠીક પણ એનાં પપ્પા ય ઘણી વખત મારી વધુ નજીક આવવાનો…’ અને વસુ એક્દમ જ બોલતાં બોલતાં અટકી ગઈ. શરમથી એનું ગોરું મુખ લાલચોળ થઈ ગયું. એના શબ્દોનો મતલબ સમજતાં જ ગ્રીવા અને જૈનમ બે ય સ્તબ્ધ રહી ગયાં.

‘વસુ …દીકરાં આ તું શું બોલે છે ? એ લોકો તો કેવા સંસ્કારી અને ખાનદાની..’

‘ડેડ – પ્લીઝ. એ લોકો સાવ બનાવટી છે. મારી બહેનપણી ક્રુતિના પપ્પા પોલિસ ઇન્સ્પેક્ટર છે. એમણે મને બે દિવસ પહેલાં અમિત સાથે જોઇ ત્યારે એ ચોંકી ગયેલા અને પછી ક્રુતિ દ્વારા મને મેસેજ મોક્લાવ્યાં કે, ‘ અમિત એક મોટો હીસ્ટ્રીશીટર છે અને એ કોઇ ઓસ્ટ્રેલિયા – ફોસ્ટ્રેલિયા નહીં પણ પોલીસથી બચવા અંડરગ્રાઉન્ડ થઈને રહે છે. વળી એને તો કોઇ મા બાપ છે જ નહીં. આ બધું તો એણે ઉપજાવી કાઢેલ વાર્તાઓ છે.’

અને ગ્રીવા અને જૈનમ બે ય માથું પકડીને સોફા પર બેસી ગયાં. અમિત વિશે વધુ જાણકારી ભેગી કરવાનો યત્ન કરતા એમને કોઇ જ વિશ્વાસ લાયક માહિતી ના મળી. ક્રુતિના પપ્પાને મળતાં એમણે વસુની વાતને સમર્થન આપ્યું અને છેલ્લે વસુ કહે છે એ વાત જ સાચી એવા તારણ પર એ લોકો પહોંચ્યાં. અમિતને ફોન કરીને કોઇ જ કારણ આપ્યાં વિના ‘ વસુને આ સંબંધ મંજૂર નથી.’ કહીને વાત પતાવી કાઢી અને સમય રહેતાં બચી ગયા વિચારીને એક હાશકારાનો શ્વાસ લેતાં ફેમિલી ઘરમાં બેઠું હતું

‘ગ્રીવુ, તારી ફર્સ્ટ ઇમ્પ્રેશનનો અનુભવ કેવો રહ્યો ?’ જૈનમે ધીમેથી મમરો મૂક્યો.

‘પ્લીઝ, મને શરમિંદા ના કરો..હવેથી હું કદી ‘ફર્સ્ટ ઇમ્પ્રેશન’ પર આંધળો ભરોસો નહીં કરું.તમારી વાત સાથે , વિચારો સાથે હું પૂર્ણ રીતે સહમત છું કે માણસને ક્યારેય એક ઝાટકે પહેલા મુલાકાતથી જ ના ઓળખી શકાય. ફર્સ્ટ ઇમ્પ્રેશન ઇઝ લાસ્ટ ઇમ્પ્રેશનનો હું ધરાર વિરોધ કરું છું.’

ને ઘરના ડ્રોઇંગરુમમાં હાસ્ય ખળભળી ઉઠ્યું.

અનબીટેબલ ઃ દરેક કહેવત દરેક સંજોગોમાં સાચી હોય એવું જરુરી નથી.

-sneha patel

અમારા સપનાં – તમારી આંખો

phulchhab newspaper > navrash ni pal column

 

સન્માનથી, તમામ ખિતાબોથી છે વિશેષ

નાનકડી એક ખુશી જે મથામણ વગર મળી.

 

– રઈશ મનીઆર

 

એક મોટું લંબચોરસ સ્ટેજ હતું. સ્ટેજ પર જરુર પૂરતા ત્રણ બેનર અને પાછળની બાજુએ સ્ક્રીન માટે એક સફેદ પડદો લગાવાયો હતો જેથી વક્તાનો ફેઇસ પ્રોગ્રામમાં છેક પાછળ બેઠેલા સુધી દેખાઈ શકે. પ્રસંગ હતો બુક લોન્ચીંગનો – શ્રાવણીની બુક – ‘અમારા સપના- તમારી આંખો’ના લોન્ચીંગનો.

શ્રાવણી એક પાંત્રીસ ચાલીસ વર્ષની જાજરમાન અને સંવેદનશીલ લેખિકા હતી. એની સંવેદનશીલ ને વાર્તા લખવાની સ્ટાઈલથી એની ફેનકોલોની બેશુમાર હતી. પણ શ્રાવણી એ શ્રાવણી ! એને જીવનમાં કોઇ જ વાતનું ક્યારેય અભિમાન નહીં. પ્રસંશા હોય કે નિંદા બે ય ને પચાવીને પોતાની વાત – જાતને પોતાની આવડતથી લોકો સામે એવી અનોખી રીતે સાબિત કરતી કે સામેવાળા પાસે બોલવાનું કંઇ રહેતું જ નહીં. એ શબ્દો બોલીને બતાવનારી નહી પણ કામ કરીને સમજાવવાની માણસ હતી. આજે એ શ્રાવણીની ચિરાયુ નામના પ્રસિધ્ધ મેગેઝિનમાં વંચાઈ વંચાઈને વાંચકોમાં ખૂબ જ ફેમસ થઈ ગયેલ વાર્તાની બુકનું વિમોચન હતું.

શ્રાવણીએ પોતાની બુકનું વિમોચન પોતાના મેગેઝિનના એડીટરના હાથે જ કરાવવાનું નક્કી કરેલું ને બીજા બે પત્રકાર , એક લેખક મિત્ર પણ સ્ટેજ પર હતાં જેઓ શ્રાવણીની આ નવલકથાની આખીય સફરના સાક્ષી હતાં. મિત્રોએ અને એડીટરની લાડકી શ્રાવણીના એ લોકોએ ભરપેટ વખાણ કર્યાં. એના જેવી તેજતર્રાર પણ સંવેદનશીલતાના બેલેન્સવાળી લેખિકા બીજી ક્યારે જન્મ લેશે એવો વિચાર પણ વ્યકત કર્યો જેને પ્રેક્ષકોમાંથી અનેક લોકોએ ‘અત્યારે તો કોઇ દેખાતી નથી / હજુ ઘણો સમય જશે’ જેવા વાક્યો બોલીને પ્રત્યુત્તર પણ વાળ્યો. પછી બધા મિત્રોએ ભેગા થઈને શ્રાવણીની બુકને બે હાથમાં પકડીને એનું કવરપેજ લોકોને દેખાય એમ પકડીને પુસ્તક વિમોચન કર્યું. તાળીઓના ગડગડાટ અને મોબાઈલના કેમેરાની ક્લીકથી આખું ય સ્ટેજ ભરાઈ ગયું. વાતાવરણ એક્દમ રંગીન બની ગયું. વાંચકોના અને મિત્રોના પ્રેમથી શ્રાવણી ગદગદ થઈ ગઈ. એના જેવી સંવેદનશીલ સ્ત્રી માટે દુનિયામાં સૌથી મોટી મૂડી એ આ નિસ્વાર્થ – પ્યોર પ્રેમ હતી. હળ્વેથી આંખનો ખૂણો લૂછતાં’કને એણે માઈક હાથમાં લીધું ને બધાંનો આભાર માન્યો. આભાર શબ્દ બોલતાં જ એ એટલી ગળગળી થઈ ગઈ હતી કે એનાથી વધારે શબ્દો બોલી જ ના શકાયા. જોકે સામે પક્ષે એના ફેન્સને એને બરાબર જાણતાં હતાં એથી વધારે શબ્દોની જરુર જ નહતી. એમની લાડકી લેખિકા શ્રાવણીની ભાવભરી બોડીલેન્ગવેજના નજરોનજર સાક્ષી બની શક્યા એને પણ તેઓ પોતાનું અહોભાગ્ય માનતા હતાં.

ત્યાં જ અચાનક એક કોલેજિયન જેવી લાગતી છોકરી ઉભી થઈ અને બોલી,

‘મેમ, મે આઈ આસ્ક યુ સમથીંગ ?’

‘શ્યોર, વાય નોટ..’

‘મેમ, આમ તો હું બહુ નાની ગણાઉં પણ મને કાયમ એક પ્રશ્ન મૂંઝવે છે. તમે ૧૦ જેટલી નવલકથાઓ લખી છે જે ખૂબ જ સફળ થઈ છે નામના પામી છે અને મારી પાસે એ બધા પુસ્તકો છે. તમે સંબંધો પર જે લખો છો એને હું ‘બ્રહ્ર્મ વાક્ય’ માનીને જીવનમાં ઉતારી લઉં છું. પણ મેમ તમે સંબંધોને આટલી સારી રીતે સમજો છો, નિભાવો છો તો તમારા કોઇ પણ પુસ્તકના વિમોચનમાં તમારા પતિદેવશ્રી કેમ હાજર નથી હોતાં ? વળી ક્યારેય એમણે જાહેરમાં તમારા લખાણ વિશે કે તમારી નામના – સિધ્ધી વિશે કશું કહ્યું હોય એવું જાણમાં ય નથી આવ્યું. તો શું દરેક જગ્યાએ ‘ઘરની મુર્ગી દાલ બરાબર જ હોય કે ?’

અને શ્રાવણી ખડખડાટ હસી પડી. એની ધવલદંતપંક્તિ પર રોશની પડતાં ત્યાં અનેકો સ્ટાર્સની ઝગમગાહટ ફેલાઈ ગઈ.

‘જો બેટા, શરુઆતના ગાળામાં – બે ત્રણ પુસ્તકો સુધી તો મને પણ તારા જેવા જ પ્રશ્નો મગજમાં આવતા કે મારા પતિદેવ શ્રી નિખિલ મહેતા મારી કેરીઅરમાં કોઇ જ રસ કેમ નથી લેતાં? પણ સમય જતાં જતાં હું સમજતી ગઈ કે નિખિલ સાહિત્યનો માણસ જ નથી. એના માટે તો સાહિત્ય એટલે ફુરસતના સમયે કોઇ અઘોરી બાવાઓ કે ટેકનોલોજી પર લખાયેલ પુસ્તકો જ છે. એ આખો દિવસ મશીનની ઘરઘરાટીમાં જીવનારો વ્યક્તિ થોડો સમય ફ્રેશ થવા ટીવી જોવે કે ન્યુઝ વાંચે એવા સમયે હું એને મારા સેન્ટી સેન્ટી સબજેક્ટવાળા પુસ્તક વાંચવા માટે ક્યામ ફોર્સ કરું ? જો કે એ એના ફ્રેન્ડસના ગ્રુપમાં બહુ જ પ્રાઉડલી પોતાની વાઈફની સિધ્ધીઓ વિશે વાત કરતો હોય છે. ક્યારેય અન્ડર એસ્ટીમેટ નથી કરતો. વળી એ એની ઓફિસની મગજમારીઓ કે મશીનોની વાતો કરે ત્યારે મને પણ બગાસાં આવી જાય છે. હું પણ એની વાતમાં જીવ પૂરોવવાનો બહુ પ્રયત્ન કરું છું પણ એ શક્ય નથી થતું. હવે આ તકલીફ તો બે ય પક્ષે છે. હું એની વાતો સાંભળવાનો ડોળ કરી લઉં છું, અમુક વાત સમજાય અમુક બમ્પર જાય…એમ એ પણ અમુક સમયે મારી સાથે અમુક સંવેદનશીલ ટોપિક પર વાત કરે…પણ એ બધું ઘરની ચાર દિવાલોની વચ્ચેનો બહુ જ પર્સનલ મામલો છે અને મને એનાથી સંતોષ છે. બાકી તમે કોઇને પણ ફોર્સ કરીને તમારી વાત કે કામ ક્યારેય ના સમજાવી શકો. આજથી ચાર વર્ષ પહેલાં એ જે હતાં એનાથી આજે ઘણાં અલગ છે. આજે મારા કામને વધુ સારી રીતે સમજે છે. એક સમય આપવો પડે દરેક વાતને સ્વીકારવાનો અને એમાં પણ તમે સફળ જશો જ એવી ગેરંટીપત્ર લઈને ના ફરાય. આ તો સમય સમય ની અને સમજ સમજની વાત છે. આ વાતને આમ ઇગો કે લાગણીભંગનો ઇશ્યુ બનાવવા જેવી જરુર મને ક્યારેય નથી લાગી. એ એની ઓફિસ લાઈફ ને પર્સનલ લાઈફ અલગ રીતે હેન્ડલ કરે છે એમ જ હું પણ કરું છું તો એમાં શું મોટી ધાડ મારી ?’

‘વાહ મેડમ, તમે તો બહુ જ સરસ વાત કહી. મારા મનમાં આ પ્રશ્ન ક્યારનો ગોળ ગોળ ફરતો હતો જેને તમે આટલી સરસ રીતે જવાબ આપ્યો એ બદલ ખૂબ ખૂબ આભાર. આજે તમારો એક નવો શેડ જોવા મળ્યો એની પણ ખુશી.’

ગેટ આગળથી નિખિલની ગાડી એને પીકઅપ કરવા આવતી નજરે પડી ને શ્રાવણીની હસી પડી.

આગળ રસ્તો નથી ને પાછા વળાતું નથી !

phulchhab newspaper > navrash ni pal column >

તમે જે બસમાં બેઠા છો એ વાતાનુકૂલિત છે પણ,

નથી એ જાણ કે ખોટી સડક પક્ડીને બેઠા છો…

 

-અશરફ ડબાવાલા

 

આજે વાતાવરણમાં અચાનક પલટો અનુભવાતો હતો. ૭ – ૮ ડીગ્રીની ઠંડી પછી અચાનક જ ૩૫-૩૬ ડીગ્રીની ગરમી ચાલુ થઈ ગયેલી હતી. રીધ્ધીમા સોફામાં માથુ પકડીને બેઠી હતી. આ અચાનક થતો વાતાવરણનો પલટો એને માફક નહતો આવતો. પરિવર્તન ધીમે ધીમે જ કોઠે પડતાં પછી એ સંસ્કારોના હોય, પરિસ્થિતીના હોય કે કુદરતના ! ફ્લેક્સીબલ હતી પણ તીવ્રગતિ એના સ્વભાવમાં નહતી. એ મંથર ગતિની પ્રવાસી !

માથાનો દુઃખાવો વધતો જતો હતો અને રીધ્ધીમા કોઇ પણ કાર્યમાં એનું ધ્યાન નહ્તી પૂરોવી શકતી. બહુ જ રેસ્ટ્લેસ ફીલ કરતી હતી એથી એણે એની ફ્રેન્ડ રીપલને ફોન કરીને કોઇ પિકચર જોવાની વાત કરી. રીપલે ટીકીટ ખરીદીને રીધ્ધીમાને ફોન કર્યો અને થીયેટર પર આવી જવા જણાવ્યું. તૈયાર થઈને ઘરની બહાર નીકળી અને મગજ થોડું ફ્રેશ થતું હોય એમ અનુભવ્યું.

બહુ વખત પછી રીપલને – એની બેસ્ટ ફ્રેન્ડને મળી હતી એટલે સારું લાગ્યું. પોપકોર્નનું ટબ અને કોલાનો ગ્લાસ લઈને એ લોકો મૂવી જોવા બેઠાં. શરુઆતમાં તો સ્ટોરીમાં મજા આવી. યંગ જનરેશનની વાત હતી. પણ જેમ જેમ મૂવી આગળ વધી એમ એમ રીધ્ધીમાના અદ્રશ્ય થતા ગયેલ દુઃખાવાએ પાછું જોર કર્યું – ઉથલો માર્યો. પિકચરમાં યંગ જનરેશનના આધુનિક કલ્ચરના નામે સ્વરછંદી – વલ્ગર ડાયલોગ્સ – સિચ્યુએશન એનાથી સહન ના થઈ અને બાકીનું પિકચર જેમ તેમ એણે પૂરું કર્યું.

મૂવીમાંથી બહાર નીકળીને રીપલે એનું મોઢું જોઇને પૂછ્યું,

‘શું થયું રીદ્ધુ ? મોઢાનો રંગ કેમ હજી ફીક્કો ? મૂવી તો મસ્ત હતું. આજકાલ તો જ્યાં જુઓ ત્યાં આના જ વખાણ થાય છે તો તને કેમ ના ગમ્યું ?’

‘લોકોને ગમ્યું હશે – ભલે ! પણ મારા નેચરને આવી વલ્ગારીટી પસંદ નથી આવતી. મનોરંજન માટે તમે બીજું ઘણું બધું બતાવી શકો આમ વલ્ગારીટીનો સહારો કેમ લેવાનો ?’

‘તું પણ છે ને એકદમ મણીબેન જ રહી. યાર…આજ કાલ તો આવું બધું એકદમ કોમન છે. જરા આજુબાજુની યંગ જનરેશનને જો એ આવી રીતે જ જીવે છે. થોડી ફ્લેક્સીબલ બન.’

‘ના..આ બધું કોમન નથી. મારી આજુબાજુ પણ જુવાનિયાઓ વસે છે. હા માન્યું કે આવું ચલણ હશે પણ એ કેટલાં ટકા ? વીસ ટકા…ત્રીસ..પણ એમ તો બહુ બધા ચલણ છે, જેમ કે દર બીજી મીનીટે આપણા દેશમાં રેપકેસીસ થાય છે એટલે રેપીસ્ટની વર્તણૂક આવકાર્ય ગણી લેવાની ? સોરી, મને પરિવર્તન ગમે છે પણ પરિવર્તનના કેટલાંક નિયમ હોય. યોગ્ય પરિવર્તન હોય તો સમાજમાં એ ધીમે ધીમે ને જાતે સ્વીકારાઈ જ જાય છે. આજથી વીસ વર્ષ પહેલાં કોલેજમાં અમે છોકરાં છોકરીઓ એક બીજાથી યોગ્ય અંતરે બેસીને વાતો કરતાં હતાં. જ્યારે લવમેરેજ્નું નામ એક આઘાતની વાત લાગતી હતી એ સમયે અમે સમાજનો વિરોધ કરીને લવમેરેજ કર્યા છે, પણ આજે લવમેરેજ તો એકદમ કોમન થઈ ગયા છે. એ પરિવર્તન હું આસાનીથી સ્વીકારી શકું છું કારણ એ પરિવર્તન પાછળ વર્ષોથી એક સ્વસ્થ સમાજના વિચારો – વર્તણૂક કામ કરે છે. આ પરિવર્તન આવકાર્ય જ છે. એના માટે મારે કોઇ મહેનત નથી કરવી પડી. એ જમાનામાં સ્ત્રીઓ પુરુષ સાથે વાત કરે તો પણ એમની તરફ શંકાની દ્રષ્ટીથી જોવાતું જ્યારે આજે હું મારા અનેક મિત્રો સાથે એકલી મળી શકું છું, કાફેમાં કોફી પી ને સમય પસાર કરી શકું છું. કોઇને કોઇ જ શંકા નથી થતી અને મને પણ કંઈ અજૂગતું નથી લાગતું. પણ હા, આજના જમાનામાં પ્રેમના નામે એકબીજાને જાહેરમાં ચીપકમ્ચીપકી કરે, અભદ્ર વર્તન કરે કે ફ્રેંચકીસ કરવા માંડે તો એ મને ચોક્કસ અસભ્ય અને ચીતરી ચડે એવું લાગશે. પ્રેમના નામે લોકો સાવ આ હદ સુધીના છાકટાં થઈ જાય એ સહન ના જ થાય.’

‘અરે ડીઅર, પ્રેમ તો પ્રેમ છે. એને શું બાંધવાનો ? વળી આપણાં દેશમાં લોકો જ્યાં ને ત્યાં પાનની પીચકારીઓ મારી શકે, ગમે ત્યાં સૂ – સૂ કરી શકે એ ગંદકી ચલાવી લેવાય પણ કોઇ પ્રેમ કરે એ ના સહન કરાય એ કેવી વિચિત્ર વાત !’

‘રીપુ, પીચકારી – સૂ – સૂ વાળાની વાત સહન થાય એવું ક્યાં કહ્યું ? એ વર્તણૂક પણ ખોટી જ છે. પણ જાહેરમાં એવું વર્તન કરાય છે એટલે આ વર્તન પણ કરવું એ તો કેવી નાદાનીયતથી ભરેલી વાત થઈ.એ લાઈન નાની નથી થઈ શકતી એટલે એની નીચે બીજી નાની લાઈન ખેંચવાની ચાલુ કરવાની અને એને પેલી નાની લાઈનથી વધારે મોટી કરવાના પ્રયાસ કરવાના જેથી પેલી નાની લાઈન એની છાયામાં ઢંકાઈ જાય ..’

‘અરે મારી મા….આ નાની લાઈન – મોટી લાઈન..માફ કર પ્લીઝ. આ બધું આપણે ત્યાં નવું નવાઈનું લાગે બાકી વિદેશોમાં તો ફ્રી લવ કેવો ફાલ્યો ફૂલ્યો છે. લોકો કેવા મજ્જાથી જીવે જ છે ને !’

‘ઓહ, એમ ? તો એક વાત કહે – આપણાં દેશ કરતાં ત્યાં આટલી ફ્રીડમ છે તો ત્યાં આત્મહત્યાનો – છૂટાછેડાંનો – માનસિક અસ્થિરતાનો દર આપણા દેશ કરતાં કેમ વધુ ? તર્કની દ્ર્ષ્ટીએ તો આપણા દેશમાં આ દર સૌથી ઉંચો હોવો જોઇએ ને ? ‘

‘હા…એ વાત તો છે…કેમ એવું હ્શે ? ત્યાં સઘળી સ્વતંત્રતા છે તો આવું કેમ ?’

‘ડીઅર, એ લોકો બધી જ જાતની સ્વતંત્રતા અમારો હક છે સમજીને સ્વતંત્રતાના નામે એક પછી એક છૂટછાટ લેવા માંડ્યાં. હવે એમના જીવનમાં સ્વતંત્રતાનો મુદ્દો ગૌણ થઈ ગયો છે. આપણા દેશમાં લોકો ગરીબીમાં સબડતાં – ભૂખે મરતાં હોવા છતાં એ સમસ્યાનો ઉકેલ શોધવાની તાકાત ધરાવે છે અને એમાં વ્યસ્ત પણ રહે છે વળી એનો ઉકેલ મળતાં એ લોકો રોમાંચ અનુભવે છે, ઉત્તેજીત થાય છે, નાની નાની વાતોમાંથી ખુશી શોધી શકે છે. વિદેશીઓ પાસે તો આવા રોમાંચને કોઇ જગ્યા જ નથી. એમના માટે તો બધું ય કોમન – રુટીન. એમને તો દરેક વસ્તુ વિશાળ જ જોઇએ. એમણે દરેક વાતના મનગમતા ઉકેલો શોધી લીધા છે એથી એવી તો કોઇ સમસ્યા છે જ નહીં ને જીવવા માટે ડોલર સિવાય બીજી કોઇ ઘેલછા ય નહીં. ડોલરીયું ને પ્રેમના નામે સ્વચ્છંદ જીવન એમને કોઇ જ સલામતી – માનસિક – સામાજીક શાંતિ નથી આપી શકતું. આગળ વધવા કોઇ જગ્યા નથી રહી અને પાછા તો કેમનું વળાય ? પરિણામ આત્મહત્યા ! એ લોકો સઘળું મેળવીને ય આમ તો કંગાળ જ ! એટલે જ મોર્ડન કે જુવાન ગણાવાની લાહ્યમાં હું કદી ખોટી વાતોને સાથ નથી આપતી. મારી વિચારધારા પાછળ એક સ્વસ્થ વિચારશૈલી કામ કરે છે જે દરેક ઘટના – વર્તણૂંકને શક્ય એટલા એંગલથી ચકાસવાનો પ્રયત્ન કરે છે. હા કોઇ વાર ખોટી પણ પડી શકું – સાચા પડવાના ગર્વમાં હું સારા પરિવર્તનોને નકારતી નથી સ્વીકારી જ લઉં છું.’

‘મને કાયમથી તારી પર ગર્વ છે ડીઅર. ગોડ બ્લેસ યુ ! ચાલ હવે આ કોફી પી લે – ઠંડી થાય છે.’

‘હા, તારી સાથે બહુ બકબક કરી. હું પણ ફ્રેશ થઈ ગઈ.’ ને બે ય સખીઓ ખુલ્લાં દિલથી હસી પડી.

એમની ખુશીનો ચમકારો અનુભવીને આજુબાજુનું વાતાવરણ પણ ખુશખુશાલ થઈ ગયું.

અનબીટેબલ ઃ સમસ્યાની ઢગલી હટાવવા એની બાજુમાં સમસ્યાનો મોટો પર્વત ખડકી દેવો એ નરી મૂર્ખામી છે.

-sneha patel