મહેંદીમાં નામ લખ્યું છે

my 2nd gazal in gazal vishwa -2014

મહેંદી પર નામ

my another gazal in Gazal vishwa -2014

મહેંદી્માં એક્ નામ લખ્યું છે,
કેવું ખુલ્લે આમ લખ્યું છે!

ચિઠ્ઠીમાં શરુઆત લખી તેં,
એમાં મેં અંજામ લખ્યું છે.

દીવો પ્રગટાવ્યો છે ઘરમાં,
આંગણમાં આરામ લખ્યું છે.

પાંપણ નીચે વાંચી લેજો,
જલ્દી આવો રામ લખ્યું છે.

દ્રાક્ષાસવ જેવું જીહ્વા પર,
ને હોઠો પર જામ લખ્યું છે.

જાવું’તું મંઝિલ પર મારે,
ઘટનામાં મુકામ લખ્યું છે
-સ્નેહા પટેલ

તું એવું બાળક છે !

Gazalvishwa-,march 2014

– તું એવું બાળક છે !

થોડો વરસાદ છે ને ઠંડક છે,
બહાર ભીતર બધું ય માદક છે.

સૂર્ય આડે ધરી હથેળી તેં,
એથી થોડી ઘણી ય ટાઢક છે.

જૂઈની વેલ બારીએ આવી,
એ ય જાણે કોઇની ચાહક છે.

કેમ કહેવું છૂટે નહીં લજ્જા,
કંઇક ઇચ્છા ઓ મનમાં નાહક છે.

ઢોલ યા ને કે એક મરેલી ત્વચા,
ને વગાડે છે કેવો વાદક છે !

શ્વાસ રુંધાય ત્યારે લાગે કે,
આ હવા પણ બહુ ભયાનક છે.

સાવ સીધા સવાલના ઉત્તર.
દઈ શકે છે તું એવું બાળક છે.

-સ્નેહા પટેલ.

unbetable

કોઇ પણ રોગ (…) લાંબો સમય ચાલે તો એ હકીકતનો રોગ થઈ જાય છે.

-સ્નેહા પટેલ.

અટકનું નાટક

phoolchhab newspaper > Navrash ni pal column > 26-03-2014

મહેંદી પર એક નામ લખ્યું છે,
તારું, ખુલ્લે આમ લખ્યું છે.

પાંપણ ની્ચે વાંચી લેજો,
જલ્દી આવો રામ લખ્યું છે.

–
‘સૂચી દિવાન જોશી’ નામ સાંભળીને પવિત્રા ચમકી.

સૂચી દિવાન એની કોલેજની સખી હતી. એને મોડેલિંગનો અનહદ શોખ હતો અને એણે પોતાના એ શોખ માટે બહુ મહેનત પણ કરી હતી. વળી ભગવાને એને છૂટ્ટા હાથે રુપની લહાણી કરી હતી એટલે એને પોતાની કેરિયર ચમકાવવામાં બહુ તકલીફ નહતી પડી. બહુ જ નાની ઉંમરે સૂચી બહુ જ પ્રખ્યાત થઈ ગઈ હતી. લોકોની પ્રસંશા, વાહવાહી મેળવી અને ગ્લેમરની દુનિયામાં થૉડી વાર વિરામ લીધો તો ૩૦ વર્ષની ઉંમરે પોતે હજુ અપરિણીત છે એ વાતનો ખ્યાલ આવ્યો અને તરત જ એણે પોતાના મનગમતા મિત્ર રાહુલ જોશી સાથે પ્રભુતામાં પગલાં માંડ્યાં અને સુખી લગ્નજીવન વ્યતીત કરવા લાગી.
લગ્નના છ મહિના તો નશામાં જ વ્યતીત થઈ ગયા. હવે સૂચી પાછી હકીકતની દુનિયામાં આવવા લાગી હતી. બહુ દિવસથી પોતાના મિત્રોને મળી નહતી કે વાત પણ નહતી થઈ. બધાને પોતાના ઘરે બોલવવાના ઇરાદા સાથે એણે મિત્રોને ફોન કરવા માંડ્યાં.એમાં ત્રીજો નંબર પવિત્રાનો આવ્યો અને એ બોલી,
‘હલો, સૂચી દિવાન જોશી હીઅર’ અને પવિત્રા બે અક્ષરના નામની સાથે ત્રણ અને બે અક્ષરની બે બે અટકો સાંભળીને ચમકી ગઈ. આમ તો છેલ્લાં ઘણાં વખતથી એ આવા નામ સાંભળતી આવેલી પણ એ બધાં એના કોઇ સગા વ્હાલા નહતા થતાં એટલે એને એમની વાતોથી બહુ ફરક નહતો પડતો પણ આજે વાત એની ખાસ સખી ‘ સૂચી દિવાન’ હતી જે લગ્ન પછી પોતાને ‘સૂચી જોશી’ નામે ઓળખાવતી હશે એવી એની ધારણા હતી. જોકે સૂચી બહુ સારી મોડેલ હતી અને એ સૂચી દિવાનના નામથી પ્રખ્યાત પણ થઈ ગયેલી હતી એથી એ માત્ર સૂચી દિવાન પણ હોત તો પણ પવિત્રાને વિચિત્ર ના લાગત પણ આ બે બે અટકો રાખવા પાછળનું કારણ શું ? એણ એ સૂચીની ગેટ ટુ ગેધરની વાત સાંભળી અને પછી બોલી,
‘સૂચી, આ આટલા સુંદર, નાનકડાં નામની પાછળ બે બે અટકો !’

‘હા પવિ ડીઅર, આજકાલ તો આ ફેશન થઈ ગઈ છે. આપણે ત્યાં પરિણીત દરેક સ્ત્રી એના પતિની અટક લગાવે છે અને પોતે જે અટક સાથે આટલો સમય જીવી એને સાવ જ ભૂલી જાય છે. આ એક અન્યાય નથી ?’

‘તો તું માત્ર દિવાન અટક લગાવ ને કે પછી રાહુલ ના પાડે છે ?’

‘ ના રે, એ વળી શું ના પાડવાનો ? એ તો એકવીસમી સદીનો ભણેલો ગણેલો માણસ છે પોતાની પત્ની સાથે એ આવી કચ કચ થોડી કરે…અને કરે તો પણ આજની સ્ત્રીઓ એવી દાદાગીરી થોડી ચલાવી લે ? શું પવિ તું પણ !’

‘અરે, પણ આમ બે બે અટકો પાછળનું લોજીક શું ? સોરી સૂચી, આ તારી અંગત વાત છે પણ આપણે ત્યાં દરેક છોકરી સમજણી થાય ત્યારથી પોતાના નામ પાછળ એક મનગમતું નામ જોડવાના સપનાં જોતી હોય છે. એમાં સમાજની દાદાગીરી , સમાજની કચકચ કે નારીવિરોધી વાતો જેવી કોઇ વાત જ નથી. આ તો એક કોમળ લાગણી છે. વળી તને એ અટક ના જ પસંદ હોય કે તારી પહેચાન બની ગયેલી તારી પહેલાંની અટક જ પસંદ હોય તો એને ના બદલ. રાહુલ તો તને ના પાડતો જ નથી. આજકાલ તો લોકો પોતાના નામની પાછળ પોતાની મમ્મીનું નામ પણ લખતા હોય છે પણ એની પાછળ પોતાની માતા પ્રત્યેનો અપાર સ્નેહ હોય છે.’

‘તારી વાત સાથે આમ તો સહેમત થાઉં છું પવિ પણ યુ નો, હું જે ફીલ્ડમાં છું એ ફીલ્ડમાં આવું નામ રાખવાથી થોડો વટ પડે, સ્ટાઈલ લાગે, આપણે બીજાથી અલગ લાગીએ.’

‘હા સૂચી, સ્પાઈડરમેન અને સુપરમેન જેવું જ ને, પેન્ટની ઉપર ચડ્ડી પહેરવાની ! એક કામ કર સ્લીવલેસ કપડાં પહેર અને બગલમાં વાળ દેખાય એવી ફેશન ચાલુ કર , આવું કોઇ છોકરીએ કર્યું નથી, તું પણ સ્પાઈડરમેનની જેમ અલગ, નોખી તરી આવીશ…સુપરવુમન ! ‘

સૂચીનો ગુસ્સો હાથથી ગયો.

‘ પવિ ,  વાત ક્યાંની ક્યાં લઈ જાય છે. આ તો કેવી વાત કરે છે, આવું થૉડી કરી શકાય ?’

‘લે તારે તો દુનિયાથી અલગ જ લાગવું છે ને ? અલગ લાગવા માટે દુનિયાથી ઉંધા ચાલવાની હિંમત તો જોઇએ જ ને સૂચી ! દુનિયામાં જે રિવાજો ચાલે છે એમાં કોઇક તો લોજીક હશે જ ને . દુનિયાના રિવાજોની ઐસી તૈસી કરવામાં આ કેવા પાગલપણ ! મારું તો દ્રઢપણે માનવું છે કે એક નામની પાછળ એક જ અટક સારી લાગે, કઈ રાખવી એ તમે પતિ પત્ની બે ય સાથે મળીને નક્કી કરી લો. અટક પસંદગીમાં ઝગડાં થાય તો અટક જ ના રાખો. ફકત ‘સૂચી રાહુલ’ એ પણ કેટલું મીઠું લાગે છે. તમારું આવનારું સંતાન એની રીતે તમારા બેમાંથી જે અટક ગમશે એ પસંદ કરી લેશે. પણ આમ બે બે અટકો સાથે લાંબાલચક નામ રાખીને ફેશનના નામે નાટકો તો ના જ કરો. સોરી કદાચ હું વધુ પડતું કડવું બોલી ગઈ હોઉં તો.. આ તમારો પર્સનલ ઇશ્યુ છે, હું કોઇ આગ્રહ ના કરી શકું ફક્ત મારી વાત, વિચાર તને કહ્યો. તમને જેમ ઠીક લાગે એમ પછી એ તો.’

‘પવિ, તારી વાત આમ તો સાચી લાગે છે, બે બે અટકો પાછળનું મારું લોજીક આજે ખોખલું પડી ગયું છે.લગ્ન વખતે મહેંદી મૂકાવતી વખતે મેં કેટલા પ્રેમથી ‘રાહુલ’નું નામ મારી મહેંદીમાં લખાવેલું અને રાહુલે એ કેટલા ઉત્સાહથી શોધીને એને અગણિત વખત ચૂમ્યા કરેલું ! વળી લગ્ન પહેલાં હું મારી અંગત ડાયરીના પાનેપાના ‘રાહુલ’ના નામથી ભરી દેતી હતી. મારામાં પણ એક નખશીખ ભારતીય સ્ત્રી વસે છે એનો તેં મને પરિચય કરાવ્યો ડીઅર. મારા નામ સાથે રાહુલનું નામ કેટલું સુંદર લાગે છે એનો આજે અહેસાસ થયો. આજ્થી હું ફક્ત ‘સૂચી રાહુલ’ નામ જ લખીશ,એમાં મને નારી તરીકેની કોઇ સ્વતંત્રતા જોખમાતી નથી લાગતી. મારે કોઇ જ અટક નથી જોઇતી. મારા ફિલ્ડના લોકો તો મને સારી રીતે જાણે જ છે, ધીમે ધીમે મારા આ નવા નામને પણ જાણી, અપનાવી લેશે. થેન્કસ પવિ…થેન્કયુ વેરી મચ. તો આજે સાંજે મારા ઘરે ડીનર છે આવે છે ને ?’

‘હાસ્તો સૂચી રાહુલ !’

અનબીટેબલ :  દુનિયાથી અલગ દેખાવા માટે કાર્બન ડાયોકસાઈડના શ્વાસ લેવા શક્ય નથી જ .

શીર્ષક પંકિત – લેખિકા.

સ્નેહા પટેલ

unbetable

પોતાની જાતને બહુ બુદ્ધિશાળી માનતાં લોકો ‘કમ્પેરેટીવલી’ નાની નાની વાતોમાં આસાનીથી મૂર્ખા બની જતાં હોય છે.
-સ્નેહા પટેલ

unbetable

મન થાય એટલું ચાલી શકું છું, આટલી જહોજલાલી પણ ઓછી નથી દોસ્તો !
-સ્નેહા પટેલ.

વર્તણૂંક

phoolchhab news paper > Navrash ni pal column > 19-08-2014

અશ્રુ પછીના સ્મિતનું આ દ્ર્શ્ય તો જુઓ,

વર્ષો પછીનો જાણે કે પહેલો ઉઘાડ છે.

-બેફામ.

 

થોડાં સમય પહેલાં મેં ‘સેટલમેન્ટ’ નામની વાર્તા લખી હતી. જેમાં એક અર્ધપાગલ પુરુષની પત્ની ફાલ્ગુની પોતાના અંતરના ઓરતા પૂરા કરવા એક પરણેલાં પુરુષની સાથે ઉઘાડેછોગ ફરતી હોય છે અને એના ઘરનાં પણ પોતાના પુત્રની માનસિક બીમારીના કારણે એ ચલાવી લે છે એમને તો એમની એક દોહિત્રી રીવા મળી ગઈ એટલે જાણી જોઇને આંખ બંધ કરી રાખે છે. બધાં પોતપોતાના સેટલમેન્ટ કરીને જીવતાં હોય છે એમાં માસૂમ બાળકી રીવાનું ભાવિ શું ? એવા ઘણા પ્રશ્નો મને મારા બ્લોગના વાંચકો, ઇમેઇલ મિત્રો અને મેસેજીસ દ્વારા પૂછાયા એટલે આજે એ જ વાર્તામાંની બાળકીની જગ્યાએ જઈ  આગળ લખવા બેઠી.

 

રીવા આજે ૨૮ વર્ષની થઈ ગઈ હતી. એના લગ્ન તીર્થ નામના રુપકડાં યુવાન  સાથે થયેલા અને એમને ત્યાં આકાશ નામનું એક પુત્રરત્ન પણ હતું. ભૂતકાળની કાળી યાદોને ભૂંસીને રીવાને એના સોનેરી વર્તમાન અને રુપેરી ભાવિ લખવું હતું ને સદા એમાં કાર્યરત. રુપકડી, હસમુખી અને પ્રેમાળ રીવાને એના સાસુ સસરા અને તીર્થ અનહદ પ્રેમ કરતાં હતાં.

 

થોડાં સમયથી તીર્થનું વર્તન બદલાયેલું લાગતું હતું. રીવા અને આકાશ માટે થોડો બેદરકાર થઈ ગયેલો, કામના ઓથા હેઠળ ઓફિસમાં વધુ ને વધુ સમય ગાળતો હતો. તીર્થના ખાસ મિત્ર વિજયે રીવાને એનું કારણ તીર્થની નવી નખરાળી સેક્રેટરી બતાવેલી. રીવાના માથે આભ તૂટી પડ્યું. સુખની થાળીમાં આ કારમા દુઃખનો મેખ ક્યાંથી લાગી ગયો ? એણે કોઇનું શું બગાડેલું તો એની સાથે જ આવી ઘટનાઓ બની રહી હતી..માંડ તો હજુ રાહતનો શ્વાસ લીધેલો અને …

 

સાત વર્ષના પુત્ર આકાશને સ્કુલે મૂકવા જવા માટે રીવાએ ગાડી પાર્કિંગમાંથી બહાર કાઢી અને પાછળ બીજી ગાડીનું હોર્ન વાગ્યું. અચાનકના વાગેલાં હોર્નથી રીવાએ ચમકીને હોર્નની દિશામાં જોયું તો વિજયની ગાડી !

વિજય ઉતરીને એની પાસે આવ્યો અને બોલ્યો,

‘ચાલો ભાભી, આજે હું સાવ જ ફ્રી છું તો હું આકાશને સ્કુલે મૂકી આવું.’

‘પણ..’

એની કોઇ જ પણ ને બણ ને ગણકાર્યા વગર વિજયે આકાશને તેડી લીધો અને બીજા હાથમાં એની સ્કુલબેગ લઈ લીધી અને જઈને પોતાની ગાડીમાં ગોઠવાઈ ગયો. નાછૂટકે રીવાએ એની ગાડીમાં બેસવું પડ્યું.

આકાશને સ્કુલે ઉતારી અને વિજય રીવાને કોફીશોપમાં લઈ ગયો અને ખૂબ ગપાટા માર્યા, મસ્તી કરી. બહુ વખત પછી રીવા ઘણું બધું હસી. વિજય એને હસતી જોઇ જ રહ્યો.

 

‘રીવા, હસતી હોય ત્યારે તું કેટલી સરસ લાગે છે…’ અને વિજયની નજર રીવાના ચહેરા પર અટખેલિયા કરતી ગોળ વળાંકદાર લટમાં ઉલઝાઈને રહી ગઈ. ગોરોચિટ્ટો વાન , માંજરી આંખો ને એકવડિયું પાતળું લાંબુ શરીર ધરાવતી રીવા અચાનક ધુર્જી ઉઠી. વિજયની બદલાયેલી નજરનો અર્થ એ એક મિનિટમાં સમજી ગઈ પણ બહુ વખતની કેદમાં પૂરાયેલ કેદીને આજે ખુલ્લું આકાશ મળેલું એની ખુશીમાં આ વાત એ નજરઅંદાજ કરી ગઈ. એની નજરઅંદાજીએ વિજયની હિંમત વધારી અને એણે રીવાનો હાથ પોતાના હાથમાં લઈ લીધો અને ધીમે ધીમે એને સહલાવવા લાગ્યો,

 

‘રીવા, તીર્થ સાથે લગ્ન કરીને શું પામ્યું તે ? તને જોવા તારા ઘરે આવેલાં ત્યારનો હું તને પ્રેમ કરું છું પણ તીર્થને તું ગમી ગઈ હોવાથી મારે પરાણે ચૂપ રહેવું પડયું હતું. આજે જ્યારે તીર્થ ખુલ્લે આમ તારી સાથે બેવફાઈ કરે છે તો તું એને છોડી શું કામ નથી દેતી ? હું તારી સાથે મેરેજ કરીશ પ્રોમિસ આપું છું. હું તને બહુ જ પ્રેમ કરું છું ….’

 

બોલતાં બોલતાં વિજયે રીવાના હાથ પર ચસચસતું ચુંબન ચોડી દીધું.અચાનક થયેલી આ બધી વાતોથી રીવા બે ઘડી ક્ષુબ્ધ થઈ ગઈ. ચુંબનની ભીનાશથી એના તનના રુંવાડાં ઉંચા થઈ ગયાં. મનોમન વિચારવા લાગી કે આમ તો વિજયની વાત સાચી જ છે ને ..

 

એ પછી રીવા અંદરથી ના આવતી હોવા છતાં વિજયને મળવા તરસવા લગી, વારંવાર વિજય સાથે મુલાકાતો થવા લાગી.સાસુ સસરાંને એની પર પૂરો વિશ્વાસ હતો. એના ખૂટતા કલાકોના કોઇ જ હિસાબો ક્યારેય પૂછાતા નહતાં અને આ બધા કલાકોનો તાળો મેળવી શકે એવો આકાશ હજુ બહુ નાનો હતો.

 

એક વાર આકાશને સ્કુલેથી લઈને ઘરે પાછા ફરતાં રસ્તામાં રોજની જગ્યાએ આવેલ આઇસ્ક્રીમ પાર્લર પાસે વિજયે ગાડી ઉભી રાખી અને આઇસક્રીમ લેવા ગયો. કોઇ દિવસ નહીં ને અચાનક આકાશને શું સૂઝ્યું તો એણે રીવાને પૂછ્યું,

 

‘મમ્મા, વિજય અંકલ મારા કોણ થાય ?’

 

‘કેમ આમ પૂછે છે બેટા, એ તો તારા અંકલ જ થાય ને વળી ‘

 

‘ના મમ્મા, મારા બધા દોસ્તોના પપ્પા એમને લેવા આવે છે જ્યારે મને અંકલ. એટલે મારા બધા મિત્ર્રો મને કહે છે કે આ જ તારા ડેડી હોવા જોઇએ, બાકી આમ રોજ રોજ એ થોડી આવે ? તે હેં મમ્મા, તમે જ કહો ને કે સાચું કોણ ?’

 

અને રીવા સ્તબ્ધ થઈ ગઈ. એણે પણ એની મમ્મીને આકાશની જ ઉંમરની હતી ત્યારે આ જ શબ્દો પૂછેલા  હતાં ને ! એ પછીથી મોટી થતી રીવાના મગજમાં સતત એક વાત ઘૂમરાતી રહેતી કે ગમે તે થાય પણ એનું લગ્નજીવન ખાલી નામનું નહીં હોય, એની મમ્મીની જેવી બેજવાબદાર મમ્મી એ ક્યારેય નહીં બને. એને જેવું અસુરક્ષિત ઘરનું વાતાવરણ મળેલું એવું પોતાના સંતાનને કદાપિ નહીં આપે. વારંવાર એ પોતાની બેજવાબદાર મમ્મી અને અર્ધપાગલ પિતાના સંબંધોથી હેબતાઈ જતી હતી, પોતાના બાળકને એ આવી હેબત ક્યારેય નહીં અનુભવવા દે. નબળા સહજીવનને જોઇ જોઇને એક સબળું સહજીવન કેવી રીતે જીવાય એના સતત પાઠ શીખ્યા હતાં ને આજે એ ક્યાં જઈ રહી હતી…!

 

એને પોતાના વર્તન પર શરમ આવી ગઈ. ગાડી ખોલીને આકાશને અને એની સ્કુલબેગને લઈને એ બાજુમાંથી પસાર થઈ રહેલ ઓટોમાં બેસી ગઈ અને ઘરે ગઈ. ઘરે જઈને જોયું તો એની નવાઈ વચ્ચે આજે તીર્થ ઘરે વહેલો આવી ગયેલો. અચાનક રીવાને જોઇને એને બે હાથમાં ઉંચકી લીધી અને ગોળ ગોળ ફરવા લાગ્યો. રીવા ઉપર આજે આઘાત- આશ્ચ્ર્યના ખડકલા થતા જતાં હતાં.

 

‘તીર્થ, આ શું…મમ્મી પપ્પા જોઇ જશે તો…’

 

‘અરે ડાર્લિંગ એ લોકો તો ડેડીના મિત્રના દીકરાના લગ્નમાં ગયાં છે અને એટલે જ આજે હું સ્પેશિયલ રજા પાડીને ઘરે આવ્યો…તને સરપ્રાઈઝ આપવા…છેલ્લાં કેટલાંક સમયથી નવી સેક્રેટરીએ નાકમાં દમ કરી દીધેલો હતો. કામમાં નકરા છબરડાં, તો એને કાઢી મૂકેલી. છેલ્લાં અઠવાડિયાથી નવી જોઇન થયેલ સેક્રેટરીની કાર્યદક્ષતાને પ્રતાપે હવે શાંતિ છે. આમ તો હું આજે આકાશની સ્કુલે જ આવવાનો હતો પણ ગાડીમાં પંકચર પડ્યું હતું તો ના આવી શકાયું એથી થયું કે ચાલ, આજે તને ઘરે જ સરપ્રાઈઝ આપું.’

 

વિજયની બધી ચાલ સમજી ગયેલી રીવા રીતસરની રડી પડી. જો આજે તીર્થ આજે આકાશની સ્કુલે આવ્યો હોત તો…અને અચાનક એણે આકાશને તેડીને એના મુખ પર ચૂમીઓનો વરસાદ વરસાવી દીધો.

અનબીટેબલ : જિંદગી આપણી છે, આપણે એને કેમ જીવવી છે, એમાંથી શું શીખવું છે શું છોડી દેવું છે એ બીજાઓની વર્તણૂક તો નક્કી ના જ કરી શકે !

Picture – photo

હમણાં જ હોળી ગઈ અને લોકો હોળી રમતાં રમતાં પણ વચ્ચે પોતાના ફોટા પાડી લેતા હતાં, આવું તો અનેક જગ્યાએ અને દરેક પ્રસંગે ( પ્રસંગ એટલે તહેવારો જ નહીં ) જોવા મળે છે. આ સુંદર પળોને યાદગાર કરવાની સરળ ચેષ્ટા તો ના જ કહેવાય..તો આને શું કહેવાય એ હવે મારે શું લખવાનું મિત્રો. તમે ખુદ સમજદાર છો.
જો કે મારો આ ચેષ્ટા સામે કોઇ વિરોધ નથી. ફોટા પાડવાની ક્રિયાનો (…)  અતિરેક લાગ્યો તો લખાઇ ગયું.

નવું બાળપણ

phoolchhab news paper > Navrash ni pal column > 12-03-2014

ડહાપણનો ભાર નિત્ય તો ઉંચકી શકાય ના,

પાગલ થવાની થાય છે ઇચ્છા કદી કદી.

-રતિલાલ ‘અનિલ’.

 

પરાગી એના નવા લીધેલા પામના છોડના કૂણાં કૂણાં ગાઢા લીલા પત્તાંની ફરતે હલ્કી ગુલાબી રંગની ધારીની સુંદરતા જોતી ખુશ થતી હતી અને એના પર રહેલી ધૂળને હાથમાં રહેલાં કટકાંથી સાફ કરતી હતી સાથે સાથે ઝવેરચંદ મેઘાણીનું લખેલું અને હંસા દવેના અવાજમાં ગવાયેલું એનું મનગમતું લોકગીત ગણગણતી હતી,

 

‘તમે મારાં દેવના દીધેલ છો,તમે મારાં માગી લીધેલ છો,

આવ્યાં ત્યારે અમર થઈને રહો ! ‘

 

પરાગીના હાથની આંગળીઓમાં નર્તન અને અવાજમાં સંગીત હતું. ચોતરફ એની ખુશીનો પડઘો પડતો હોય એમ વાતાવરણ ખુશનુમા હતું. ત્યાં જ ઘરનાં ડ્રોઈંગરુમમાંથી એના મોબાઈલ ફોનની રીંગ વાગી. લીસા ટાઇલ્સ પર લપસી ના જવાય એની સાવચેતી રાખતી પરાગી રુમમાં ગઈ. કટકો બાજુમાં મૂકીને સોફા પર બેસીને ફોન ્પર એની સહેલી તૃષ્ણાનું નામ જોયું ને સ્ક્રીન અનલોક કર્યો.

‘હાય,  કેમ છે ?’

 

‘આ મોબાઈલ ફોન બળ્યો, નામ સેવ હોય એટલે કોઇ ગમ્મત જ ના થાય. નહીં તો હમણાં બીજા અવાજમાં તારી થોડી ખેંચત…’ સામે પક્ષેથી તીણો મધુરો પણ થોડો થાકેલો અવાજ આવ્યો અને પરાગી હસી પડી.

 

‘અલી, મોબાઈલ – ટેકનોલોજીને ગાળો આપ્યાં વિના જરા ‘હાય -હલો’ તો કર.’

અને સામે પક્ષે   તૃષ્ણા પણ હસી પડી.

 

પરાગી હતી જ એવી કે એની સાથે સમય ફૂલની જેમ મહેંકતો ને પાણીની જેમ સરકતો પસાર થઈ જાય. તૃષ્ણા જ્યારે પણ અકળાઈ હોય કે ગુસ્સે હોય ત્યારે સૌપ્રથમ પોતાની ખાસ સહેલી પરાગીને યાદ કરતી. એનું સુમધુર વ્યક્તિત્વ, એની વાતો, એનો જિંદગી પ્રત્યેનો હકારાત્મક અભિગમ જોઇને તૃષ્ણાની અડધી તકલીફો તો એમ જ ખતમ થઈ જતી. આજે પણ એ બહુ અકળાયેલી હતી. એની અઢી વર્ષની દીકરી દીયા ખાવાની બહુ ચોર હતી. રોજ રોજ નવું નવું બનાવી બનાવીને તૃષ્ણા થાકી જતી પણ દીયા રોજ કંઇક ને કંઈક નખરાં કરતી જ. આખરે તૃષ્ણા એને ટીવી પર કાર્ટુન બતાવી બતાવીને, જાત જાતની વાતો કહીને થોડું પટાવી લેતી ને ખવડાવી દેતી. રોજ રોજની એની આ કચકચથી હવે તૃષ્ણા થાકતી હતી અને કંટાળીને દીયા પર આજે અકળાઈ ગઈ ને એને એક લાફો મારી દીધો. એ પછી કલાક એનું ભેંકાટવાનું ચાલ્યું અને તૃષ્ણાએ એને મનાવીને ચૂપ કરાવવી પડી. મગજની નસો તંગ થઈ ગઈ હ્તી, થોડી ફ્રેશ થવા એણે પરાગીને ફોન કર્યો.

 

‘શું વાત છે ? અવાજમાં અકણામણ કેમ છે ?’

 

‘ એ જ મારી રોજ રોજની બબાલો પરાગી. મારી દીયાની કચકચ..શું કરું હવે આ છોકરીનું એ જ નથી સમજાતું. વિચારું છું કે એને આવતા મહિને પ્લે ગ્રુપમાં મૂકી દઉં એથી મારે થોડી તો શાંતિ રહે.’

 

‘તૃષ્ણા, આ શું પાગલ જેવી વાત કરે છે ? તારી લાડકવાયી તારા પર ભારરુપ થઈ ગઈ હોય એવી વાતો કેમ કરે છે ! આ તો ઇશ્વર પાસે ખોળો પાથરીને, મન્ન્ત કરીને માંગેલું સંતાન છે. એના આવતાં પહેલાં તેં કેટકેટલા આયોજનો કરેલા, કેટકેટલાં સપના જોયેલા…એના આગમનથી, પા પા પગલીથી તારું ઘર કેવું ચહેંકે છે અને તું છે કે સાવ આવી વાતો કરે છે’

 

‘ના, ના…પરાગી એવું નથી. પણ હવે થાક લાગે છે. કેટકેટલા એડજસ્ટમેન્ટ, બલિદાનો, સ્વતંત્રતાનો ભોગ…આ બધું ક્યાં અટકશે ?’

 

આજની દરેક આધુનિકા જેવી મનની ભડાસ કાઢતાં તૃષ્ણાએ વાત આગળ વધારી,

 

‘પુરુષોને તો કંઇ જ ફર્ક નથી પડતો સંતાનના આવવાથી, બધો બદલાવ આપણાં માથે જ કેમ ? આપણે આપણું જીવન ક્યારે જીવવાનું ?’

 

અને પરાગી સન્ન રહી ગઈ. આ એની સખીના કેવા વિચારો ! બે પળમાં અવાજ સંયત કરીને એ બોલી,

 

‘તૃષ્ણા, સૌપ્રથમ શાંત થા. તું તો જાણે છે મારે પણ એક અગિયાર વર્ષનો દીકરો છે અને એના આગમન બાદ મેં મારી કેરિયર છોડીને સતત એની પાછળ મારો સમય આપ્યો છે.’

 

‘હા પરાગી, પણ તારો અભિગમ ડાહ્યો છે. વળી મારામાં પણ તારા જેવી કુનેહ કે ધીરજ નથી.’

 

‘તૃષ્ણા, સૌ પ્રથમ તો આ મા તરીકે ના બલિદાન -ફલિદાન ને પુરુષોને કેવી મજા જેવી વાતોમાંથા બહાર આવ તો મારી વાત આગળ વધારું. દરેક માનવીને પોતાના કાર્યની બરાબર ખ્યાલ હોય એટલું જ કાફી છે. બાકીના એમના કામ, જવાબદારીઓ એમની રીતે પતાવશે જ.’

‘ઓ.કે.’

તૄષ્ણાએ થોડાં શાંત થવાનો પ્રયત્ન કર્યો ને પરાગીએ વાત આગળ વધારી.

 

‘ તને ખબર છે…મેં અભિ સાથે એના જેવા જ થઈને મારું બાળપણ ફરીથી માણ્યું છે. મારા મમ્મી પપ્પાની આર્થિક હાલત બરાબર નહતી અને એ વખતે  ટેકનોલોજી પણ આટલી એડવાન્સ નહતી. મારા બાળપણમાં મેં કોઇ બેબ્લેડ , કલર ટીવી, જી આઈ જો  જેવા રમકડાં નથી જોયાં, સ્કુટર નથી ખરીદ્યું, નવા નવા ક્રેયોન, સ્કેચપેન્સ નથી જોયાં, કોઇ જ ક્રાફ્ટપેપર ખરીદી નથી કર્યાં એ બધું અભિ માટે કર્યુ અને એની સાથે રમી છું. મેં મારા અભિ સાથે લેટેસ્ટ ડીવાઈસીસમાં ગેમ રમી છે, ઢગલો કાર્ટુનો જોયાં છે, એની સાથે રંગીન ચીકણી માટીથી રમકડાં બનાવ્યાં છે, એની ચોકડાવાળી નોટબુકમાં પેન્સિલ પકડીને એને કરસ્યુ રાઈટીંગમાં ‘એ’ ઘૂંટાવતા ઘૂંટાવતા હું પણ ‘એ’ લખતાં શીખી છું.  જોકે મને મારા બાળપણથી કોઇ શિકાયત નથી. એ બહુ જ સરળ ને માસૂમ હતું. પણ આજે  તેત્રીસ વર્ષની વયે હું જે બાળપણ માણી રહી છું એ પણ એક અદભુત અનુભવ છે. આ બધું કોઇને બતાવવા માટે કે જવાબદારી પૂરી કર્યાના અહેસાસ હેઠળ કશું જ નથી થયું. થયું છે તો ફકત મારું બાળપણ ફરી જીવી લેવાની લાલચમાં જ. આમ જોતાં તું મને લાલચુડી ચોકકસ કહી શકે. હવે એ ટીનેજર બનશે ત્યારે હું પણ એની સાથે એના જેવી જ બનીને મારી એ સુંદર મુગ્ધાવસ્થા પણ ફરીથી જીવીશ. આ બધાની વચ્ચે મેં કોઇ બલિદાન આપ્યું કે મેં કંઈ ખોઈ કાઢ્યાંનો અહેસાસ તો ક્યારેય નથી થતો. આપણું સંતાન આપણી જવાબદારી નહીં પણ અદભુત સર્જન છે અને ફક્ત આપણા આનંદનું કારણ જ હોય એમ વિચારીએ તો બહુ બધી તકલીફો ઉગતાં પહેલાં જ ડામી શકાય છે. ભગવાનના આવા આશીર્વાદ બધાને નસીબ નથી હોતાં તૃષી. તું થોડી ધીરજ રાખતાં શીખ તો આપોઆપ તારી દીકરીમાં એનું પ્રતિબીંબ દેખાશે. દરેક બાળકની સાયકોલોજી અલગ હોય છે અને એની માતાએ એ સાયકોલોજી સમજીને એની સાથે વર્તન કરવાનું હોય છે. મા એ બાળકની સાચી શિક્ષક એ વાત તો તને ખબર છે ને…એ આ બધી બાબતોને ધ્યાનમાં લઈને જ કહેવાઈ છે.ફકત આટલું ય થાય તો પણ ઘણાં બધાં બાળકો જીદ્દી ને અધીરીયા થતાં અટકી જાય, એમનું ભાવિ સુંદર થઈ જાય.’

અને તૄષ્ણાની આંખો ખૂલી ગઈ. એણે સામે જોયું તો એની ઢીંગલી બારીએ ઉભી ઉભી જાતે જ રોટલીનો ટુક્ડો ખાતી હતી

.

અનબીટેબલ : દરેક બાળકના જન્મ સાથે એના મા – બાપને નવી જિંદગી જીવવાના આશીર્વાદ મળે છે.

બાળ મૃત્યુ,

થોડી પંપાળી
થોડી વખાણી
પછી…
અથડામણ
ઠેબે ઠેબાં
આમથી તેમ તેમથી આમ
ફંગોળાઈ
જીર્ણ શીર્ણ
રકતરંજીત
ઓક્સીજનના બાટલાં ચડાવ્યાં
વેન્ટીલેટર પર પણ રાખી
પણ…અફસોસ
લાગણીની જીવનરેખા બહુ ટૂંકી નીકળી.
સ્નેહા પટેલ.

બંદીવાન

Fulchhab newspaper > Navrash ni pal column > 6-03-2014.

છે વાત એમ કે પગને જવું’તું કાશીએ,

ને એને ચાલવા દીધા નહીં કપાસીએ.

-રમેશ પારેખ.

‘ દીપ લે બેટા, આ પાંચસો રુપિયા રાખ, તારે કામ લાગશે.’

‘પણ મમ્મી મારી પાસે સો રુપિયા  છે, મારે હજુ ચાર પાંચ દિવસ ચાલી જશે. તમે નાહક વ્યાધિ કરો છો’

‘આજના જમાનામાં સો રુપિયાથી શું થાય દીકરા ? રસ્તામાં બાઈક ખરાબ થાય તો ય અમથો બસો રુપિયાનો ખર્ચો આવીને ઉભો રહી જાય. તું તારે રાખને આ પૈસા.’

અને સરયુએ પાંચસોની નોટ દીપના શર્ટના ખિસ્સામાં ઠૂંસી દીધી.

‘ચાલ હવે, જમવાનું તૈયાર છે.હાથ ધોઈને આવી જા થાળી પીરસું છું.’

જમવા બેસતી વખતે ભાણામાં બે શાક, પૂરી, ખીર, ફરસાણ , સલાડ, કઢી, મટરપુલાવ, પાપડ જોઇને દીપની ભૂખ અચાનક ઉઘડી ગઈ અને એ જમવા પર તૂટી પડ્યો. મનોમન એ પોતાની જાતને આવી માતા મળવા બદલ દુનિયાનો સૌથી ભાગ્યવાન દીકરો માનવા લાગ્યો હતો.

દીપની માન્યતા ખોટી પણ નહતી. સરયુ ઘરના બધા સદસ્યોની બેહદ કાળજી રાખતી હતી. સૌના ખાવાપીવાની ટેવો -કુટેવો, રોજિંદા કામકાજના સમય માટે એ પોતાની સગવડ પણ ભૂલી જતી. વળી સારા પગારની નોકરી હોવાથી ઘરનાં એની પાસેથી આર્થિક સપોર્ટની પણ આશા રાખતાં. શારિરીક – માનસિક તંદુરસ્તી સારી હતી એથી સરયુ દોડાદોડી કરીને પણ બધાંની ઇચ્છાઓ પૂરી કરવાને સક્ષમ હતી. બધાંને મદદરુપ થઈને એને અનોખો આનંદ મળતો, એ પોતાની જવાબદારીમાંથી  ક્યારેય ભાગતી નહીં. કાયમ ચેલેન્જીસનો સામનો કરવા તૈયાર રહેતી અને એ પૂર્ણ કરીને જ જપતી.

તો આ હતી દીપ અને વંદના નામના બે સંતાનોની મજબૂત, પ્રેમાળ મમ્મી સરયુ.

આટલાં બધા ગુણ ઉપરાંત ભગવાને એને અદભુત સૌંદર્ય પણ આપેલું . સરયુના સંપર્કમાં આવનાર માનવી એની બુધ્ધિમત્તા અને સૌંદર્યથી અંજાઈ જતાં અને પછી એના પ્રેમાળ સ્વભાવથી જીતાઈ પણ જતાં પણ…એક લેવલ પછી દરેક વ્યક્તિ સરયુથી ભાગી છૂટવા તત્પર થઈ જતું, એનાથી કંટાળી જતું. આવું કેમ ?

‘વંદના, બેટા તને કાલે દવાઓ ને કરિયાણું લાવવા ત્રણસો રુપિયા આપેલાં ને…એમાંથી કેટલાં વધ્યાં ?’

‘મમ્મી, ઓગણાએંસી રુપિયાની દવાઓ આવી સવાસો રુપિયાનું કરિયાણું.વધેલાં પૈસાથી મારા માટે એક હર્બલ ફેસપેક લીધું. મારી  ઘણી બધી ફ્રેન્ડસ વાપરે છે તો મને પણ મન થઈ ગયેલું.’

‘અરે, આટલું મોંધુ ક્રીમ કેમ લીધું પણ ? આનાથી અડધી કિંમતમાં તો વર્ષોથી પ્રખ્યાત કંપનીનું પેક મળી જાય. તને કંઈ ખ્યાલ જ નથી માર્કેટનો…હાથમાં પૈસા આવ્યાં એટલે બસ, ઉડાવી મારવાના. કોણ જાણે ક્યારે અક્કલ આવશે તારામાં ?’

અને વંદનાનું મોઢું પડી ગયું. આજે એના કોલેજના લેકચર અને ટ્યુશનના ક્લાસીસ પછી બધી ફ્રેન્ડસ સાથે મૂવી જોવા જ્વાનો વિચાર હતો પણ આજે ઘરે મહેમાન આવવાના હોવાથી મમ્મીને રસોઇ કરાવવાના હેતુથી એ ઘરે રહી હતી અને કરિયાણું ને દવા લાવવા જેવા કામ કરતી હતી. કામ કરવાનો વાંધો નહતો પણ કામ કર્યા પછી મમ્મીની આ કચકચ એનાથી સહન નહતી થતી. પોતે હવે અઢાર વર્ષની થઈ હતી. મમ્મી જેટલી સ્માર્ટનેસ ભલે ના હોય પણ એની ઉંમરની બીજી છોકરીઓ કરતાં એ ખાસ્સી સ્માર્ટ હતી. એના ગ્રુપમાં બધા કોઇ પણ કામ કરતાં પહેલાં એને એક વાર જરુર પૂછતાં હતાં. પણ મમ્મી તો પોતાની સમજશક્તિ પર સાવ પૂર્ણવિરામ જ મૂકી દેતી હતી. મમ્મી એને ઘણું બધું આપતી હતી પણ કોઇ પણ કામ એ સારી રીતે પૂર્ણ કરી શકે એવો વિશ્વાસ નહતી મૂકી શકતી, એને વિકસવા માટે જરુરી સ્પેસ નહતી આપતી.

સરયુના સાસુ સસરા પણ આવું જ કંઈક ફીલ કરતાં. એમનાં દૂધ નાસ્તાંથી માંડીને રાતના એમના રુમમાં મચ્છર મારવાનું મશીન ચાલુ કરીને બારીઓ બંધ કરવી અને એમને ગરમ દૂધનો એક ગ્લાસ આપવો સુધીની જવાબદારી હસતાં હસતાં નિભાવનારી સરયુ એ લોકો મોલમાં જઈને આટલા મોંઘા શાક લઈ આવ્યાં કે આજે માળી આવ્યો ત્યારે  આ કૂંડું ખસેડાવડાનું કહેલું પણ એ યાદ ના રાખ્યું ને એ કામ એમ જ રહી ગયું…કપડાં ગડી વાળીને કબાટમાં મૂકવાના બદલે આમ જ પલંગ પર મૂકી રાખ્યાં , હું ઓફિસે ગઈ ત્યારે રસોડું સાફ કરીને ગયેલી પણ આવી ત્યારે તમે આખું ભરચક ને ગંદુ કરી નાંખ્યું …કામવાળાને ચા સાથે નાસ્તો આપવાની ટેવો પાડીને તમે બગાડી મૂક્યાં છે ..રોજ કોઇક ને કોઇક વાતે વાંકુ પડેલું જ હોય.

દીપુ સાથે પણ એને ચણભણ થતી રહે..આ વાળ આમ કેમ કપાવ્યાં, કોલેજમાં આટલી બંક..પેલી છોકરી સાથે કેમ બોલે છે, પેલો છોકરો તારા દોસ્ત તરીકે બરાબર નથી, આખો દિવસ મોબાઈલ ની આ ટેવ બહુ ખરાબ છે…તારા બાપા તને રોજ રોજ નવા ડીવાઈસીસ અપાવતા રહે છે એમાં જ તું આટલો બગડી ગયો છે…બાઈક નથી ચાલતું તો સ્કુટર લઈને કોલેજ જા પપ્પાની ગાડી લઈને વ્હેમ મારવાના છે કે….?

પતિ રોશન પાસે  પણ આખો દિવસ પૈસાનો હિસાબ માંગતી, આટલા પૈસા અહીં જ રોકાણ કરો, આટલા આની પાછળ વાપરો, જીમનો ખર્ચો બંધ કરીને ચાલવાનું ચાલુ કરી દો…હું તો પહેલેથી જ કહેતી હતીને મારી વાત માની જ નહીં, જુઓ…આમ જ થયું ને, મારી સ્માર્ટનેસ પર વિશ્વાસ રાખતાં ક્યારે શીખશો ? ઉફ્ફ્ફ…!

દરેક વ્યક્તિની દરેક વર્તણૂકમાં એને કંઇક ને કંઇક પ્રોબ્લેમ દેખાય જ. દરેક્ને એ પોતાની બુધ્ધિથી જ તોલતી અને એ બધા માટે ઘણું બધું કરે છે એથી એ લોકોએ પણ એની અક્કલ, મરજી મુજબ ચાલવું જ જોઇએ જેવી અપેક્ષામાં એમને બંદીવાન બનાવી મૂકતી. એના મૂશળધાર વરસ્યાં પછીનો એની અતિસ્માર્ટનેસનો ધોમધખતો તાપ દરેક વ્યક્તિને દઝાડતો રહેતો. દરેક વ્યક્તિને અઢળક આપીને એ વ્યક્તિની સ્વતંત્રતા ઉપર તરાપ મારવાની પ્રેમાળ પણ જીદ્દી સરયુની આ આદતથી લોકો એનાથી થોડા દૂર જ રહેતાં અને એક દિવસ એને પોતાની ભૂલ એક દિવસ સમજાશે એવી આશા રાખતાં.

અનબીટેબલ :  આપી દીધા પછી પાછું મેળવવાની આશા ના રાખવાથી આપેલાંની  કિંમત વધે છે.

નાભિકમળ

એક ટીપું જ એમાં વહી જાય છે
આખે આખું સરોવર ઉલેચાય છે.

સ્પર્શ ખરબચડો ખરબચડો અથડાય છે
આગના કંઈક તણખાં ઝરી જાય છે.

જાણે ક્યારેય છૂટાં ન પડવાનું હો
એવી રીતે હથેળીઓ ભીડાય છે.

છેક જ્વાળામુખીના છું પેટાળમાં
આગ અંદર વહેતી ન દેખાય છે.

એક વમળ પર વમળ ને વમળ પર વમળ
સઘળું નાભિકમળમાં જ ઘૂમરાય છે.

બંધ મુઠ્ઠી ખુલે તો સરે છે બધું
ભૂખરા સ્પર્શને ન ઉતરડાય છે.

-સ્નેહા પટેલ.