શારિરીક આકર્ષણ અને પ્રેમ


phoolchhab newspaper > navarash ni pal . 26-02-2014

હો કીર્તિ તમારી કે હો આબરૂ,

હવાના હમાલો કરે તે ખરું.

 

બગીચાના માળીની ગઈ નોકરી,

હવે પાનખરને નહીં છાવરું.

– ગૌરાંગ ઠાકર.

 

‘પીન્કી, આ દાળનો વઘાર કરી દેજે અને ઘરમાં જરા ઉંચું નીચું કરી દે જે જેથી આવીને મારે સીધા કચરા વાળી શકાય, હું જરા મંદિરે જઈને આવું છું દસ મિનિટમાં.’

‘હા મમ્મી, બે મિનિટ’

બે સંવાદોની આપ-લે પછી ઉચિતાબેને પાંચ મિનિટની ગ્રાન્ટ લઈને મંદિરથી પાછા વળતાં પંદર મિનિટ લગાડી. સત્તર વર્ષની દિકરી હતી ઘરે, એને સોંપેલું કામ એ પતાવી જ દેશે ને…પ્રભુના સતસંગમાં વળી હાય હાય શીદ કરવાની ? આ જ વિચારોમાં મસ્ત રહીને ઉચિતાબેને પ્રભુ સાથે પૂરેપૂરા સંતોષ સાથે સમય વિતાવેલો પણ ઘરે આવીને ઘરની હાલત જોતાં જ સંતોષની લાગણી ગુસ્સામાં પરિવર્તિત થઈ ગઈ.

પંદર મિનિટ પહેલાં એ જેમ મૂકીને ગયેલા આખું ઘર એવું ને એવું જ હતું, તસુભાર હાલતમાં ફરક નહતો પડ્યો.પીન્કીને એક કામ કહેલું એ પણ ના કર્યું, આવડી મોટી જુવાન છોકરી પાસે આટલી આશા પણ ના રખાય ? આ દિકરીના ઉછેરમાં એણે કેટલી સાવચેતીઓ રાખેલી, કેટલાં અરમાનોની હોળી કરેલી અને પરિણામ શું ? ઉચિતાબેનનો ગુસ્સો ઉકળી ઉઠ્યો પણ તરત જ મનને કાબૂમાં રાખ્યું. ગુસ્સો કરી કરીને પણ કોની પર કરવો- સામે પક્ષે લાડકોડથી ઉછેરેલી એક ની એક જુવાન દીકરી હતી, એક પણ શબ્દ આડોઅવળો બોલાઈ જાય અને આજકાલનું ઉગતું લોહી કંઇક આડું અવળું પગલું ભરી બેસે તો એમને આખી જિંદગી રોવાનું થાય. થોડા લાંબા શ્વાસો્છવાસ લઈને અસ્તવ્યસ્ત શ્વાસને સરખાં ગોઠવ્યાં અને પીન્કીના રુમમાં ગયાં. પીન્કી કાનમાં ઇયરપ્લગ ભરાવીને મોબાઈલમાં મેસેજ ટાઈપ કરતી હતી.

‘પીન્કી, હું મંદિરે ગઈ ત્યારે પણ તું મોબાઈલમાં ચોંટેલી હતી અને હજુ પણ…’ ના ઇચ્છવા છતાં ગુસ્સાની ધાર વાક્યમાં ભળતી ના રોકાઈ શકી.

સામે પક્ષે પીન્કીએ બે સેકંડ મમ્મીની હાજરીની નોંધ લીધી, એ કંઈક બોલ્યાં એ પણ એમના હાલતા હોઠ પરથી કળી શકાયું, પણ શું ? એ ના સમજાયું. એણે કાન પરથી ઇયરપ્લગ હટાવીને ઉચિતાબેન સામે જોયું.

‘શું થયું મમ્મી, એની પ્રોબ્લેમ ?’

અને ઉચિતાબેન હાલી ગયાં. પોતે જે બોલીને ગયેલા એની આ છોકરીએ નોંધ સુધ્ધાં નહતી લીધી. ઉફ્ફ, આ છોકરી સાથે કઈ રીતે વાત કરવી હવે ? દિન બ દિન છોકરી પોતાના હાથમાંથી નીકળતી જાય છે એવું સતત ફીલ કરતાં ઉચિતાબેન રસોડામાં જઈને ગ્લાસ ભરીને પાણી પી ગયા અને કામે વળગ્યાં. જમી કરીને બપોરે થોડાં ફ્રી થઈને એમણે પીન્કી સાથે વાત કરવાનું વિચાર્યું.રોજિંદા કામ પત્યાં પછી ઉચિતાબેનની આંખો રોજની ટેવવશ ઘેરાવા લાગી. સવારના પાંચ વાગ્યાથી કામે લાગેલું એમનું તન થોડો આરામ માંગતું હતું પણ સંતાનની ચિંતામાં વ્યસ્ત એનું મગજ એમને જપવા દે એમાંનું નહતું. શરીરની માંગને અવગણીને ઉચિતાબેન પીન્કીના રુમમાં ગયાં. પીન્કી મોબાઈલમાંથી ફ્રી થઈને લેપટોપમાં વ્યસ્ત થઈ ગઈ હતી.

‘પીન્કી બેટા…’

‘હા મમ્મા, શું થયું ? કંઇ કામ છે કે ?’

દીકરીનો આવો આજ્ઞાંકિત અને ડાહ્યો અવાજ સાંભળીને ઉચિતાબેનના હૈયે થોડી ટાઢક વળી. ધારી લીધા જેટલી સ્થિતી ખરાબ નહતી થઈ ગઈ કદાચ…વધારે પડતી ચિંતામાં વિચારી વિચારીને મગજ જ ખરાબ થઈ ગયેલું !

‘દીકરા, મેં તને સવારે કામ કહ્યું હતું એ તેં પતાવ્યું કેમ નહીં ? વળી આખો દિવસ આમ મોબાઈલ અને લેપટોપમાં મિત્રો સાથે વાતો કરતી રહે છે તો ભણીશ ક્યારે ? આ તારા જીવનના અતિમહત્વના દિવસો છે, તને નથી લાગતું કે તારે આ સમય સાચવી લેવો જોઇએ ?’

‘મમ્મી, હું ક્યાંય ફસાઈશ નહીં, તું નાહક ચિંતા કરે છે મારી…’

અને આ જ શબ્દો સાથે ઉચિતાબેનને કીર્તનની યાદ આવી ગઈ. કીર્તન એટલે પીન્કીનો બોયફ્રેન્ડ ! ઉચિતાબેને કીર્તન માત્ર ફ્રેન્ડ છે કે સ્પેશિયલ ફ્રેન્ડ એની ઉંડાણથી તપાસ કરેલી ને છેવટે  ‘સ્પેશિયલ ફ્રેન્ડ’નો જવાબ બહાર આવતાં એમણે કીર્તન વિશે બધી તપાસ કરી અને એ સારો – સંસ્કારી છોકરો લાગતાં પીન્કીને એ સંબંધની મન મારીને મંજૂરી પણ આપેલી.( એમની નામંજૂરીની કોઇ કિંમત પણ નહતી એ વાત તેઓ બહુ સારી રીતે જાણતાં હતાં ) એમના પતિ ધીરજથી આ બધી વાત છુપાવેલી અને પીન્કીને ખાસ તાકીદ કરેલી કે રીલેશન એક બાજુ ને ભણવાનું એક બાજુ. ભણે છે ત્યાં સુધી લગ્ન કે બીજી કોઇ જ મગજમારી ના જોઇએ. પીન્કીએ પણ ડાહી, આજ્ઞાકારી દીકરીની જેમ આ વાત માની લીધેલી. એ પછી પીન્કીના સ્વભાવમાં થોડો ઠહેરાવ આવી ગયેલો જોઇને ઉચિતાબેનને થોડી શાંતિ થયેલી,’ આજના જમાનામાં જાતે પાત્ર શોધી લેવામાં શું મોટી વાત છે, આપણે મોટું મન રાખીને છોકરાઓ સાથે મિત્રની જેમ વર્તન કરીએ તો એ લોકો પણ આપણને બધું કહે જ…એ શાંતિ હમણાંથી પાછી થોડી ડહોળાયેલી લાગતી હતી અને એ જ ઉચિતાબેનને કચવાટ કરાવતું હતું.  આડી અવળી વાતો કરીને તેઓ ધીમે રહીને ‘કીર્તન’ નામના ટ્રેક ઉપર આવ્યાં,

‘બેટા, કીર્તન કેમ છે ? આઈ મીન બધું બરાબર છે ને ?’ બહુ જ ધીરજ અને સાવચેતીથી કામ લેવાનું હતું. ત્યાં તો એમના અપાર આસ્ચ્ર્ય વચ્ચે પીન્કી ખડખડાટ હસી પડી.

‘ઓફ્ફોહ મમ્મી, કોણ કીર્તન ? ફરગેટ દેટ રીડીક્યુલસ ગાય. સાવ જૂનવાણી વિચારનો છોકરો..ઉફ્ફ.. હું તો એનાથી કંટાળી ગયેલી, અત્યારે તો નમન સાથે ફ્રેન્ડશીપ ચાલે છે. સચ એ હેન્ડસમ, રીચ એન્ડ કૂલ ગાય’

અને ઉચિતાબેનના માથા પર આભ તૂટી પડ્યું…આ…આ એની લાડલી શું બોલી રહી હતી ! એની લાગણી અને ઇચ્છાને માન આપીને એમણે પોતાની દીકરીના કીર્તન સાથેના સંબંધને સ્વીકારવાની મોટપ બતાવી હતી પણ આ તો કપાયેલી પતંગની જેમ આમથી તેમ ભટકવા લાગી હતી. પ્રેમ નામની લાગણીને તો એ સ્વીકારી શકે પણ સ્વછંદતાની આ બિમારીનું શું કરવું ? શું આ જ આજની પેઢી, આ જ એમના સંસ્કાર ? શારિરીક આકર્ષણના વંટૉળમાં પીન્કીને  ‘પ્રેમ’ નામનું પગથિયું  દેખાયું જ નહી એનો એમને તીવ્ર અફસોસ થયો. હવે આને સમજાવવી કેમની ? પ્રેમ અને આકર્ષણનો ભેદ એમના સમજાવે તો આ મનસ્વી સમજવાથી રહી. ભગવાને આ જ દિવસો દેખાડવાના બાકી રાખેલાં !  દીકરી સારા પાત્ર સાથે લાગણીથી જોડાય એ વાત હજુ પચાવી ગયેલા પણ શારિરીક આકર્ષણ, દેખાદેખીના લોભમાં મનફાવે એમ વર્તન કરનારી દીકરીને કેમની સંભાળવી ? એક પછી એક એના લિસ્ટમાં ઉમેરાતા જતાં નામ કદાચ પીન્કી તો ભૂલી જશે પણ એમનાથી કેમનાં ભૂલાશે ? લાચાર હતાં…એમણે  ધીરજભાઈને વાત કરી એ બે ય જણે  પીન્કીને સમજાવવાના બનતા પ્રયત્નો પણ કર્યા અને સામે પક્ષે પીન્કીએ એમના અને ધીરજભાઈના અમુક લાગણીશીલ પ્રસ્ંગો દોહરાવી એમને જૂનવાણી અને ઓછી બુધ્ધિના સાબિત કરી દીધાં.

છેવટે એમણે બધા પ્રયત્નો પડતાં મૂક્યાં…દરેકને પોતાની ભૂલના પરિણામ જાતે જ ભોગવવા જ પડે છે અને એના સિવાય આ સમસ્યાનો બીજો કોઇ જ ઉપાય નહતો. પોતાના સંતાનની પોતે બને એટલી સાવચેતી રાખી શકે પણ એની ભૂલો, વર્તન તો એણે જ ભોગવવા પડે અને એમાંથી રસ્તો શોધી બહાર આવવું પડે છે.

સામે મંદિરમાં હસતા કૄષ્ણની મૂર્તિને બે હાથ જોડીને પીન્કીને માનસિક – ઇમોશનલી સ્ટ્રોંગ બનાવે અને બને એટલી ઓછી પીડા સાથે આ બધામાંથી બહાર આવે એવી પ્રાર્થના કરી.

અનબીટેબલ : પ્રેમ પહેલાં શારિરીક આકર્ષણમાં ખેંચાઈ જતી પેઢી પ્રેમની મધુરતા અને હળવાશ અનુભવવાની આહલાદક સ્થિતી માણવાનું ચૂકી જાય છે.

નાનમ – માતૃભાષા


ઝંઝટ તમામ પડતી મૂકી, બેસ થોડીવાર

સાંભળ ભીતરનો સાદ જરી, બેસ થોડીવાર

અસ્તિત્વ તારું ડૂબી રહ્યું અંધકારમાં

અંતરમાં એક દીવો કરી, બેસ થોડીવાર

– પંકજ વખારિયા

‘સહાયેબ, તેલનો પતરાનો ખાલી ડબો પડ્યો હોય તો દીયો ને.’

‘હું એક અગત્યના કામમાં છું તેજુ, ડબો ગેલેરીમાં છે જાતે લઈ લે.’ વિવેકભાઈએ જવાબ આપ્યો.

‘એ સહારું…તમે બેહી રો..ઇ તો મીં જાતે જ લેઇ લઉં સ ‘

વિવેકના ડ્રાઈવર તેજુએ ગેલેરીમાંથી ડબ્બો લીધો અને પાછો વળતો હતો ત્યાં વિવેકભાઈની પંચાતિયાવૃતિ સળવળી ને ‘એ ડબ્બાનું શું કામ પડ્યું’ એવો પ્રશ્ન પૂછી જ લીધો.

‘ઇમાં એમ સે ને વિવેકભાઈ, આ મારી ગજરું (એની દસ મહિનાની દીકરી) આજકાલ્ય રાતે બહુ રુવે સે. તે મીં કું કે એના હાટુ કોઇ રમકડું ઘડી દઊં તો રાત્યે ઘડી બે ઘડી એનો જી એમાં લાગે ને થોડી ઝપે.’

‘આમાંથી તું શું બનાવીશ પણ ?”

‘ઈ મારી સહાયકલ સે ને એના વિલ માથે પંખાના પાંખિયા ફીટ કર્રી અને હેઠે  તેલનો આ ડબો મેકી દે’શ. વિલમોં લોઢાની તત્ણ કડીઓ લગાવી દે’શ.વાયરો આવશે ની એ સક્ડી ગોળગોળ ફરશે ની એની કડીયું નીચેના ડબ્બા પર ભટકાણા કરશે ની ડબ્બો  ‘ઢમ ઢમ ઢમ’ વાગ્યા કરસીં.’

એક ગામઠી પિતાનું એ અપાર વ્હાલ અને કાળજી વિવેકને બહુ સ્પર્શી ગઈ. વળતી જ પળે એમનું ધ્યાન તેજુની મીઠી મધ જેવી બોલી પર ગયું. ઘણી વાર એને મન થતું કે તેજુ બોલ્યા જ કરે અને એ સાંભળ્યા જ કરે. અમુક સમયે તો એ પોતાની બોલચાલમાં તેજુની એ બોલીને વાપરતો પણ ખરો ને મજા કરતો. અચાનક વિવેક્ભાઈને વિચાર આવ્યો કે તેજુની બોલી બોલતાં એને મજા કેમ આવે છે ? વળી એ બોલી શીખવા એણે ખાસ કોઇ પ્રયત્નો પણ નથી કરવા પડતાં. એ તો સહજ રીતે જ પોતાની મેળે જ આવીને ચૂપચાપ એની વાણી એના ભાવમાં ભળીને એકરુપ થઈ જાય છે. સહજ -સરળ ને પોતીકી ભાષા…વિચારતાં વિચારતાં એક આનંદની લહેરખી ઉઠી અને વિવેકની આંખો બંધ થઈ ગઈ. થોડી વાર રહીને આંખો ખોલી અને વિવેકે અનુભવ્યું કે આ તો પોતાની માતૃભાષાની સગી બેન જેવી ભાષા છે એટલે જ દિલની -જુબાનની આટલી નજીક છે.

વિવેકને એક લેકચરમાં જવાનું હોવાથી એના વિચારોને લગામ લાગી ગઈ અને એ તૈયાર થવા લાગ્યો.

સેમીનારમાં પ્લાસ્ટીક ઉધ્યોગમાં લેટેસ્ટ ટેકનોલોજી ઉપર ચર્ચાઓ થતી હતી.ચર્ચામાં અડધા ઉપરની વાતો અંગ્રેજી ભાષામાં થતી હતી. વિવેકનું ગુજરાતી ભાષા પર પ્રભુત્વ સારું હતું પણ અંગ્રેજી પર બહુ કાબૂ નહતો. એને ગુજરાતી ભાષા માટે અનહદ ગર્વ હતો પણ જ્યારે એ આવી ચર્ચાઓમાં જતો ત્યારે જાહેરમાં પોતે ગુજરાતી ભાષાની જેમ અંગ્રેજી ફટાફટ બોલીને પોતાની વાત રજૂ ના કરી શક્તો હોવાનું દુઃખ થતું અને અંદર ખાને થોડી નાનમ પણ અનુભવતો. આજે પણ એ જ વાતનું રીપીટેશન થતું હતું. પોતાને ના સમજાતી વાત કોઇને પૂછવાની કે મારા દેશમાં મારી જ ભાષામાં વાત કરો એવું કહેવાની હિંમત એનામાં નહતી. સામે પક્ષે એક ચીની પોતાની જ ભાષામાં બોલતો હતો અને એનો ઇન્ટરપ્રીટર એનું અંગ્ર્રેજી તરજુમો કરતો જતો હતો. પળભર તો વિવેકને પણ મન થઈ ગયું કે એ પણ પોતાની સાથે આમ જ ઇન્ટરપ્રીટર લઈને ફરે તો એની બધી તકલીફો દૂર થઈ જાય…વળતી પળે જ પોતાના એ વિચાર પર એને શરમ આવી. ઇન્ટરપ્રીટર રાખવા માટે પોતાને અંગ્રેજી નથી આવડતું એ સ્વીકારવું પડે અને અંગ્રેજી ના આવડે તો તો પોતાની ઇજ્જત જ શું રહે , એની સાથે ધંધો કરનારામાં ઇજ્જત ચાર આનાની થઈ જાય. વળી અંગ્રેજી ભાષા શીખી લેવી તો કોઇ મોટી વાત નથી પણ એ શીખવાનો કોઇ ઉમળકો દિલમાંથી આવતો જ નથી. આ અંગ્રેજીભાષા તો જબરો સ્ટ્રેસ આપે છે. પેલા છછુંદર જેવી હાલત થઈ ગઈ છે નથી ગળાતું કે નથી બહાર કઢાતું. વળી આમને આમ તો પોતાની ગુજરાતી ભાષા એક દિવસ મરી પરવારશે એવી ભીતિ પણ લાગી.એણે પોતાની આ મૂંઝવણ એના ખાસ મિત્ર સલીલને કરી. સલીલ બહુ સૂલઝેલા દિમાગનો માણસ હતો. અચાનક એણે વિવેકને ભગવદ ગીતાના બીજા અધ્યાયનો સત્તરમો શ્લોક કહ્યો,

‘अविनाशि तु तद् विध्धि येन् सर्वमिदं ततम् !

विनाशमव्य्यस्याय न् कश्चित् कर्तुमर्हति !!’

વિવેકને ગીતાના શ્લોકોનો -સંસ્કૃત ભાષાનો સારો એવો અભ્યાસ હતો. એણે તરત આ શ્લોકનો અનુવાદ ગુજરાતીમાં કર્યો. ‘ જે સમગ્ર શરીરમાં વ્યાપ્ત છે એને જ અવિનાશી ગણાય. તે અવિનાશી આત્માનો નાશ કરવા કોઇ જ સમર્થ નથી.’

આ વાતનો એની તકલીફ સાથે મતલબ શું એવા પ્રશ્નાર્થચિહ્ન સાથે એણે સલીલની સામે જોયું. સલીલે સ્મિત રેલાવતાં કહ્યું,

‘વિવેક, આપણી માતૃભાષા ગુજરાતી એ આપણો આત્મા છે, આપણા શરીરના અણુએ અણુમાં વ્યાપ્ત. આપણા માટે એ કાયમ અવિનાશી જ છે. જ્યાં સુધી આપણે જીવીએ છીએ ત્યાં સુધી એ પણ જીવંત. બાકી તું જ વિચાર કે

તારા ડ્રાઈવર તેજુની બોલી તને આપોઆપ ગમી ગઈ, તું અજાણતાં જ એને અપનાવીને પોતાની બોલીમાં વાપરવા લાગ્યો. કોઇ તને ગામડિયો કહેશે એવો ભય પણ ના લાગ્યો એવું કેમ ? કારણ કે એ તને આનંદ આપે છે. માતૃભાષા કાયમ આનંદ જ આપે અને આનંદ આપે એના થકી ગર્વ કરવામાં સંકોચ શાનો ? અંગ્રેજી બોલવી પડે છે ને નથી ફાવતી તો તારો દુભાષિયાનો નિર્ણય યોગ્ય જ છે. અંગ્રેજી તારી માતૃભાષા નથી કે એ તને ના આવડે તો તારે નાનમ અનુભવવી પડે. અંગ્રેજીની નાનમ એ આપણી માતૃભાષાનું અપમાન કહેવાય. હા, તું ગુજરાતી સારી રીતે ના બોલી -સમજી -વાંચી -લખી શકતો હોય તો તારે ચોકકસ નાનમ અનુભવવી જોઇએ. આપણી ગુજરાતીમાં જ એવા કેટલાં શબ્દો અને અલગ અલગ પ્રકારની બોલી છે. દિલને ના ગમતી હોય એવી અંગ્રેજી શીખવામાં સમય બગાડવા કરતાં દિલને મીઠાશથી ભરી દેતી આપણી ગુજરાતી પૂરી આત્મસાત ના કરીએ…અંગ્રેજી ખપપૂરતી આવડે તો ય ઠીક ને ના આવડે તો ય ઠીક…એના વસવસા ના રખાય દોસ્ત !

અને વિવેક પણ એની વાત સાથે પૂરી રીતે સહમત થયો.

અનબીટેબલ : માતૃભાષા સિવાય કોઇ પણ ભાષા ના આવડે એની નાનમ ના રાખવાનું વર્તન માતૃભાષા પરત્વેનો આપણો આદર – પ્રેમ -પ્રદર્શિત કરે છે.

-સ્નેહા પટેલ.

ટેરવે ટેરવે બલમ…


published in  Feelings 2014- valentine issue
ટેરવે ટેરવે અડાય બલમ
સ્પર્શ ભીતરમાં ઊતરી જાય બલમ

તારામૈત્રક સમું રચાય બલમ
પીગળ્યાં જેવું પીગળાય બલમ

આપણી ખૂબ ખાનગી વાતો
પગની પાનીમાં ચીતરાય બલમ

જો હથેળી અને હથેળી મળે
ભાગ્યરેખાઓ એક થાય બલમ

સ્પર્શની નાવ તરતી મૂકી છે
આમ તરતાં કદી ડૂબાય બલમ !

-સ્નેહા પટેલ.

અમૂલ્ય કિંમતઃ


અંતર મમ વિકસિત કરો, અંતરતર હે-
નિર્મલ કરો, ઉજ્જવલ કરો, સુંદર કરો હે.

યુક્ત કરો હે સબાર સંગે, મુક્ત કરો હે બંધ,
સંચાર કરો સકલ કર્મે શાંત તોમાર છંદ.

– રવીન્દ્રનાથ ટાગોર

‘સની બેટા, ચાલ તો જલ્દી તૈયાર થઈ જા. આપણે બહાર જવાનું છે, મોડું થાય છે.’

‘મમ્મી, પાંચ મીનીટ આપો ને પ્લીઝ. મારે નેટ ઉપર આ ક્યુબની સાઈટ્સ ઉપર મારો અનુભવ લખવાનો છે.’

અને સોનેરી એના તેર વર્ષના એકના એક દીકરાનું માસૂમ, ગુલાબી મુખ તાકતી રહી ગઈ. આખો દિવસ પોતાની મસ્તીમાં મસ્ત રહેનારો એનો લાડકવાયો બહુ ભોળિયો હતો. એને કાયમ સોનુના લાગણીશીલ સ્વભાવને લઈને ચિંતા રહેતી હતી. આજના જમાનામાં સની જેવા સેન્સીટીવ છોકરાંઓનું કામ જ ક્યાં હતું ?સ્વભાવે એ ટીચર હોવાથી જ્યાં જુઓ ત્યાં પોતાની ઉંમર કરતાં મોટા થવાના ધખારામાં રચ્યાં પચ્યાં રહેતાં ટીનેજરોથી એ બહુ સારી રીતે જાણકાર હતી. ક્લાસમાં ભણાવતી વખતે એના સ્ટુડન્ટ્સ જે રીતે ગોસિપ ,ધમાલ મસ્તી કરતાં રહેતાં એ જોઇને ઘણી વખત એ પોતાનો સ્કુલનો કાળ યાદ આવી જતો.

પોતે તો કોલેજમાં આવી ત્યારે પણ આ જનરેશન જેટલી સ્માર્ટ કે ઓવરસ્માર્ટ નહતી થઈ શકી. ભણતી વખતે ફકત ભણવાનું અને ભણી લીધા પછી જીવ ભરીને રમવાનું આ એક વાત એની મમ્મીએ એને બહુ સારી રીતે સમજાવી હતી અને એક આજ્ઞાકારી બાળકની જેમ સોનેરીએ એ વાતનું કાયમ પાલન પણ કર્યુ હતું. તો શું આજકાલની મમ્મીઓ એમના સંતાનોને આવી કોઇ જ સમજ નહીં આપતી હોય ? ત્યાં જ અચાનક એનામાં રહેલી ટીચરને એનામાં રહેલી માતા મીઠો ઠપકો આપીને વર્તમાનમાં પાછી લાવતી. આખરે એ પણ એક ટીનેજરી સંતાનની મા હતી જ ને ! એ પણ પોતાના સંતાનને પોતાને મળેલી સમજ આપતી જ હતી ને …સંતાનના હિતની વાત આવે ત્યારે મમ્મીઓ તો બધી સરખી જ હોય, કોઇ પણ માતા પોતાના સંતાનનું ભાવિ અંધકારમય થાય એવું સપનામાં પણ ના વિચારે…તો આ બધી સમજ આવતી ક્યાંથી આ છોકરાંઓમાં..હા, નેટ, મોબાઈલ, લેપટોપ આ બધી સુવિધાઓનું જ આ પરિણામ અને મનોમન એ પોતાના દિકરાને આ બધાથી દૂર રાખવાનું વિચારતી અને એ માટે પોતાના દિકરાને એ જોઇએ એટલો સમય પણ આપતી.

પણ આજના જમાનામાં કોઇ છોકરું મોબાઈલ – લેપટોપ વગર રહી શક્યું છે, એને ચાલી શક્યું છે કે સનીને ચાલવાનું ? હા, સોનેરીની કાળજીથી એ એનો દુરુપયોગ નહતો કરતો પણ માહિતી, ઓનલાઈન શોપિંગ એ બધા માટે એને પણ કોમ્પ્યુટરની જરુર પડતી જ અને સમજદર પેરેન્ટસની માફક સોનેરીએ એ વાપરવાની છૂટ આપવી જ પડતી. આજકાલ ખબર નહીં ક્યાંથી પણ સનીને ચોરસ શેઈપના લાલ,લીલા,ભૂરા અને પીળા કલરનાં ક્યુબના રમકડામાં રસ પડેલો. થોડા સમય પહેલાં અમર -સનીના પપ્પાએ એને રસ્તામાંથી એક કયુબ અપાવેલો એ એમનો એમ જ પડેલો.

એક દિવસ એ ક્યુબ ખુલી જતા સની દિવસ રાત એની પાછળ લાગી ગયો અને એને રિપેયર કરીને જ જપ્યો. ક્યુબ તો રીપેર થઈ ગયેલો પણ સનીનો બધો ફુરસતનો , રમવાનો, ખાવા-પીવા,ભણવાનો સમય ચોરી ગયો. આખો દિવસ સની એમાં જ રચ્યો પચ્યો રહેતો. નેટ ખોલી ખોલીને એ ક્યુબિક સર્ચ કરી કરીને એને સોલ્વ કરવાની સાઈટ્સ શોધતો રહેતો. આખરે એણે ક્યુબની પઝલ સોલ્વ કરતાં શીખી લીધી. એ પછી એને ઓછામાં ઓછા સમયમાં એને સોલ્વ કરવાનું ભૂત ભરાયું. બાળમાનસની મજા..જીદ્દ…ક્યુબ સોલ્વ કરવામાં એના મગજની સ્પીડ સામે સનીને ક્યુબની ક્વોલિટી નડ્વા લાગી. એણે ક્યુબ ખોલીને એના પીસીસ ધોઈ નાંખ્યા અને અંદરની બાજુ વેસેલીન લગાવ્યું અને એનો ક્યુબ સ્મૂધ થઈ ગયો. એક પછી એક મળતી સફળતાથી સનીનો ક્યુબ ક્રેઝ વધતો ગયો. હવે એ નેટ ખોલી ખોલીને ક્યુબ વિશે રીસર્ચ કરતો રહેતો. એના મિત્રોએ પણ એનું જોઇ જોઇને ક્યુબ ખરીદી લીધેલા તો ફોન પર પણ આખો દિવસ એની ને એની જ વાતો. સોનેરીને પણ એની આ બિનહાનિકારક ટેવથી કોઇ જ પ્રોબ્લેમ નહતો. થોડો સમય જશે એટલે બધું ઠેકાણે પડી જશે વળી સની એનું ભણવાનું બગાડતો નહતો. એનો ‘એ પ્લસ’નો રેન્ક હજુ સાચવી રાખતો હતો એટલે સોનેરીને એને બોલવાનું કોઇ ખાસ કારણ પણ નહતું.

એક દિવસ સનીએ સોનેરી પાસે ડિમાન્ડ કરી,

‘મમ્મી, મારે ‘ફાઈવ બાય ફાઈવ’નો ક્યુબ જોઇએ છે. આ થ્રી બાય થ્રી તો હવે બચ્ચું લાગે છે મને.’

‘ઓકે, નેટ પર સર્ચ કરીને ઓનલાઈન શોપિંગનો ઓર્ડર આપી દે જે.

સોનેરીને સનીની સ્માર્ટનેસ પર વિશ્વાસ હતો એટલે એણે સનીને આટલી છૂટ આપેલી જ હતી. એ પછી તો સનીએ લગભગ અઠવાડિયાનું રીસર્ચ કરીને ૮૦૦ રુપિયાનો એક ક્યુબ ઓર્ડર કર્યો. બે દિવસમાં તો ક્યુબ એમના ઘરે. સની ખુશખુશાલ અને એને જોઇને એના મા -બાપ પણ ખુશખુશાલ !  આજે સોનેરીને લગ્નમાં જવાનું હતું અને એ તૈયાર થતી હતી. એણે સની માટે કપડાં કાઢી રાખ્યાં હતાં અને એને ક્યુબ બાજુમાં મૂકીને તૈયાર થવાનું કહ્યું તો સનીએ જવાબ આપ્યો.

‘મમ્મી, ‘મમ્મી, પાંચ મીનીટ આપો ને પ્લીઝ. મારે નેટ ઉપર આ ક્યુબની સાઈટ્સ ઉપર મારો અનુભવ લખવાનો છે.’

અને સોનેરીનો ગુસ્સો ઉછ્ળ્યો. હવે થોડું વધારે થઈ રહ્યું હતું. સનીનો ક્યુબપ્રેમ એની સીમા વટાવી રહ્યું હતું. એણે હવે સનીને આમાંથી થોડો બહાર કાઢવો જ પડશે નહીં તો આગળ જતાં એના ભણતર પર આની અસર પડશે અને એ નેટ પર આખો દિવસ આમ જ ખાંખાંખોળા કરીને ક્યુબ પર ક્યુબના ઓર્ડરો નોંધાવતો રહેશે.

‘સની, શું કામ સમય બગાડે છે આ બધામાં ? એક વખત કહ્યું કે ક્યુબ મૂકી દે તો સમજ નથી પડતી. ક્યુબ..નેટ..સાઈટ્સ…આમ સમય ના વેડફ આ બધામાં. લેપટોપ બંધ કર. મોઢું બોઢું ધોઇને ફ્રેશ થા અને કપડાં બદલ.’

‘મમ્મી, કેમ આમ અકળાઈ ગયાં ? સોનેરીના કૂલ બોય સનીએ જવાબ વાળ્યો. હજુ એ લેપટોપમાં જ બીઝી હતો અને બહુ પ્રામાણિકતાથી પોતાના વ્યુઝ લખવાના કાર્યમાં વ્યસ્ત હતો.

‘સની, શું કામ સમય બગાડે છે આ નેટ -ફેટ અને આ એક્સપીરીઅન્સના ચકકરમાં. ચાલ ને દીકરા, એ બધું બાજુમાં મૂક ને. કોઇને કંઇ ફર્ક નથી પડવાનો તારી આ મહેનતથી. નકામી તારી શક્તિ અને સમય શું કામ વેડફે છે ?’

‘ના મમ્મી, સોરી પણ તમે આ બાબતમાં ખોટાં છો.’ સનીએ મક્ક્મતાથી જવાબ વાળ્યો.

‘એટલે…’

‘મમ્મી, તમને ખબર છે ને કે મેં પણ આમ જ સાઈટ્સ પર લોકોના રીવ્યૂ વાંચી વાંચીને જ મારો ક્યુબ ખરીદવાનો નિર્ણય લીધો હતો. એ બધાંની એ ફળની ચિંતા વગરના કરાયેલા કર્મથી મને મારો મનગમતો ક્યુબ બહુ જ સસ્તામાં અને સારામાં સારી ક્વોલીટીનો મળ્યો. હવે મારા જેવા કેટલાંય લોકો દુનિયામાં હશે કે જે આમ નેટ પર રીવ્યુસ વાંચીને પોતાની ખરીદી કરવાનો નિર્ણય લેતાં હશે. તો મમ્મી તમે જ કહો કે એમને મારા આ પ્રામાણિક કોમેન્ટથી ફાયદો નહીં થાય ? મને જે વગર કિંમતે મળ્યું એ બીજાને વગર કિંમતે આપવામાં પ્રોબ્લેમ શું હોઇ શકે ?’

અને સોનેરી પોતાના નાનકડાં દીકરાની મસમોટી સમજથી આભી  બનીને એને જોતી જ રહી ગઈ. હવે સનીને કયા મોઢે રોકવો અને રોકવો પણ શું કામ ? છેવટે પ્રેમથી સનીના લીસા વાળમાં હાથ ફેરવીને એના ગાલ પર મીઠી પપ્પી કરીને એનું મહાઅભિયાન  પતાવીને ફટાફટ તૈયાર થવાનું કહ્યું.

-sneha patel.

ખટકો


phoolchhab newspaper > 6-02-2014  > Navrash ni pal column
દશા પર દાઝનારા ને દશા પર દૂઝનારાઓ,
નથી હોતા ખુમારીથી જીવનમાં ઝૂઝનારાઓ.
-વેણીભાઈ પુરોહિત.
ત્રીજા માળે લિફ્ટનો દરવાજો ખોલીને સપનાએ લિફ્ટની બિલકુલ સામે આવેલાં પોતાના નવા ફ્લેટનાં બારણાં ઉપર મમતાભરી નજર નાંખી. પાઈ પાઈ ભેગી કરીને એણે અને પ્રથમે આ ફ્લેટ ખરીદ્યો હતો. આજે એ ફ્લેટમાં રહેવા આવ્યાં હતાં. ઓછા પૈસામાં સારો એરિયા મળતો હોવાથી સપનાએ પોતાના સપનાના ઘરની ઇમેજમાં થોડી ઘણી બાંધછોડ કરવી પડેલી પણ ઇન-મીન અને તીન એવા એના પરીવાર માટે આ બે બેડરુમનો ફ્લેટ ઘણી બધી રીતે એની સગવડ સાચવી લેતો હતો. બૂંદ બૂંદ પરસેવાની કમાણી ઘરની ઇંટૉમાં રેડી હતી. સપના એ ઇંટોની મહેંક શ્વાસમાં ભરતી’કને ઘરનાં બારણાં તરફ ગઈ.ચાંદીના નાનકડાં ગણપતિના કીચેઈનમાં ઝુલતી ચાર – પાંચ ચાવીના ઝુડામાંથી સૌથી લાંબી ચાવી લઈને એણે ઘરનું બારણું ખોલ્યું અને ભીના ભીના હૈયા સાથે ઘરમાં પ્રવેશ કરતી જ હતી ત્યાં એની નજર પોતાના ઘરથી ડાબી બાજુ આવેલા ફ્લેટમાં એક વરવું દ્રશ્ય જોયું અને એનો જીવ ખાટો થઈ ગયો.
ફ્લેટની જાળીમાં એક આધેડ બાઈ બ્લાઉઝ અને ચણિયો પહેરીને ઉભી હતી અને એની સામે એકીટશે નિહાળી રહી હતી. સપના હજુ એના આઘાતમાંથી બહાર આવે એ પહેલાં તો એ આધેડ ચહેરાં પાછળ એક બીજો જુવાન ચહેરો ગોઠવાયો. એ કદાચ એની દીકરી હતી. આવા સારા પ્રસંગે આવા લોકો વિશે વધુ વિચારવાનું માંડી વાળીને સપનાંએ પોતાની નજર ત્યાંથી હટાવી અને પ્રથમ અને એની દીકરી ખ્વાહિશ સાથે ઘરમાં પ્રવેશ કર્યો.

ઘરની એક એક ભીંત – બારી – બારણાં પર સપનાંએ પોતાની મમતાળુ આંગળીઓ ફેરવવા માંડી. પ્રથમ પોતાની અતિસંવેદનશીલ પત્નીનો સ્વભાવ જાણતો હતો અને એને આ નશામાંથી બહાર આવતાં પણ ખાસો સમય આવશે એ પણ ખ્યાલ હતો. પ્રેમાળ પતિએ પોતાની પત્નીના અતિસુંદર સમયને ડીસ્ટર્બ કરવાનું  યોગ્ય ના લાગતાં કીચનમાં જઈને જાતે ચા બનાવવાની તૈયારી કરવા માંડી.થોડીવારમાં તો ચા અને બિસ્કીટ્ની ટ્રે સપનાની સામે હતી.આદુ ફુદીનાની તીખી સ્મેલથી મઘમઘતી ચાની વરાળ નાકમાં પ્રવેશતાં જ સપનાનો ઘરનો નશો તૂટ્યો અને સામે રહેલાં પતિના પ્રેમની સાક્ષી પૂરાવતા ચા ના નશામાં ડૂબી ગઈ એક પ્રેમાળ સ્મિત રેલાવી અને પતિ પત્ની ચા નાસ્તો કરવા લાગ્યાં.
બે દિવસ સુધી તો આજુબાજુ બહુ હલચલ ના થઈ પણ ત્રીજા દિવસે પેલા અણગમતા ડ્રેસિંગવાળા ફેમિલી મેમ્બરો સપનાના દરવાજે ડોકાયાં.

આ બે દિવસમાં સપનાએ એ ઘરમાં લગભગ ૭-૮ જાતનાં નવા નવા ચહેરાઓ જોયેલા અને મનોમન એ ઘર વિશે આસ્શર્ય પામતી પોતાના પર ગુસ્સે પણ થયેલી- ઘર પસંદગીમાં આટલી બધી કાળજી રાખી પણ પાડોશીઓ વિશે ઝાઝી માહિતી કેમ ભેગી ના કરી ? પછી ઘર હોય ત્યાં ઉકરડો તો હોવાનો જ કહીને મનોમન જાતને સમજાવી લેતી. આજે પોતાના બારણે એ જ ફેમિલીમેમ્બર ને આવેલા જોઇને એના ચહેરા પર તીવ્ર ઘૃણાની લહેર દોડી ગઈ. આજે પણ એ આધેડ શરીર ચણિયા અને કબ્જામાં જ ફરતું હતું. ચણિયો પણ પગની પાનીથી લગભગ વેંત ઉંચો..એ જ રીતે એની દીકરીની સલવાર પણ પગના ઢીંચણ સુધી ચડેલી અને કુર્તાનું ગળું પણ …આગળ વિચારતાં જ સપનાને એક ઉબકો આવી ગયો.
‘કેમ છો બુન..તે આ ઘર તમે ખરીદી લીધું છે એમ કે ? ઘરનું વાસ્તું કર્યુ ત્યારે તમે અમને બોલાવ્યાં પણ નહીં. આપણી સોસાયટીમાં તો આખા બ્લોકના લોકોને બોલાવવાનો રિવાજ છે. હશે..તમે રહ્યાં નવા સવા…સમજી જશો અહીંની રીત રસમો.’ એમનાં સતત પાન – તમાકુ ખાતા હોવાની ચાડી ખાતા લાલ -પીળા દાંત જોઇને સપનાને લાગ્યું કે એને હમણાં ઉલ્ટી થઈ જશે. કોઇ જ જવાબ આપવાનો મૂડ ના આવતાં એણે ધરાર એમના મોઢા પર બારણું બંધ કરી દીધું. બે દિવસ પાછું બધું સમૂસુતરું ચાલ્યું વળી ત્રીજા દિવસે પેલા ગંદાગોબરા લોકોની પધરામણી થઈ.
“ટીંગ – ટોંગ’ સપના ફરીથી બારણું બંધ કરવાનું વિચારે એ પહેલાં તો એ મા દીકરી ઘરની અંદર સુધી આવી ગયાં. ગુસ્સાથી સપનાના ગોરા ગાલ તમતમે ઉઠ્યાં.
‘મારા ઘરમાં આમ ઘૂસી આવવાનું કારણ ?’ બને એટલાં સંયત સ્વરમાં એણે પૂછ્યું.
‘જુઓ બેન, આ આપણો જે લિફ્ટ આગળનો પેસેજ છે ત્યાં સુધી તમારે પોતું મારીને સાફ રાખવું પડશે. એ તમારી ફરજમાં – કામમાં આવે છે.’
કોઇ જ ઢંગધડા વગરની વાત અને એમની દાદાગીરી જોઇને સપનાનો પારો છ્ટક્યો અને એ બોલી,
‘મારે શું કરવું શું નહીં, ક્યાં પોતું મારવું ને ક્યાં નહીં એ બધું નક્કી કરનારા તમે કોણ ? તમે તમારું ઘર સંભાળીને બેસી રહો . મને તમારી સાથે વાત કરવાનો કોઇ જ શોખ નથી.હવે ઘરની બહાર નીકળો.’
અને સપનાએ લગભગ એમનો હાથ પકડીને એમને બહાર તગેડી મૂક્યાં. પેલાં લોકોએ બારણું ખખડાવવા માંડ્યું અને  જોર જોરથી બૂમો પાડીને બરાડવા લાગ્યાં. ડોરબેલ વગાડવા લાગ્યાં.બધાં જ ફ્લેટ્વાળા એમને ઓળખતાં હશે એથી ખાસ કોઇ બહાર ના ફરક્યું. છેવટે સપનાંએ બારણું ખોલીને એમની સામે ડોળા તતડાવ્યાં અને બોલી,
‘હવેથી મારા બારણાંને કે ડોરબેલને હાથ પણ લગાડ્યો તો હું પોલીસને બોલાવીશ.’ અને એણે પોતાનો મોબાઈલ બતાવ્યો.ધમકી અસર કરી ગઈ ને મા દીકરીએ હાલતી પકડી. બીજા દિવસની સવારે સપનાંએ દૂધની થેલી લેવા દરવાજો ખોલ્યો તો આંગણામાં કચરાંનો ખડકલો થયેલો જોયો. એને આજુબાજુ નજર દોડાવી તો બાજુના ફ્લેટમાંથી આધેડ ચહેરાની સાથે બીજા બે – ત્રણ ચહેરાં હસતાં દેખાયાં. સવાર સવારમાં એમની સાથે બોલવાનો કોઇ જ મૂડ ના હોવાથી સપનાએ બારણું બંધ કરી દીધું. બપોરે નવરી પડીને સપના સાંજની રસોઈની તૈયારી કરતાં પાલકની ભાજી સાફ કરી રહી હતી.એકાએક એને શું સૂઝ્યું તો એણે શાકનો કચરો ઉપાડીને પેલા પાડોશીના આંગણામાં ખડકી દીધો. હાશ… હવે શાંતિ. એમને પણ ખબર પડશે કે એ કોની સાથે પંગો લઈ રહ્યાં છે. થોડીવાર અપાર હાશકારાની સ્થિતી અનુભવતા સપનાના દિલના એક ખૂણામાં કંઇક ખૂંચવા લાગ્યું.
‘એ લોકો આવું વર્તન કરે એટલે મારે પણ એવું કરવાનું ? જેવા સાથે તેવાની કહેવત તો સાચી પણ એને અનુસરવામાં પોતે એક પગથિયું નીચે ઉતરવાનું કેટલું યોગ્ય? આપણાંથી એમના જેવા ના થવાય જેવી સૂફિયાણી વાતો બાજુમાં મૂકી દઇએ તો પણ આ કામ કર્યા પછી પણ એને પોતાના વર્તન માટે દુઃખ કેમ થતું હતું ? એના સિવાય આ કૃત્યની કોઇને ખબર નહ્તી. વળી એની છાપ પણ ‘સ્ટ્રેઈટ ફોરવર્ડ’ હતી એટલે એની તરફ તો કોઇને શંકા જાય એમ જ નહતું. એમ છતાં પોતાનું આ વર્તન યોગ્ય તો નથી જ એવું સતત ફીલ થતું હતું. પોતે આજે એક વાર જેવા સાથે તેવા થવાની વૃતિમાં એક પગથિયું નીચે ઉતરી. કાલે બીજું ઉતરવું પડશે, પરમ દિવસે ત્રીજું…આનો તો કોઇ અંત જ નહતો ને. પણ જો પોતે બધાં પગથિયાં ઉતરી જશે તો એ પછી તો ખીણનો વારો જ આવશે ને…વળી એને આવી ટેવ પડતી જશે તો આ વાત એના સ્વભાવમાં પણ વણાતી જશે અને એનો સામનો ધીમે ધીમે એના ફેમિલી મેમ્બરને પણ કરવાનો આવી શકે ને ?  દરેક મનવીમાં એક રાક્ષસ સૂતેલો હોય છે, પોતાના આ વર્તનથી તો પોતાની અંદરનો એ રાક્ષસ જાગી જશે અને બેફામ બની જશે જેના માઠા પરિણામોના વિચારથી જ સંવેદનશીલ સપનાંને માથું ફાટી જવાની બીક લાગી અને એ તરત ઉભી થઈને સાવરણી લઈને કચરો સાફ કરી દીધો.
આજુબાજુ નજર નાંખીને જોયું તો પોતે કચરો નાંખ્યો હતો એ જોનાર કોઇ સાક્ષી નહતું એમ એણે એ વાળ્યો એનું પણ કોઇ સાક્ષી નહતું. એક હાશકારો અનુભવતી સપના પોતાના કામે વળગી.

અનબીટેબલ ઃ સારા – નરસા કાર્યોના પરિણામ અંતે સારા- નરસા જ આવે છે.
-સ્નેહા પટેલ

unbetable


કોઇના માટે ઉદભવેલી નફરત બહુ સહેલાઈથી ભૂલી શકાય છે પણ કોઇનો આપણા પ્રત્યેનો સાચો પ્રેમ ભૂલાવવો અશક્ય છે.

પાનખરની વેદના પછી વસંતની તાજગી ચોકકસ મળશે, પ્રભુ પર એટલો વિશ્વાસ તો રાખવો જ.

-સ્નેહા પટેલ