સહિયારી જવાબદારી – ભાગ -2

phoolchhab paper > navrash ni pal column > 10-04-2013

http://phulchhab.janmabhoominewspapers.com/purti.aspx?site_id=2&supp_id=1

પ્રીય મિત્રો,

‘સહિયારી જવાબદારી’ વાર્તા લખી એ પછી મને ફોન અને નેટ પર વાંચકમિત્રોના અઢળક પ્રતિભાવો મળ્યાં. જેમાં અમુક ઇમેઈલમાં મને પુરુષ વાંચકમિત્રોએ એમની પીડા કહી જેને આજે હું વાર્તાના સ્વરુપે શબ્દદેહ આપીને આપની સમક્ષ રજૂ કરું છું.

સારું નરસું એવું શું ગજવે ભરવાનું ?
ફરવા આવ્યા છો અહીંયા તો બસ ફરવાનું !

-સ્નેહી પરમાર.

આરતી આજની આધુનિક નારીની વ્યાખ્યાનો જીવતો જાગતો દાખલો. એડવર્ટાઈઝીંગ એજન્સીમાં સન્માન્નીય પોસ્ટ પર નોકરી કરતી હતી. મહેનત તો ઘણી હતી પણ સામે પગાર પણ સારો એવો હતો એટલે આરતીને સંતોષ હતો. એના જીવનમાં પૈસો જ પરમેશ્વર હતો. એ માનતી કે પૈસો છે તો જ બધા સગા – સંબંધી અને મિત્રો છે બાકી કોઇ સામું જોવા પણ નવરું નથી. આટલું માનીને એ અટકી જાય તો પણ ઠીક હતું પણ પૈસો એના મનોમસિત્ષ્ક પર પોતાનો જાદુ પ્રસારી રહ્યો હતો. એ એના અને દર્શન –આરતીનો પતિ –જેવા નજીકના સંબંધને પણ પૈસા કમાવાની તાકાત પર તોલતી થઈ ગયેલી.

દર્શન કાપડનો હોલસેલનો ધંધો કરતો હતો પણ ધંધામાઁથી ખાસ વળતર મળતું નહીં. ઘરના મોટાભાગના ખર્ચા, વૈભવી લાઈફ સ્ટાઈલની જાળવણી બધું જ આરતીના અધધ..ધ…પગારમાંથી જ નીકળતું. દર્શનને થોડી શરમ આવતી પણ એની મજબૂરી હતી. દિવસ રાત એક કરીને પસીનો રેડીને એ પોતાના ધંધાને ઉંચો લાવવામાં રત રહેતો પણ નસીબ એનાથી કાયમ બે ડગલાં ઉપર જ રહેતું જેને આરતી દર્શનની કામ પ્રત્યેની અણઆવડત,આળસ ગણીને આખો દિવસ એને ટોન્ટ માર્યા કરતી, એનું અપમાન કર્યા કરતી. ઘણીવખત તો એ પોતાના ઘરના ઘાટી સાથેદર્શન કરતાંવધુ માનથીઅને સારો વ્યવહાર કરતી. દર્શનને જમીન માર્ગ આપે તો સમાઈ જવાનું મન થઈ જતું..હવે તો  એનો સોળ વર્ષનો દીકરો અને ચૌદ વર્ષની દીકરી સુધ્ધાં દર્શન સાથે તુચ્છકારથી વાત કરતા થઈ ગયેલા. એમને કશું પણ કામ હોય તો એ બન્ને એમની કમાઉ મમ્મીની જ સલાહ લેતાં, એને પપ્પા કરતા વધુ માન આપતા જે જોઇને આરતીના દિલના છૂપા ખૂણે પળાતો અહમ સંતોષાતો.

આરતીના મમ્મી પપ્પા અમેરિકા રહેતા હતાં. આરતીનાલગ્ન પછી એ લોકો પહેલી વાર ઇન્ડિયા આવ્યા હતાં.આવીને આરતીના ઘરે જ રોકાયા. એમને જમાઈ માટે બહુ માન હતું. હંમેશા લોકોને કહેતા રહેતા કે, ‘અમારા જમાઈ રાજા તો સાવ સીધા ભગવાનના માણસ , હીરો છે હીરો.દીવો લઈને શોધવા જાઓ તો પણ આવો માણસ ના મળે. અમારી તેજીલી તોખાર જેવી આરતીને આ દર્શનકુમાર જેવા જમાઈરાજ જ સાચવી શકે, બીજા કોઇની તાકાત નહી.’

બે દિવસ જ દીકરીના ઘરના રોકાણ દરમ્યાન સીમાબેન અને રાહુલભાઈ –આરતીના માતા પિતા બેયને ઘરની, જમાઈની બધીય સ્થિતીનો ખ્યાલ આવી ગયો; પોતાની દીકરીના આવા વર્તન બદલ એ સમજદાર દઁપતિને પોતાના સંસ્કાર પર શરમ આવવા લાગી.

એક દિવસ ચા પીને બધા ડાયનિંગ ટેબલ પર બેઠેલા હતાં એમાં દર્શન  એના સાસુ સસરા સાથે સુખ દુ:ખની વાતોએ ચડી ગયો, અને એનું રોજનું કામ ચાના એંઠા કપ ઉપાડીને રસોડામાં મૂકવાનું ભૂલી ગયો.વાત વાતમાં રાહુલભાઈનો હાથ વાગતા કપ નીચે પડી ગ્યો અને તૂટી ગયો..ખલ્લાસ…આરતી રસોડામાંથી બરાડવા લાગી,

’રોજ રોજ એકની એક વાત કહેવાની અને તોય ભૂલી જાય છે..સાવ જ બબુચક છે દર્શન તું…ભગવાન જાણે ક્યારે તારામાં જવાબદારી ઉપાડવાની તાકાત અને સમજણ આવશે..મારા તો નસીબ જ ખોટા છે…’

સીમાબેન અને રાહુલભાઈ બે પળ તો સ્તબ્ધ થઈ ગયા..બંને એ આંખો આંખોમાઁ કંઈક વાત કરી લીધી અને બપોરના સમયે બેય જણાએ આરતીને પોતાની પાસે બેસાડીને પ્રેમથી એના માથે હાથ ફેરવતા વાત કાઢી.

‘આરતીબેટા, કેમ છે તું…તારા  સંસારમાં સુખેથી સેટ તો થઈ ગઈ છે ને ? આ તો અમે રહ્યાં દૂર..ઇચ્છવા છતા તને મળવાનું શક્ય નથી બનતુ. આટલા વર્ષે તારા ઘરે આવીને બહુ ખુશી થઈ પણ તારા ઘરમાં બધું હોવા છતા કશુંક ખૂટવાની – કોઇ અભાવની કાળી છાયા કેમ અનુભવાય છે એ નથી સમજાતું દીકરા…કોઇ પ્રોબ્લેમ હોય તો કહે..અમે હજુ જીવતા બેઠા છીએ.’

‘મમ્મી – પપ્પા, શું કહું તમને ? આ તમારા જમાઈનો ધંધો બરાબર નથી ચાલતો. પચાસ રુપિયાના ખર્ચા હોય તો એ દસ રુપિયાની કમાણી કરીને મૂકે તો શું કામની? આ તો ઠીક છે મારી નોકરી સારી છે નહીંતો અમારે તો ખાવા –પીવાના પણ ફાંફા પડી જાત.’

પોતાના સંતાનની આવી માંદી માનસિકતા જોઇને સીમાબેન અને રાહુલભાઈ બેયના મુખ શરમમાં લાલચોળ થઈ ગયા. વળતી પળે જ એ સમજદાર દંપતિએ એમના ગુસ્સા પર કાબૂ મેળવી લીધો.

‘દીકરી,જમાઈરાજની કમાણી તારા કરતા ઓછી છે એ વાત માની ચાલ. પણ એ તને રસોઇમાં, છોકરાઓના અનેકો  કામમાં, ઘરની બહારથી લાવવાના પ્રોવિઝનના સામાન કે બેઁકના કામ હોય ..કોઇ પણ પ્રકારના કામ હોય એ બધું એ હસતા મુખે સંભાળી જ લે છે ને..કદી તમારા લોકો ઉપર ઉપકાર કરતા હોય એવો કે પતિપણા જેવો ભાવ એમના વર્તનમાઁ નથી છલકાતો.’

‘પણ મમ્મી, પૈસા કમાવાનું કામ તો પુરુષોનું કહેવાય. એક તો આપણે ઘર સંભાળવાનું, છોકરાઓ સંભાળવાના અને નોકરીમાં પણ તૂટવાનું..વર્ષોથી સ્ત્રીઓ ઉપર આમ જ ઝુલમ થતો આવ્યો છે અને એની સમાજમાં કોઇને કદર પણ નથી હોતી. પુરુષપ્રધાન સમાજ..હુ…હ….મ..’

અને એક નફરતભર્યો ગરમાગરમ શ્વાસ જોરથી ફેફસામાઁથી ધક્કો વાગીને બહાર ફેંકાયો.

‘આરતી,તારા પપ્પા કમાતા હતા અને હું ફક્ત ઘર સંભાળતી હતી..’

‘હા મમ્મી, એ જ તો કહું છું કે તમારી લાઈફ કેવી મસ્ત સેટલ હતી…’

‘મારી વાત તો પૂરી કરવા દે પણ આરતી ’

હવે સીમાબેન થોડા કરડાકીભર્યા શબ્દોમાઁ બોલ્યાં.

‘તારાજન્મ પહેલાં તારા પપ્પાની નોકરી નહતી તો એ વખતે ફકત મારો પગાર જ આવતો અને એમાંથી આપણું ઘર ચાલતું. તારા બે ભાઈ બેન પણ એની પર જ ભણતા હત્તાં. પણ એ વખતે મારા મગજમાઁ તારા જેવી રાઈ નહતી ભરાઈ ગઈ. ઘર ચલાવવાનું એ પતિ અને પત્નીની સહિયારી જવાબદારી છે. કોઇ પણ બે લગ્નજીવન સરખા નથી હોતા તો એમાં જવાબદારીઓ કેમની સરખી હોય..? પતિ અને પત્નીએ ભેગા થઈને એકબીજાનુઁ માન સન્માન સચવાય એ રીતે પોતાના ભાગે સમયે જે જવાબદારી સોંપી હોય એ સમજી અને નમ્રતાપૂર્વક પુરી કરવાની હોય. જવાબદારી પૂરી કરીને એના ઢોલ ના પીટવાના હોય કે આપણા સાથીદારને ગુમાનમાઁ આવીને છ્કી જઈને તાના ના મારવાના હોય. તુઁ નોકરી કરીને વધારે પૈસા કમાય છે તો કોઇ ધાડ નથી મારતી દીકરી.તારા નસીબમાઁ ઘરના બદલે ઓફિસનુઁ કામ વધારે લખાયું હશે ને જમાઈના નસીબમાં ઘરની જવાબદારી વધારે. જેવી હરીચ્છા સમજીને પ્રેમથીએને વધાવી લેવાની હોય,આમ પોતાના ગર્વથી પોતાના પતિને નીચા બતાવવાથી તને કયો વિકૃત આનંદ મળી જાય છે એ જ મને સમજાતું નથી. આટલો પ્રેમાળ અને સમજુપતિ બહુ ઓછાને મળે છે બેટા એનો ઉત્સવ મનાવ. ભગવાનનો આભાર માન.’

ત્યાં તો બહારથી દર્શનની બૂમ પડી,

‘મમ્મી- પપ્પા,ચાલો ચાલો..આજે હુઁ મૂવીની ટિકિટ્સ લઈ આવ્યો છુઁ. મને ખબર છે કે મારા સાસુમાને શાહરુખખાન કેટલો વ્હાલો છે એટલે આજે બ્લેકમાઁ પૈસા આપીને પણ પહેલા શૉની ટિકિટ લઈ આવ્યો..’

‘પણ દર્શન તારી પાસે આટલા પૈસા…’ આરતી બોલતા બોલતા અટકી ગઈ.

‘અરે આરતી, મારા દોસ્ત રંજન પાસેથી ઉધાર લઈ લીધા. બે દિવસ પછી એક પાર્ટીનુંપેમેંટ આવવાનું જ છે તો ચૂકવી દેવાશે..પણ મમ્મીનો શાહરુખખાનના મૂવીનો પહેલો શો ‘મિસ’ થાય એ કેમનો પોસાય..હેં..’ અને એના મોઢા પર  નિર્દોષ હેતાળ હાસ્ય ફરી વળ્યું.

સીમાબેન અને રાહુલભાઈએ સૂચક રીતે જ લાગલું જ આરતીની સામે જોયું અને આરતી એનો મર્મ સમજી ગઈ. એને પોતાની ભૂલ પર ખરા દિલથી પસ્તાવો થતો હતો.

અનબીટેબલ : તમારી સમસ્યાઓના નિરાકરણ બહાર શોધવા કરતા જાતમાં એક વાર થોડા ઊંડા ઉતરી જુઓ, મોટાભાગે નિરાશ નહી જ થાઓ.

-સ્નેહા પટેલ