શોપિંગનો મહિમા-ભાગ :2

http://www.gujaratguardian.in/E-Paper/10-28-2012Suppliment/index.html

ગુજરાત ગાર્ડીઅન પેપર > ટેક ઇટ ઇઝી લેખ નંબર- લેખ નંબર-14.

50% સેલના લેબલ પર મોહી ગયેલ મારા નારી-સ્વભાવની સહજ નબળાઈ પર આપણે છેલ્લે વાત અધૂરી મૂકેલી એટલું તો મારા મિત્રોને યાદ જ હશે ને..કે તમે પણ મારી જેમ કાચી યાદશક્તિવાળા..? મારા વિદ્વાન અને પ્રેમાળ વાંચક મિત્રો નહી જ ભૂલ્યા હોય એ વાત એમ ધારીને વાત આગળ ધપાવું છું ( ભૂલી ગયા હોય તો પાછ્ળના રવિવારની પૂર્તિ કાઢીને થોડું વાંચી લેજો ને ભાઈસા’બ..આટલું બધું ટેંન્શન ન’કો…ટેક ઈટ ઇઝી..!)

અહાહા..લેટેસ્ટ કુર્તીસ, લેગીંગ્સ,બ્રાંડેડ ડીઝાઈનર વેર્સ ! સેલ વગર તો આવા કપડા ખરીદવાના સપના પણ જોવાના ના પોસાય. આટલા સસ્તા કપડાં જોઇને  નાજુક મન લલચાઈ ગયું. સટાસટ એક પછી એક ડ્રેસ ટ્રોલીમાં ભરવા માંડી. પતિદેવ મોઢું પહોળું કરીને મને જોઇ જ રહ્યાં જેને ધરાર અવગણીને ટ્રોલી લઈને હું ‘ટ્રાયલરુમ’ તરફ વળી. પતિદેવને બહાર ઉભા રાખ્યાં અને ટ્રાયલરુમમાં ઘૂસી.પહેલી કુર્તીનો ટ્રાયલ લેવા જતાં જ ખ્યાલ આવ્યો કે આ તો ‘સ્મોલ’સાઈઝ..મારે તો મીડીઅમ જોઇએ..ઉત્સાહના અતિરેકમાં આવી ભૂલ તો મેં દરેક ડ્રેસમાં કરેલી. કોઇક સ્મોલ હતી તો કોઇકની એક્સ્ટ્રા લાર્જ..! લટકેલા મોઢે  બહાર આવી.. પતિદેવ મને મારા ઓરીજીનલ ડ્રેસમા જોઇને થોડા ચમક્યાં કે આ અંદર જઈને આટલો બધો સમય શું કરી આવી ?  હવે આપણી મૂર્ખામી એમ ખુલ્લેઆમ આટલા મોટા શોરુમમાં ખુલ્લી તો પડાય નહી, એટલી બધી પ્રામાણિકતા દાખવવા જતા આજુ બાજુવાળા દાંત કાઢે એ જોવાનો અમૂલ્ય શિરપાવ જ આપણા લમણે ચોંટે.. કોઇ ચંદ્રક -ફંદ્ર્ક ના મળે એટલે ચૂપચાપ હું મારા સિલેક્ટેડ ડ્રેસીસની મીડીઅમ સાઈઝ શોધવામાં પડી.

વરજીને આ બધામાં   જ ન સમજ ના પડતા એ મને સાચે ‘બિચારા’ લાગતા હતા. પણ ‘મજબૂરે હાલત ઉધર ભી થે  ઓર ઇધર ભી..’ ચૂપચાપ દૂરથી મારી રેક પરની ડ્રેસ શોધવાની કવાયત નિહાળી રહ્યાં.

ખરી તકલીફ તો હવે થઈ. મીડીઅમ સાઈઝમાં કોઇ જ સારા કપડા નહોતા બચ્યાં. બધા કાં તો સ્મોલ સાઈઝ્ના હતા કાં તો એક્સ્ટ્રા સાઈઝના. હવે મને આ સેલનું અસલી રહસ્ય ધ્યાનમાં આવ્યું. કાયમથી ‘બધા સેલના એક રહસ્ય હોય છે’નું બ્રહ્મજ્ઞાન પીરસતા પતિદેવ સાથે  ‘સેલની તરફેણ’માં જ ડીબેટ કરી છે એના પર મને આજે ભરપૂર પસ્તાવો થતો હતો. બહુ જ ગમી ગયેલા ડ્રેસ સાવ જ આમ મૂકી દેવા પડશે એ વિચારે મારું હૈયું કળીએ કળીએ કપાતું હતું. છેલ્લે થોડુ મન કાઠુ કરીને ‘એક્સ્ટ્રા લાર્જ ‘સાઈઝના કપડાંને ફીટીંગ કરાવી દેવાશે વિચારીને એવા થોડા પીસ સિલેક્ટ કર્યા અને ટ્રાયલરુમ તરફ વળી. પતિદેવને દૂરથી જ નજરથી ઇશારો કરીને ‘ફાઈનલ સિલેક્શનમાં હેલ્પ કરવાની ડ્યૂટી’ પર હાજર થવાની વાત સમજાવી દીધી.

ટ્રાયલરુમનો દરવાજો ખોલવા જ જતી હતી અને એકદમ એ દરવાજો અંદરની બાજુથી ખૂલ્યો. મેં દરવાજાનું હેંડલ પકડેલું અને થોડી ઉતાવળ અને બેધ્યાન હોવાથી હું અંદર ઢસડાઈ. અંદર રહેલ દેવીજી સાથે મારું માથું જોરથી અથડાયું. બે ય જણ એક પળ તો ‘મંગળગ્રહ’ના મુલાકાતીની જેમ શૂન્યાવસ્થાની હાલત અનુભવી રહ્યાં. ‘સોરી સોરી’ ની વિધી પતાવી  હું  બહાર આવીને ડાહી ડમરી થઈને મારો વારો આવે એની રાહ જોવા લાગી. પેલા દેવીજીએ ફરીથી એમનું દ્વિધાપૂર્ણ ડોકું બહાર કાઢ્યું.મારી જોડે નજર અથડાતા જ ‘અહીં વ્હાઈટ શર્ટ-બ્લ્યુ જીંસમાં મારા મિસ્ટર ઉભેલા તમે એમને જોયા કે..? નો પ્રશ્ન ફેંક્યો અને હુ એની તકલીફ સમજી ગઈ. એનો વ્હાઈટ શર્ટીયો મિસ્ટર એને એકલી મૂકીને શોરુમની બહાર કયાંક્ જતો રહેલો હતો. થોડી અકળામણ સાથે એણે દરવાજો બંધ કર્યો પણ એ પહેલાં મેં એના ટ્રાયલ કરવાના કપડાંનો જથ્થો જોઇ લીધેલો .કમ સે કમ 15 મીનીટ..મનોમન ગણત્રી કરી લીધી. ઓ બાપરે..આ તો બહુ સમય લેશે..એક વાર તો મન થયું કે ને કહી દઉં કે આમ ના ચાલે. 3-4 કપડા સુધી તો ઠીક છે પણ પછી બીજાને વારો આપવો પડે ને..આમા ને આમા જ તારો વર કંટાળીને જતો રહ્યો હશે.એ જ લાગની છે સાવ તું..હુહ્હ…!

બાજુના ટ્રાયલરુમમાં 4-5 જણ ઉભેલા એટલે ત્યાં જવાનો તો પ્રશ્ન જ નહતો. મારે પણ ડ્રેસનો ટ્રાય કર્યા વગર ચાલે એમ નહોતું. આ બધામાં ટેંશન તો એક જ વાતનું હતુ કે માંડ માંડ મારી જોડે ધીરજ રાખીને ઉભેલા મારા વરજી પણ પેલા મિસ્ટરજીની જેમ છૂ…ઉ….ના ના…આ વાતની તો કલ્પ્ના જ એકદમ ભયંકર હતી. છેલ્લે મારો વારો આવ્યો અને મેં ઉભા ઉભા 8-9 ડ્રેસની સંખ્યા ઘટાડીને 3-4 કરી કાઢેલી. ફટાફટ એ ટ્રાય કરવા લાગી. ઉતાવળમાંપહેલો જ ડ્રેસ પહેરેલ ડ્રેસ પર ચડાવ્યો , મીરરમાં વિચિત્ર જેવું  લાગ્યુ ત્યારે એ ભૂલ ખ્યાલ આવી. અને ઝડપથી સુધારી લીધી. પહેર્યા પછી મને એનો કલર સૂટ થતો હોય એમ ના લાગતા પતિદેવને તકલીફ ના આપી. બીજો થોડો ફીટ લાગતો હતો તો માથામાંથી નીચે જ ના ઉતર્યો. બધા વાળ વેરવિખેર થઈ ગયા. ત્રીજો બરાબર લાગ્યો અને ખુશ થઈને દરવાજો ખોલવા જ જતી હતી ત્યાં ડ્રેસની નીચેની બાજુએ એક મોટું કાણું પડેલુ દેખાયું જે કોઇ પણ રીતે ‘રીપેરેબલ’ નહોતું. હવે માત્ર એક જ ડ્રેસ બચેલો જેને ભગવાનનું નામ લઈને પહેર્યો. બધી જ રીતે સુંદર લાગતા આ ડ્રેસની નેકલાઈન બહુ જ ડીપ હતી જે મને કોઇ પણ સંજોગોમાં પાલવે એમ નહોતું. વીલા મોઢે બધુ સમેટીને બહાર નીકળી. પતિદેવ મારા હાલ જોઇને ભોંચક્કા રહી ગયા.

‘શું થયું ?’

‘કંઈ નહી. ના મજા આવી.ચાલો જઈએ હવે’

‘અરે એમ થોડી ચાલે? એક મીનીટમેં એક ડ્રેસ જોયેલો મને બહુ ગમ્યો’અને એ જઈને એક પર્પલ કલરમાં એક્દમ ફ્રેશ ડિઝાઈનર પીસ લઈ આવ્યાં. એમની પસંદગી પર મને માન થઈ ગયુ અને ફરી એક વાર ટ્રાયલરુમમાં ગઈ. ડ્રેસ ટ્રાય કર્યો એક્દમ પરફેક્ટ ! ખુશીથી દરવાજો ખોલીને પતિદેવને ત્યાંથી જ એ બતાવ્યો જેને એમણે પહેલી આંગળી અને અંગૂઠાથી ગોળ કરીને ‘મસ્ત’ કહીને મંજૂરી આપી.છેલ્લે બિલ બનાવવા કાઉંટર પર ગયા ત્યારે ખ્યાલ આવ્યો કે આ તો ફ્રેશ પીસ હતો. આની પર કોઇ જ ડીસ્કાઉણ્ટ નહોતું.મૂડ મરી ગયો.ડ્રેસ મૂકીને બહાર જ નીકળી ગઈ. ઘડિયાળમાં નજર ગઈ..બાપરે..આ બધી કવાયતમાં 9.30 થઈ ગયેલા. હવે ઘરે જઈને શું રસોઇ કરીશ ? ના વિચારમાં ગુમ હતી ત્યાં તો પતિદેવ હાથમાં ‘રેડ શોપિંગ બેગ’માં પેલો પર્પલ ડ્રેસ પેક કરાવીને બેગ ઝુલાવતા ઝુલાવતા આવતા નજરે પડ્યાં.

‘અરે પાગલ, આમ મૂડ ડાઉન કરી દેવાનો..આવું તો ચાલ્યા કરે, છોડ બધી વાત. ઉભા ઉભા ટાંટીયાની ક્ઢી થઈ ગઈ છે. તું પણ થાકી હોઇશ. ચાલ સામેના ‘ફૂડ કોર્ટ’માં જઈને કંઈક જમી લઈએ.આમે હવે ઘરે જઈને રસોઇ કરવાનો સમય તો છે નહી ‘

અને મારી આંખમાં હર્ષના આંસુડા છ્લકાઈ ગયા. પ્રેમાળ –સમજુ પતિદેવના પ્રેમે મારી સાંજનું સત્યાનાશ થતા અટકાવી દીધેલી..

મારા રામ..તમે સાચ્ચે મહાન..!!

ઇતિ સમાપ્તમ.

-સ્નેહા પટેલ.

ખોબો

હું
સતત વહેતી નદી !
તું  મારા વહેણમાં આમ ખોબો ધરીને કાં ઉભો..?
મહેરબાની કરીને
મને મારા સ્વભાવ મુજબ વર્તવા દે.
ખળખળ ..ઉછ્ળકૂદ કરતી વહેવા દે.
તારા ખોબામાં મને સમાવી લેવાના
તારા ઓરતા અર્થહીન છે
આમ તો ના તને સંતોષ મળી શકશે
કે
ના તારું દિલ દુખાવ્યાની લાગણી મને
શાંતિનો શ્વાસ લેવા દેશે.
કુદરતના  નિયમો સાદર, પ્રેમથી સ્વીકારી લે.
-સ્નેહા પટેલ

બંધન

છુટવું  છે

પણ

બંધાતી જાઉં છું.

ઇરછાઓના બીજ

મારી અંદર

સતત વૃક્ષ બનીને ઉછરે છે.

– સ્નેહા પટેલ

જશ

foolchhab paper > Navrash ni pal column > 24-10-2012 artical

કોઈ ઈચ્છા એકલી વટભેર ચાલી ના શકે,

કૈં કશું જોડી શકાશે, ચાલ, થોડો યત્ન કર.

– ચિનુ મોદી ‘ઇર્શાદ’.

સુનિધી..એક મમતાળુ અને હસમુખી સ્ત્રી. કાયમ દરેકને મદદરુપ થવાને તૈયાર.પરિણામે એનું સખીવૃંદ, ચાહકવર્ગનું પ્રમાણ વધારે. બધાંયને એની કંપની બહુ જ ગમે. એ વધતો જતો ચહીતાઓનો ગ્રાફ સુનિધીનું શે’ર શે’ર લોહી વધારતું. અંદરો-અંદર એના જીવને શાંતિ – સંતોષ આપતું. જોકે એના પતિ વૈભવના મનમાં તો હંમેશા લોકો સુનિધીની ભલમનસાઈનો ગેરફાયદો ઉઠાવે છે એવી જ લાગણી ઉદ્બભવતી.

આજે સુહાસના-સુનિધીની ખૂબ જ નજીકની સખીના સસરાના આંતરડાનું ઓપરેશન હતું. કાલ રાતના એમને હોસ્પિટલમાં એડમીટ કરી દેવાયેલા. લગભગ આઠ દિવસ હોસ્પિટલે મુકામ હતો..સુનિધીએ રોજ સવારના ટીફીનની જવાબદારી સામેથી ચાલીને માંગી લીધી જેનો થોડી ના-નુકર પછી સ્વીકાર કરવામાં આવ્યો.

બે દિવસ તો બધુ બરાબર ચાલ્યું પણ ત્રીજા દિવસે સવારે સુનિધીને શરીર બહુ જ દુ:ખતું હતું..થર્મોમીટરમાં તાવ માપ્યોતો પારો સીધો ’3’ નો આંક બતાવતો હતો. હવે સુનિધી થોડી ગભરાઈ. ફટાફટ વૈભવ – પતિદેવનું ટીફીન પતાવી અને બાજુની સોસાયટીમાંજ આવેલા એના ફેમિલી ડોકટરને ત્યાં ગઈ અને દવા લઈ આવી. મેલેરીયાનો શરીરતોડ તાવ..ઘરમાં બે છોકરાઓની જવાબદારી અને કામ કરનારી એ એકલી. એમાં વળી આજે એક નવી જવાબદારી ઉમેરાયેલી. સુહાસના ટીફીનની. બને એક વાર તો મન થયું કે સુહાસને ના પાડી દે કે મારાથી નહી આવી શકાય તું બીજાને ટીફીનની જવાબદારી સોંપી દે..પણ પછી મન ના માન્યું અને મન કઠ્ણ કરીને જેમ તેમ કામ પતાવી એના પતિ વૈભવની સાથે ટીફીન હોસ્પિટલ પહોંચાડ્યું.

લગભગ બે કલાક પછી વૈભવનો ઓફિસેથી ફોન આવ્યો. અવાજ થોડો અકળાયેલો હતો.

‘સોનુ, આજે થોડુ મોડું થયું ટીફીનમાં તો એ લોકોએ બહારથી ખાવાનું મંગાવીને ખાઈ લીધેલું.’

‘ઓહ..’સુનિધી વિચારવા લાગી…આમ તો વાત સાચી હતી. આજે ટીફીન મોકલવામાં લગભગ કલાકે’ક  મોડું થઈ ગયેલું અને આવા વખતે તો દર્દીની તબિયત સાચવવા માટે એને સમયસર ખાવાનું આપવાનું બેહદ જરુરી હોય છે.

‘ઠીક છે વૈભવ. છોડ એ બધી વાત હવે. તારુ મગજ શાંત રાખ અને તારા કામ પતાવ હવે.’

‘સોનુ,તારો આ સ્વભાવ જ મને નથી ગમતો. એક તો તું એમના સમય સાચવે, હદપારના કામના બોજા ઉપાડે અને એ લોકો બે શબ્દો સારા બોલવાને બદલે તારી સામે ‘બેજવાબદારીપણા’ની આંગળી ચીંધે..આવું તો કેમ ચલાવી લેવાય…તારે એમને સમજાવવું તો જોઇએ જ કે એ જે કરે છે એ બરાબર નથી.’

‘જો વૈભવ, અત્યારે એ લોકોની માનસિક કે શારિરીક હાલત એવી નથી કે એમને આવી વાત કરી શકાય. સુહાસને હું બહુ સારી રીતે ઓળખું છું, દિલની ખરાબ નથી.’

‘પણ સોનુ, તને તાવ આવે છે એમ છતા તે આ જવાબદારી પૂર્ણ કરવાનો પ્રયત્ન તો કર્યો જ ને…તારો વાંક ક્યાં આમાં..આ દુનિયામાં બોલીએ નહી તો સામેવાળાને આપણા કરેલાની કોઇ કિંમત નથી હોતી. તારે પણ બોલવું જ જોઇએ..સમજાવવું જોઇએ એમ હું દ્રઢપણે માનું છું.’

‘વૈભવ,કામ કર્યા પછી એના વિશે બોલીએ તો એ સાવ જ એળે જાય. કામ કરવું હોય તો કરો ના કરવું હોય તો ના કરો પણ કોઇ દિવસ કામ કરીને એના વિશે સામેવાળાને એનો અહેસાસ કદી ના કરાવો કે મેં તારા માટે આમ કર્યું..તેમ કર્યું…સામેવાળાને જાતે જ એ વાત સમજાય એ જ મહત્વનું..બાકી કામ કરીને એના ગુણગાન ગાવાનો પ્રયત્ન કરશો તો દુનિયા તમને એનો જશ ક્યારેય નહી આપે…’

અને વૈભવને એક જ મિનીટમાં પોતાની ભૂલ સમજાઇ ગઈ. અત્યાર સુધી પોતે પોતાના સંબંધોમાં જીવ રેડીને સાચવવાનો પ્રયત્ન કરતો હતો  અને નસીબે કાળી ટીલડી જ કેમ લાગતી હતી એનું ધ્યાન આવ્યું. મનોમન એના મનમાં પોતાની પત્નીની સમજ માટે માન વધી ગયું અને એક હળવા સ્મિત સાથે  ફોન મૂક્યો.

અનબીટેબલ : Knowing others is intelligence but knowing your-self is wisdom.

 

શોપિંગનો મહિમા-ભાગ : 1

http://www.gujaratguardian.in/E-Paper/10-14-2012Suppliment/index.html

 

ગુજરાત ગાર્ડીઅન પેપર > ટેક ઇટ ઇઝી કોલમ > લેખ નંબર-13.

ઘણા લોકોના નસીબમાં પૈસા હોતા જ નથી , ઘણાને એ વાપરવાની જરુર જ નથી પડતી-કરકસરીયા ક્યાંયના ! જ્યારે ઘણા લોકો વિચિત્ર હોય છે મારા જેવા જેને પૈસો હોય, જરુર પણ હોય પણ એમને વાપરી શકવાનું વરદાન નથી મળેલું હોતું..!

આમ જોવા જઈએ તો ત્રણેય પરિસ્થીતીમાં મહદઅંશે પરિણામ તો એકસરખું જ આવે કે પૈસો તો  વપરાય જ નહી. એક રહસ્યની વાત કહું તો જેની પાસે પૈસો હોય અને એ છૂટા હાથે વાપરી પણ શકે એવા નસીબદારોની મને સખ્ખત ઇર્ષ્યા આવે.  જોકે જરુર હોય અને પૈસા ના હોય એવા લોકોને તો બધા જ જાણતા હોય છે.એમાં હું કંઈ નવું લખીને કશું જ નથી ઉકાળી શકવાની.એટલે એની રામાયણ અહીં નથી માંડતી.

જસ્ટ ફોર ચેન્જ..રુટીન એક્ધારી ચાલતી જીન્દગીમાં નાવીન્ય લાવવા માટે મન મક્ક્મ કરી કરીને હું મારી આજુબાજુની જીવાતી જીંદગીઓને જોઇ જોઇને એમની રહેણી કરણીના આકર્ષક રંગોની કોપી કરી મારા જીવનમાં ‘પેસ્ટ’ કરવાનો પ્રયત્ન કરી લઉં.શું થયું મિત્રો.. મેં બહુ અઘરું ઢસડી માર્યુ કે? અરે બાપા, કંઇ ખાસ નહીં –બસ આ તો થોડી પંચાત. મૂડ ફ્રેશ કરવા માટે ‘હર એક પંચાત જરુરી હોતી હૈ !’ જેમ કે ફલાણીનો ડ્રેસ મારા ડ્રેસ કરતા સુંદર કેમ? મારી બહેનપણીને ત્યાં ‘એલઈડી’ આવી ગયુંઅને અમારે લમણે હજુ ‘એલસીડી’ નું ડબલું જ કેમ ? પાડોશીની કામવાળી મારી કામવાળી કરતાં વધારે નિયમીત અને ચોખ્ખી કેમ ? વગેરે વગેરે. આખરે હું પણ માણસ છું.મારે પણ બે હાથ-બે પગ-એક નાક- બે આંખ-બે કાન છે. મને ય સામાન્ય માણસ તરીકેના આવા ‘પંચાતીયા હક્ક’ હોવા જ ઘટે.

એકવાર મૂડમાં આવી ગયેલ વરજીએ પ્રસ્તાવ મૂક્યો : ’ચાલ આજે તને શોપિંગ કરાવું. તું પણ શું યાદ કરીશ !’ મેં પણ ‘જસ્ટ ફોર ચેન્જ’ ના મૂડ હેઠળ એને ઝીલી લીધો અને કોઇ જ પ્લાનીંગ વગર અમે નીકળી પડ્યાં શોપિંગમાં. મને ‘મારા રામ તમે સીતાજીની તોલે ના આવો’ ગીત યાદ આવી ગયું. આ કવિઓ, ગીતકારો ખાલી ખાલી જ ‘રામો’ ને બદનામ કરતા ફરતા રહે છે !

બહાર વરસાદ ધોધમાર વરસતો હતો આ વર્ષે મેઘરાજાને. બહુ માન આપી આપીને બોલાવેલા એટલે હવે એમને તો એક અક્ષર બોલી શકવાની હાલતમાં નહતી. આને કહેવાય: ‘તમાચો મારીને ગાલ લાલ રાખવો.’ વરજીનો મૂડ આ વરસાદને જોઇને થોડો ઢચુપચુ થવા લાગ્યો:

‘રહેવા દે..પ્રોગ્રામ પોસ્ટપોન્ડ રાખીએ, ફરી ક્યારેક’

મને ધ્રાસ્કો પડ્યો..જેના રીએક્શનરુપે ભાથામાંથી અચૂક નિશાનવેધી શબ્દ-બાણ નીકળી ગયું..

‘અરે, આવો વરસાદ,આવુ ‘રોમાંટીક’ વાતાવરણ ક્યાં મળવાનું ?  ’ચાલને ચાલ્યા જઈએ હાથ લઈને હાથમાં’ કહીને માંડ સમજાવ્યા અને ઉપડયા શોપિંગમાં. વરજીને ‘ શાદી કી હૈ તો નિભાની તો પડેગી હી ના’ જેવી હાલતમાં મૂકવાની મને બહુ મજા આવે. આને એક નિર્દોષ – નિર્મળ આનંદ જ કહેવાય. ( ‘નિર્મળ’ નો મતલબ ‘નિર્મળ’ પણ થાય !)

વરસાદ – રવિવારનો ભીડ્ભાડ્નો દિવસ અને માંડ માંડ સમજાવીને સાથે લાવવામાં આવેલા પતિદેવ એટલે બહુ બધી જગ્યા ફરવાના અખતરા કરવાના રીસ્ક ના જ લેવાય એટલે તરત શહેરનો એક સારામાં સારો ‘સુપરમોલ’ નક્કી કરી દીધો.

‘મોલ’ના એન્ટરન્સ આગળ જ એક વિચિત્ર દ્રશ્ય દેખાયું. એક કાકા દાદરો ઉતરવાની ભરપૂર કોશિશમાં હતા પણ ઉતરી જ નહતા શકતા ! પરસેવે રેબઝેબ કાકાને દૂરથી મેં ઇશારો કરી કરીને એમની સમસ્યાનો ઉપાય બતાવ્યો કે એ જ્યાંથી દાદર ઉતરવાની કોશિશમાં લાગેલા હતા એ તો ખરેખર ચડવાની સીડીઓ (એસ્કલેટર) હતી. ઉતરવા માટેની સીડીઓ તો ત્યાંથી જમણી બાજુ પર હતી.સાચી હકીકત સમજાતા કાકા ભોંઠપ અનુભવતા ‘જૈસે થે ની હાલતમાં ઉભા રહી ગયા. ઉપર તો એમ જ પહોચી જવાયું.‘,માનવીએ ઉપર ચડીને નીચે ઉતરવું જ પડે છે’ ના સિધ્ધાંતને અનુસરતા એ જમણી બાજુની સીડી પર જઈને ઘઉંના બોરાની માફક ઉભા રહી ગયા અને બે મિનીટમાં નીચે… નજરોથી જ ‘થેંક્સ’ અને ‘વેલકમ’ જેવી વિધીઓની -સ્માઈલની આપ લે કરાયા ત્યાં પતિદેવે જરા હાથ ખેંચ્યો એટલે ‘મુખ્ય કામ’ યાદ આવ્યું અને સિક્યોરીટી ચેકીંગ કરાવીને અંદર દાખલ થયા.

કોઇ જ રુપરેખા વગર કામ કરવાનું કામ આમ તો બહુ અઘરું હોય પણ ‘વીંડો શોપિંગ’ને આવા ટેન્શનો ‘ઇંકી પીંકી પોંકી’ કરીને સ્વભાવ  મુજબ જે દુકાન આવી એનાથી વિરુધ્ધની દુકાન પસંદ કરી. તકલીફ એ થઈ કે એ પીંકીપીંકી દુકાન ‘મેન્સ વેર’ની હતી. હકીકતનું ભાન થતા જ પતિદેવ સામે જોયું. એ કોઇ બિઝનેસ ફોન કોલ રીસીવ કરવાની ભાંજગડમાં પડેલા એટલે ‘ઇંકી પીંકી’ વાળા નિર્ણયને ગોળી મારીને એક નિર્ણયનું નિર્દોષ ખૂન કરી નાંખ્યું.

કરિયાણું, મેટ્રેસીસ, હોમ ડેકોર..ના, આજે આવા શોપિંગનો તો સહેજ પણ મૂડ નહતો. થોડી સજાગ થતા મનના એક ખૂણે છૂપા-છુપી રમતું  ‘કપડા-એસેસરીસ-કોસ્મેટીક’ નું તીવ્ર આકર્ષણ ધ્યાનમાં આવ્યું. લગભગ બે  મહિના જેવું  થઈ ગયું હશે આવું ‘રુપાળુ શોપિંગ’ કર્યે. છેવટે ‘દિલની વાત જ હંમેશા માનવી ભલે એ ‘લેફ્ટસાઈડ’ આવેલુ હોય પણ એ હંમેશા એ ‘રાઈટ’જ હોય’ ની બહુ પ્રચલિત વાતને અનુસરી એવા શોપિંગનો આઈડીઆ જ મનોમન નક્કી કર્યો. એક ફેમસ –બ્રાન્ડેડ રેડીમેડ ગારમેંટ્સની દુકાન ધ્યાનમાં આવી. બહાર ‘50% ફલેટ સેલ’ના લાલ લાલ મોટા અક્ષરો જોઇને મારો સ્ત્રીસ્વભાવ સળવળ્યો.. ધ્યાન બહાર જ મારા પગ આપોઆપ એ દુકાન તરફ વળી ગયા.

ક્રમશ:

સહમતિ

તમે મારી વાત સાથે સહમત નથી

એટલે

એવું તો  સાબિત થતું નથી કે

મારી વાત ખોટ્ટી..!

-સ્નેહા પટેલ

અછૂતપણું

હાથ લંબાવું તો

તું મારી સ્પર્શની હદમાં જ છું.

પણ

આ અછૂતપણાના શ્રાપનું શું કરું ?

-સ્નેહા પટેલ

શબ્દ

 

પટેલ સુવાસ મેગેઝિન > થોડામાં ઘણું સમજજો કોલમ > ઓક્ટોબર મહિનાનો લેખ નંબર -4

આપણી આટલી મોટી જીંદગીમાં આ અઢી અક્ષરનો બચુકડો  ‘શબ્દ’ ઘણું મહત્વ ધરાવે છે. ઘણા લોકો ‘ના બોલ્યામાં નવ ગુણ’ને અનુસરીને આખી જીન્દગી ચૂપચાપ વીતાવવામાં માનતા હોય છે તો ઘણા ‘બોલે એના બોર વેચાય’ને અનુસરીને આખી જીન્દગી  જરુરિયાત વગરનું બોલી બોલીને બક બક કર્યા જ કરે છે.

શબ્દો –વાચા એ ભગવાને મનુષ્યજીવને આપેલી એક અદભુત – અનોખી ભેટ છે. માનવી જન્મના એકાદ વર્ષમાં જ એનો ઉપયોગ કરવાનું ચાલુ કરી દે છે. સમય વીતતા એમાં સમજણ , અનુભવોના રંગ ઉમેરાય છે. વ્યક્તિ વ્યક્તિએ એ બધાના રંગ અલગ અલગ જોવા મળે. અમુક માણસો ચૂપચાપ પોતાનામાં જ આખું વ્યક્તિત્વ સમેટીને જીવતા હોય છે. એને પોતાની લાગણીઓ કોઇની જોડે બોલીને વહેંચવાની ઇચ્છા જ થતી નથી. એની આડઅસર રુપે એ કોઇના યોગ્ય કામના યોગ્ય વખાણ કરવા જેવા સારા અને જરુરી કામમાં પણ શબ્દો વાપરવામાં કંજૂસાઈ કરતો થઈ જાય છે. પરિણામે એનું વર્તન લોકો માટે રહસ્યમય બની જાય છે. એની નજીકની, લાગણીથી જોડાયેલ એકા’દી વ્યક્તિ જ એને ભરપૂર પ્રયાસો કર્યા પછી એના વર્તન થકી એમને સમજી – ઓળખી શકે છે.  કોઇ પણ માનવી એની પર વિશ્વાસ મૂકતા કે એની નજીક જતા પણ અચકાઈ જાય છે અને પરિણામે એ માનવીને સાવ જ એકલા જીવવાનો વારો આવે છે. એકલતાના ડીપ્રેશનો સહન કરવાનો વારો આવે છે.

તો અમુકને વાતે વાતે શબ્દોની જરુર પડવા લાગે છે. દરેકે-દરેક વાતમાં નકરું બોલ બોલ કર્યા જ કરે.કર્યા જ કરે..શબ્દોના અર્થ શું નીકળતા હોય અને કયા સમયે એ બોલાય છે એવી કોઇ જ સમજ એમનામાં વિકસતી જ નથી. લગભગ પોણા ભાગની જીંદગી શબ્દોનો (ભરપૂર કરતા બેફામ શબ્દ કદાચ વધુ યોગ્ય રહેશે ) ઉપયોગ કરીને એના વેડફાટમાં જ ગાળે છે. છેવટે લોકો એનાથી કંટાળીને એને સાંભળવાનું – એના શબ્દોને માન આપવાનું છોડી દે છે.

પરિણામના બેય છેડા અંતિમ !

સમજવાનું તો ફક્ત શબ્દોના મહત્વને જ હોય છે ને. એક શબ્દથી ચાલતું હોય ત્યાં એક પાનું ભરીને લખવાથી તમે જાતે જ પોતાનું મહત્વ ગુમાવો છો અને જ્યાં જરુર હોય ત્યાં સાવ જ ચૂપ રહીને કે યોગ્ય શબ્દોનો વપરાશ ના કરીને તમે તમારા નજીકનાનો રોષ, અજંપો વ્હોરો છો.

સાચી સ્થિતી તો ત્યારે કહેવાય જ્યારે માનવી સ્થિતીને બરાબર સમજે અને એને અનુકૂળ શબ્દોનો ઉપયોગ કરે અને જ્યારે જરુર લાગે ત્યારે મૌન રહીને અમુક સ્થિતીઓથી બચીને ચાલે.

શબ્દોથી તમે કોઇ પણ વ્યક્તિને પ્રોત્સાહિત કરી શકો છો, મરવા પડેલા માનવીઓને પણ ઘણીવાર શબ્દોના જાદુથી પથારીમાંથી ઊભા થયેલા જોયેલા છે. શબ્દો પ્રેમ –નફરત – ગુસ્સો દરેક પ્રકારની લાગણી માટે અતિઅનિવાર્ય છે, બહુ જ તાકાતવાળા હોય છે.

ભગવાને આપણને આપેલ આ અમૂલ્ય શબ્દોના વરદાનનો યોગ્ય જગ્યાએ અને યોગ્ય માત્રામાં વપરાશ કરતાં દરેક માનવીએ શીખવું જ રહયું. આ બધા માટે કોઇ પણ ભાષાનો ઉંડો અભ્યાસ કરવો પડે એવી પંડિતાઈની કોઇ જ પૂર્વશરતો નથી હોતી. સમજણના આંખ – કાન ખુલ્લા રાખીને જીવો તો ક્યાં શું બોલવું ને શું નહી તરત જ સમજાઈ જશે. જીવનમાં સમતુલા જાળવવા માટે આ કાર્ય કર્યા સિવાય છૂટકો જ  નથી.

તો દોસ્તો..શબ્દોને,એના અર્થને બરાબર સમજીને એનો સાચો ઉપયોગ કરવામાં રાહ કોની જુઓ છો ?

-સ્નેહા પટેલ.

સૌંદર્ય અને બુધ્ધિ.

phoolchhab paper > Navrash ni paL colum > 17-10-2012’s artical

લોક માલિકને ભૂલી બેસે,

સંત તું એટલી કમાલ ન કર.
*અદમ ટંકારવી.

ધારિણી એક સુંદર સ્ત્રી હતી. નાનપણથી જ એને પોતાની માનું અદભુત સૌંદર્ય વારસામાં મળેલું હતું જેની માવજતપૂર્વક જાળવણી કરીને ધારિણીએ એને વધુ દેદિપ્યમાન બનાવેલું. પેઈંન્ટીંગ, મ્યુઝિક જેવા શોખના વિષયોમાં મહેનત કરીને મહારત હાસિલ કરેલી હ્તી.એની પોતાની નાની એવી ઇંટીરીઅર ડિઝાઈનની ઓફિસ પણ હતી. જેમાં 7 જણનો સ્ટાફ હતો. આ બધું એ પોતાની આવડતથી મેનેજ કરતી હતી. બે દીકરાની મા ધારિણીને ઘરના સદસ્યોની તબિયતની ચિંતા હોવાથી અઠવાડીઆના એક જ દિવસ બહારનું ખાવાનો આગ્રહ રાખતી.જેના કારણે રોજ નવી નવી રેસીપી શોધી શોધીને નવી નવી જાતની ડિશીઝ ઘરે જ બનાવતી. ધારિણી બહુ જ સારી ‘કુક’ હતી. ઇન શોર્ટ- ધારિણી સૌંદર્ય, ઉત્સાહ અને બુધ્ધિનો અદભુત સંગમ ધરાવતી આકર્ષક વ્યક્તિત્વની માલિક હતી.

પોતાના પતિ ધ્રુમિલના અને સાસરી – પીયર બધે ધારિણીના લેટેસ્ટફેશનના કપડાંની- આકર્ષક હેયરસ્ટાઈલની વાતો સતત ચર્ચાતી રહેતી અને ધારિણી એ બધાથી એક અનોખો સંતોષ મેળવતી હતી.

પણ છેલ્લાં થોડા સમયથી એની અંદર કોઇ વિચિત્ર જાતની લાગણી જન્મ લેતી હતી. શું ? એ તો એને ખ્યાલ નહતો આવતો. પણ કંઈક હતું જે એને અંદરથી ખોતરતું હતું. ત્યાં તો બહારના રુમમાંથી ધ્રુમિલનો અવાજ આવ્યો,

‘ધારુ ડીઅર,તારો મોબાઈલ રણકે છે.’

ધારિણીએ વિચારોને ખંખેરીને રુમની બહાર જઈને મોબાઈલ લીધો. એક પાર્ટીનો ફોન હતો. છેલ્લા 6 મહિનાથી એનું કામકાજ ચાલતું હતું તે હવે પત્યું હતું. સંતોષજનક કામ મળતા એ પાર્ટીએ ખુશ થઈને નક્કી કરેલ રકમ કરતાં 10% વધુ ફી ધારિણીને ચૂકવવાની તૈયારી બતાવી અને એમના એક સંબંધીના ઘરનું રીનોવેશન કરાવવાનું હતું એ કામ પણ ધારિણી જ કરે એવી એમની ઇચ્છા હતી.ધારિણી તો  ખુશ ખુશ થઈ ગઈ. જલ્દીથી આ સમાચાર એણે ધ્રુમિલને આપ્યાં. પણ ધ્રુમિલ અભિનંદન આપવાને બદલે એની સામે વિચિત્ર નજરથી નિહાળી રહ્યો.

‘શું થયું..કેમ આમ વિચિત્ર નજરથી જોઈ રહયો છે?’

‘તમે યુવાન અને રુપાળા બૈરાઓ કામમાં થોડી આઘાપાછી કરો તો પણ ચાલે.પેમેંટ સમયસર મળી જાય પણ અમે પુરુષો અહીં દિવસ રાત એક કરીને ધાર્યા કરતા પણ સારા પરિણામો આપીએ તો પણ અમને પેમેંટ કઢાવતા નાકે દમ આવી જાય છે.’

ધારિણી સમજી ગઈ કે આજકાલ રોજ માથાકૂટ થતી હતી એ પાર્ટીએ આજે ફરીથી ધ્રુમિલને ટોપી પહેરાવી હશે એટલે સાહેબનો મૂડ બરાબર નહતો અને એની અકળામણમાં એને ધારિણીની ખુશી પણ નહોતી દેખાતી.ત્યાં તો ધ્રુમિલનો બબડાટ કાને પડ્યો. એણે કાન સરવા કર્યા,

‘આ સ્ત્રીઓને કેવી શાંતિ !  સુંદરતા આપીને ભગવાન એની બધી કમીઓ ઢાંકી દે છે. ઓછી મહેનત, ઓછી બુધ્ધિ અને ઢગલો પૈસા ચપટી વગાડતા’કને હાથમાં.હમણા  અમારી જેમ તકલીફોનો સામનો કરવાનો આવે ત્યારે ખબર પડે કે કેટલા વીસે સો થાય ? બધે રુપને નમસ્કાર છે ભાઈ..!’

અને ધ્રુમિલ ઘરની બહાર નીકળી ગયો પાછ્ળ છોડતો ગયો શ્વાસ રુંધી નાંખતી શાંતિ.ધારિણી સ્તબ્ધ થઈ ગઈ હતી. શું પોતે જે કમાય છે એમાં ફક્ત પોતાના રુપનો જ હાથ છે ? પોતાની આવડત, એક સાથે આટલા મોરચે લડવાની કુશળતા, પોતાની સ્માર્ટનેસ કશાની કોઇ જ કિંમત નહીં. બધે પોતાના રુપના ઢગલો વખાણ થાય છે પણ પોતાની તીવ્ર બુધ્ધિને કોઇ કેમ સ્વીકારી નથી શકતું ? કાર્યકુશળતા, ડેડીકેશન એ બધાંનું શું કંઈ મૂલ્ય જ નથી પોતાના આ વિકાસમાં ? કોઇ પણ સફળતા મળે એની પાછ્ળ ‘રુપ’નામની આંગળી કેમ ચીંઘાય છે ? પોતે સુંદર ના હોત તો કોઇ કામમાં સફળ જ ના થઈ શકત. સ્ત્રીઓની સુંદરતા આટલી બધી મહત્વની કે બુધ્ધિની તીવ્રતાને ઢાંકી દે ?પોતે તો કદી પોતાની સુંદરતાના જોરે કામ પૂરા કરવા –કરાવવાના ઓરતા નથી રાખ્યા.પોતાના સ્ટાફ – કસ્ટમર બધાની ‘સાયકોલોજી’સમજીને એમની પાસેથી કેવી રીતે કામ લેવું, કેવી રીતે વાત કરવી એ બધાં પર પૂરતું ધ્યાન આપે છે. પોતાના પ્રેમાળ અને લાગણીશીલ સ્વભાવની લોકોને ખબર છે અને એને માન પણ આપે છે. કેટકેટલી દિમાગી મગજમારીઓ – આટીઘૂંટીઓ પાર કરે ત્યારે એક પ્રોજેક્ટ સુંદર રીતે પૂર્ણ થાય છે અને છેલ્લે સાંભળવાનું શું..તમે’રુપાળી સ્ત્રી’ છો એટલે બધું ઇઝી..! લોકો એ વાત કેમ નથી સમજતી કે સ્ત્રી છીએ એમાંય રુપાળી એટલે અમારા કામમાં વધારે સાવચેત રહેવું પડે છે. નાની શી વાતનો આ પુરુષ જાત બતંગડ બનાવી દેતા વાર નથી લગાડતી. એક એક શબ્દસાચવી સાચવીને બોલવો પડે અને આ કહે છે કે સ્ત્રી છો એટલે બધું સરળ..શું હું લોકોને કહેવા જાઉ છુ કે તમે મારા કામની મૂલવણી ‘સ્ત્રી જાતિ’ ધ્યાનમાં રાખીને કરો, મારા માટે સોફ્ટ કોર્નર રાખો, મારી ભૂલોને સુંદર હોવાના કારણે નજરઅંદાજ કરો ? ધારોકે મેં આમ કહ્યું પણ હોય તો કયો માઈનો લાલ ભળતી –સળતી શરતો વિના મારી આ વાત માનવાનો ! પુરુષો એમની જાતે જ મારી પાસે આવે છે, કામ કરાવે છે અને હું પૈસા કમાઉ છું આ બધામાં મારી સ્માર્ટનેસ, મહેનત સિવાય સુંદરતા જેવા પ્રશ્નો ઉભા કરવાથી આખરે શું અર્થ સરવાનો એ જ નથી સમજાતું ?

બધીય મૂંઝવણ ધારિણીએ પોતાની સખી વિજયતા આગળ રજૂ કરી. વિજયતા પણ નોકરી કરતી સુંદર સ્ત્રી હતી. મંદ મંદ હાસ્ય ફરકાવતા એ બોલી,

‘ધારી,આ પુરુષપ્રધાન સમાજ સ્ત્રીઓની સુંદરતાનો  જ પૂજારી રહ્યો છે. વર્ષોથી સ્ત્રીઓને એક સુંદર મજાની ઢીંગલી સમજીને એને શણગારવાની, સાચવવાની વાતો કરી કરીને સ્ત્રીઓને રુપના પૂતળા બનાવવા-સમજવા સિવાય એમને કંઇ નથી દેખાતું. વળી આપણા જેવી સ્માર્ટ સ્ત્રીઓ એમના કરતા વધારે પૈસા કમાઈ જાય એ તો કેમનુ પોસાય ? એમનુ પૌરુષત્વ લાજે એટલે છેલ્લે તેં કહ્યું એમ કે:’તમે સ્ત્રી છો એટલે બધું ય આસાન’ જેવી વાતોની ડંફાસો મારે. હકીકતે પુરુષો સ્ત્રીઓની સુંદરતાથી આકર્ષાઈને આસાનીથી સ્વીકારી શકે છે..અરે એકાંતમાં એના પગ ધોઇને પીવા માટે પણ તૈયાર થઈ શકે છે,પણ જેવી એ રુપાળી ઢીંગલીની બુધ્ધિને કે શારિરીક શક્તિને સ્વીકારવાની વાત આવે ત્યારે આ સમાજ હંમેશા પાછી પાની કરતો આવ્યો છે. આશા રાખીએ આવનારી પેઢીની સ્ત્રીઓને તંદુરસ્ત ભાવિ મળે. જ્યાં એના સૌંદર્ય સિવાયના અન્ય ગુણોનો પણ સમાજ આદર-પ્રેમથી સ્વીકાર કરી શકે.

અનબીટેબલ:- A mistake which is not corrected immediately, is another mistake.

રમતા જોગી

તારે લખવું હોય ત્યારે
અમારે તારી કલમમાં સમાઈ જવાનું એમ કે..?
અમે કંઈ નવરા છીએ..
તું વિચારે અને
અમે શબ્દો એમાં પૂરોવાઈ જઈએ
ગૂંથાઈ જઈએ..
કવિતા નામની માળા બની જઈએ.
અમે તો રહ્યાં ‘રમતા જોગી
મન થાય ત્યાં અને એ જ સમયે
ધૂણી ધખાવી દઈએ

ધૂણી લઈએ
તું અમારા સમય, મૂડની રાહ જો
બાકી આમ અમને સમય – વિચાર – લાગણીઓના પ્રવાહમાં
ઝકડવાની જીદ સાથે તું લખવા બેસીશ
તો ચોક્કસ ગોથા ખાઈશ..
રામ…રામ….!

-સ્નેહા.

3

કપડાંની રામાયણ .

 

 

http://www.gujaratguardian.in/E-Paper/10-14-2012Suppliment/index.html

Gujarat guardian paper > Take it easy column > artical no – 12

મૂંઝવણના કાળા રંગના વાદળ મારા વદન પર એની શ્યાહી ઢોળી રહયા હતા, નિરાશા તડાકા-ધડાકાની ગર્જના સાથે ગરજતી હતી અને અકળામણ મન મૂકીને વરસી પડી.

અરે, કંઈ આડું-અવળું ના વિચારતા. તમે ગુજરાત ગાર્ડીઅનની રવિવારની પૂર્તિમાં ‘ટેક ઈટ ઇઝી’કોલમ જ વાંચી રહ્યાં છો. કોઇ કવિતા – બવિતાની બીજી નવી કોલમ ચાલુ નથી થઈ ગઈ.

આ તો શું છે કે હું રહી થોડી સર્જનાત્મક સ્વભાવની માણસ.

 ‘હું પાણી પીવું છું’ જેવું સીધું સાદું બોલી કાઢીએ તો આપણી અને વાંચકો વચ્ચે ફર્ક શું રહે? એટલે આપણું મહત્વ ( અહીં આપણુંને ‘મારું’સમજી લેવાય એવી વાંચકોના માથે વણકહેવાયેલી જવાબદારી !) વધારવા માટે થોડું મઠારીને કહીએ કે,

‘ચકચકીત સપાટીવાળા ગ્લાસમાં ભરાયેલા શીતળ જળથી મેં મારા સહરાની પ્યાસથી સળગતા કંઠને થોડો ભીનો કર્યો !’

કેવું સરસ લાગે છે ને !

આમ થોડા થોડા સમયે આપણુ (!) મહત્વ ધારદાર કરતા રહેવું પડે નહીં તો વાંચકરાજ્જા આપણને ભૂલી જાય. ‘તું નહી ઓર સહી..તારા જેવા તો કેટલાય લખનારા પડ્યા છે’ જેવી માનસિકતા વિકસવા લાગે એટલે ‘સમય વર્તે સાવધાન’ રહી જવામાં જ આપણી ભલાઈ સંગોપાયેલી છે.

તો મુદ્દાની વાત એમ હતી કે આજે મારો મૂડ બરાબર નહતો. કારણમાં તો કંઈ ખાસ નહીં બસ મારે ઘરની બહારના કામ બહુ બધા ભેગા થઈ ગયેલા અને હું ‘ઘરકૂકડી’ ! વરજી અને દીકરા પાસે થાય એટલા કામ તો એમને પટાવી પટાવીને કરાવી લઉં પણ હવે એક હદ આવી ગયેલી અને અમુક શોપિંગ કરવા માટે મારે જાતે જ જવું પડે એવી હાલત હતી. એટલે નો ઓપ્શન જેવી સ્થિતી થઈને ઉભેલી. એમાં ય આજકાલ લોકોની ગાળૉ ખાઈ ખાઈને ગુસ્સે થયેલા મેઘરાજા બરાબરના વરસી પડેલા. પડેલા તો પડેલા પણ ઉભા થવાનું નામ જ નહોતા લેતાં. રોજ રોજ મૂશળધાર, સાંબેલાધાર..બધે બધી ધાર કાઢીને ધોધમાર માર મારે જ રાખતા હતાં. ઘરની બહાર ચારેબાજુ કાળા-કાળા કીચડ, દેડકાંઓને તરવા જેવા ખાબોચિયાઓનું સામ્રાજ્ય ફેલાઈ ગયેલું.

એક તો બહાર જવાનો કંટાળો આવતો હોય અને એમાં ય વરસાદ. એની પર કવિતાઓ લખવાનું કે બારીમાંથી હાથ બહાર કાઢીને હથેળીમાં એને ઝીલવાનો બહુ ગમે પણ શરદીના કોઠાવાળી નાજુક તબિયત સાથે વરસતા વરસાદમાં કામ કરવા જવાનું કામ મારા માટે બહુ અઘરું. ઘરની બહાર નીકળવામાં આળસુડાઓની હરિફાઈ યોજાય તો તમતમારે બેઝિઝક આપણું (!) નામ એમાં નોંધાવી જ દેજો..ઇનામની અડધી રકમ તમારા નામે બેંકમાં જમા થઈ ગઈ જ સમજજો ને ! એક તો ધડાધડ કરીને ઘરના કામ કરીને નીકળવાનું હતું એમાં વર્ષારાણી ‘જરા જમકે બરસી’ રહેલા અને એ બધા ઉપર છેલ્લાં બે દિવસથી મારે કપડાં ધોવાનો વેંત જ નહતો પડતો.

મોટી તકલીફ એ કે હું જો કામ માટે બહાર નીકળું અને કપડાં બહાર દોરીએ સૂકવાયેલા હોય તો એ તો પલળી જાય અને ઘરમાં દોરીએ સૂકવીને નીકળું ને વરસાદ ના આવે તો આખા રસ્તે એક ઘેરો અજંપો મનને ઘેરી વળે- વિચારો ચેનથી ખરીદી જ ના કરવા દે. અરેરે…હું પણ કેવી મૂર્ખી, અક્કલની કોથમીર..આટલો સરસ મજાનો તડકો હતો તો પણ કપડાં ગેલેરીમાં અંદરની બાજુએ સૂકવીને નીકળી..વગેરે વગેરે. રહેવા દે એના કરતા આજે કપડાં જ નથી ધોવા. ના રહેગા બાંસ ના રહેગી બાંસુરી. પણ ત્યાં યાદ આવ્યું કે દીકરાના બે ય યુનિફોર્મ ધોવામાં હતા એટલે કપડાં ધોવાનું ભગીરથ કાર્ય આજે પતાવ્યે જ છૂટકો.

મારા ચહેરા પરના જાતજાતના ભાવોની અવરજવર જોઇ રહેલા પ્રેમાળ પતિદેવ આખરે બોલ્યાં, (હાશ ..)

‘શું વાત છે ? કેમ આટલી અકળાયેલી લાગે છે?’

‘ કંઈ નહીં એ તો બહાર જવું પડે એમ છે અને મૂયા આ ઘરના કામો..પતતા જ નથી ને’

ટીપીકલ ડાયલોગ્સ !

‘અરે,એમાં શું મોટી વાત છે..ચાલ હું તને મદદ કરું. આજે આમે ગુરુવાર છે અને મારે સ્ટેગરીંગ. તો હું ઘરે જ છું.’

આ તો બગાસું ખાતા પતાસું આવી ગયું.

‘કંઈ નહી વોશિંગ મશીન ચાલુ કરવાનું છે (મને ખબર છે મિત્રો કે મશીનમાં કપડા ધોવામાં પણ મારે આટલી મોટું ટેન્શન થાય એનો તો તમને અંદાજ જ નહી હોય. તમે તો મારી હૈયા વરાળ વાંચીને મારે હાથે જ કપડાં ધોવાના હોય એવી ધારણા બાંધી હશે. શું તમે પણ..મને ઓળખો છો તો પણ કંઈ પણ ધારી લો છો.)

‘એમાં વળી શું મોટી ધાડ મારવાની, અત્યારે વરસાદ નથી પડતો તો તું ફટાફટ નીકળી જા. ‘વૉશીંગમશીન’ તો હું ચાલુ કરી દઈશ , એમાં વળી શું ધાડ મારવાની છે ?  મારે તો મારી તકલીફ સમજાવવાની જરુર જ ના પડી. પતિદેવ મારા મનની બધીય વાત જાણે..મારા અંતર્યામી સખા ! ભવોભવ મને આ જ ભરથાર મળે ભગવાન..

ફટાફટ મનોબળ મજબૂત કરીને હું ઘરની બહાર નીકળી જ ગઈ. જોકે  જે જગ્યાએ –જે સમયે હોઇએ એ જ જગ્યાએ સો એ સો ટકા રહેવાના રોજના મક્કમ નિર્ધારને આજે એક દિવસ પછી એનું બરાબર પાલન કરીને પાછો ઠેલ્યો. તન બહાર અને મન ઘરમાં જ ભટકતું હતું, અધ્ધરજીવે થોડા થોડા અમીછાંટણા જેવી ઝરમર ઝરમરમાં પણ શોપિંગ પતાવીને એક મહાન કામ કરીને હું ઘરે પાછી આવી ત્યારે ઘરમાં આશા વિરુધ્ધ પીનડ્રોપ સાઇલન્સ હતું,

ખુશીનું કારણ હતું કે ટેન્શનની એંધાણીઓ એ નક્કી ના કરી શકી અને હળવે પગલે ડ્રોઈંગરુમમાં પ્રવેશી. નજર કોઇ જ પ્રયાસ વિના ત્યાંથી જ ગેલેરીમાં પહોંચી ગઈ. બહાર દોરી પર કપડાં જોઇને એક પળ તો શાંતિનો શ્વાસ ખેંચાઈ ગયો.ત્યાં જ ધ્યાન ગયું કે બહાર તો’રીમઝીમ કે ગીત સાવન ગાયે’ ચાલી રહેલું અને શાંતિનો શ્વાસ આઘો હડસેલાઈને અજંપામાં બદલાઈ ગયો. હાથમાંથી શોપિંગબેગ્સ પડી ગઈ અને પગ આપોઆપ ગેલેરી ભણી ઉપડી ગયા.

ઉંધા-ચત્તા-વળ ખાયેલ સીંદરીની જેમ સૂકાવાયેલ કપડાં હર્ષભેર વર્ષાની બૂંદો એની પર ઝીલી રહેલા.શ્રી હરીન્દ્ર દવેની  કાવ્યપંક્તિ  યાદ આવી,

’ જ્યાં ચરણ રુકે ત્યાં કાશી.
ઝાકળનાં બિંદુમાં જોયો
ગંગાનો જલરાશિ.’

બે-ચાર કપડાંના ગોટા વાળીને બધાંને એક ક્લીપમાં મારી મચડીને ફીટ કરાયેલા કપડાંમાં કયું કપડું પહેલું લઉં તો બીજા નીચે ના પડે એ સમજાતું જ નહોતું. બધું જ ધારણાઓના આધારે કરવાનું. જીન્સનો એક પગ સીધો અને બીજો ઉંધો લટકતો હતો, અક્ષુનો નવો કોટન નેપકીન એના કાચા રંગની હલ્કી છાપ એના સાથીદાર એવા મારા નવા નવા વ્હાઈટ કુર્તા પર છોડી ગયેલો જે જોઇને મેં લગભગ 800 રુપિયાનું ત્યાં ને એજ ઘડીએ નાહી નાંખ્યું. ત્યાં તો કપડાં લેતા પતિદેવના ખમીસ-બુશ્કોટના ખિસ્સામાં કંઈક ઉપસેલું ઉપસેલું લાગતા હાથ નાંખીને એમની પેનડ્રાઈવ..હ્રદય બે ઘડી ધક્ક ! જેમ તેમ કરીને બધા કપડાં ઉતાવળે લેવા લાગી તો નવી નક્કોર બેડશીટનો એક ખૂણો એક બાજુના તારમાં ફસાઇ ગઈ ને ..ચર્રર..ર..ર… આઘાતના માર્યા મારા હાથમાંથી અડધા કપડાં ગેલેરીમાં નીચે ગબડી ગયા.

ગેલેરી ભીની ભીની..તરત પેલા અડધા સૂકાયેલા કપડાં પર ચિત્ર-વિચિત્ર ડાઘોની રંગોળી પૂરાવા લાગી…જેમ તેમ બધા કપડા લઈને અંદર ખુરશી પર નાંખ્યા અને સોફા પર હાથ દઈને બેસી પડી ત્યાં પતિદેવ આદુ-ફુદીનાવાળી ચા અને બિસ્કીટની ટ્રે સાથે દ્રશ્યમાન થયા. કદાચ એમણે મારી કપડાં સાથેનું ઘમાસાણ ‘માનસિક યુધ્ધ’ જોઇને પાણી પહેલાં પાળ બાંધવાનું કામ હિતાવહ લાગ્યુ હશે. જે કારણ હોય એ..પણ મારે અત્યારે આવી કડક મસાલેદાર ચાની સખખત જરુર હતી.

સખ્ખત થાકેલા હો અને વરસાદની સિઝન હોય ત્યારે ‘એક ચૂટકી સિંદુર’ની જેમ ‘એક આદુ-ફુદીનાવાળી કડક ચા’ ની કિંમત આપ ક્યા જાનો દોસ્તો..આવી ચા ના બદલે તો સો ખૂન પણ માફ !

-સ્નેહા પટેલ

અનબીટેબલ

‘હું’માં રહેલા ‘હું’ને પૂરી સભાનતાથી જાણી-સમજીને પચાવી જાણો તો ‘હું’ જેટલો સુંદર અને પ્રભાવશાળી શબ્દ બીજો કોઇ નથી.

-સ્નેહા પટેલ.

વાત થોડી હૂંફની

phoolchhab paper > Navrash ni pal column > 10-10-2012

http://phulchhab.janmabhoominewspapers.com/purti.aspx

 

તું ઝવેરી જ હો ખરેખર તો.
હેમ ઓળખ કથીરને ઓળખ.

તું જ આસન લગાવ અંતરમાં,
તું જ તારા કબીરને ઓળખ.

-હરજીવન દાફડા.

‘પાંચસો ટામેટા અને સાથે કોથમીર મરચાનો મસાલો પણ મૂકજે હો ને ચમેલી’

‘હોવ રે બુન, તમારે વળી કહેવાનું થોડી હોય. તમારા શાકમાં તાજા શાક્ભાજી જ આવે અને મસાલો તો હોય હોય ને હોય જ. ગમે ત્યારે તમે જોઇ લેજો. ભૂલે એ બીજા હોંકે “

‘હા,મને ખ્યાલ છે એ વાત. આ તો ટેવવશ બોલાઈ જાય છે બીજું કંઇ નહી. શુ કરે તારો મોટો દીકરો ? દસમામાંછે ને..બરાબર વાંચે છે કે નહી ? ભણવામાં – સમજવામાં કોઇ પ્રોબ્લેમ હોય તો મારે ત્યાં મોકલી દેજે. હું ભણાવી દઈશ એને અને તારા ઘરવાળાનો પેલો ’છોટાહાથી’ નો એક્સીડંટ થયેલો તો વીમો પાસ – બાસ થયો કે નહીં ?’

‘હા બુન બધું ય બરાબર છે હોં કે. તમે સહેજ પણ ચિંતા ના કરત.આ લો તમારી શાકભાજીની થેલી.’

આસ્થાનો મૂડ હવે બરાબર બગડવા લાગેલો. આજે એ પ્રેરણા –એની મમ્મીને પોતાની ગાડીમાં શાકમાર્કેટ લઈને આવેલી. ત્યાં પ્રેરણા શાકભાજીવાળી બાઈની જોડે દરવખતની જેમ એના છોકરાછૈયાંની પંચાત કરવા બેસી ગયેલી અને એના કારણે આસ્થાને કોલેજ જવાનું મોડું થતું હતું.

‘મમ્મા, ફર્સ્ટ લેકચર ‘મીસ’ થઈ જશે મારે.ચાલોને હવે પ્લીઝ.’

અને પ્રેરણાને પરિસ્થિતીનું ભાન થતા જ તરત શાકભાજીની થેલીઓ ઉચકીને પેલી બાઈને સ્માઈલ આપીન ‘આવજો’ કહીને ગાડી તરફ ચાલવા લાગી. આસ્થાએ મમ્મી જોડેથી થોડી ‘બેગ્સ’લઈ લીધી અને બોલી:

‘મમ્મી,તમે પણ ખરા છો. જેની ને તેની સાથે વાતો કરવા – ખપાવવા બેસી જાઓ છો. એ શાકવાળીને વળી આટલો ભાવ આપવાની શું જરુર હતી?’

‘અરે દીકરા, એમાં વળી ભાવની વાત જ ક્યાં છે ! જસ્ટ ‘કેમ છો – કેમ નહી-છોકરા છૈયા મજામાં કે નહીં બસ.’

‘પણ મમ્મા, એના છોકરાને વળી આપણે શું લેવાદેવા ! વળી તમે તો આપણે ત્યાં કામવાળી આવે કે દૂધવાળો કે ગાડી સાફ કરનારો..બધાંયને હસી હસીને ‘કેમ છો – મજામાં ને’ પૂછ્યા કરો છો તો તમને નથી લાગતું કે તમે કંઈક વધારે પડતા લાગણીશીલ છો ‘

‘જો બેટા, વર્ષોથી એની પાસેથી શાકભાજી લઈએ છીએ, રોજ એને મળવાનું તો એક જાતના સંબંધ બંધાઈ જ જાય એને કોઇ જ નામ કે કારણો ના હોય. આપણે ત્યાં જે દૂધવાળો આવે કે કામવાળી-એ બધાંય સૌપ્રથમ એક માણસ છે. એક નાની સરખી બિલાડી કે ચકલી જેવા પશુ – પંખીઓને પણ એક ‘પર્સનલ અટેન્શન ઝંખતા હોય છે, એમને પણ સાચી લાગણીની હૂંફ’ની સમજ પડતી હોય છે તો આ તો આપણા જેવા બે હાથ – બે પગવાળા માનવીઓ. એમનું નસીબ કે એમણે આવા કામ કરીને પૈસા કમાવા પડે છે પણ એ લોકો નાના બાપના નથી થઈ જતા. મહેનત કરીને ખુદ્દારીથી પૈસા કમાય છે. એ એમની તાકાત મુજબ કમાય અને આપણે આપણી અક્ક્લ મુજબ. અંતે તો બધાય આ પેટ ભરવાની વેઠમાં જ હોઇએ છીએ ને ! રોજ રોજ જેની જોડે કામ લેવાનુ હોય એમના ખબર અંતર પૂછતાં એ લોકોને પોતે આપણા માટે થોડા સ્પેશિયલ છે એવી લાગણીનો અનુભવ જ થાય અને છેવટે એ લાગણીનો તેઓ આપણા કામ વધુ સારીરીતેકામ કરીને બદલો પૂરો પાડે. થોડા હુંફાળા શબ્દોની- થોડું પર્સનલ અટેન્શન દરેક માનવીને અસાધારણ પ્રેરણા પૂરી પાડી શકે છે. વગર મહેનતે થતા આ કાર્યમાં હું ક્યાં ખોટી..બોલ હવે ?’

અને આસ્થા બે પળ પ્રેરણાને તાકી રહી અને એના ગળે વળગીને ગાલ પર એક ચૂમી ભરીને બોલી:

‘મારી પ્રેમાળ મમ્મી, તું હંમેશા સાચી જ હોય છે!

અનબીટેબલ :- The single finger which wipes our tears during our failure is much better than the ten fingers which come together to clap for our victory.

‘એ’ બ્લોકની ત્રીજામાળની ગેલેરી.

ગુજરાત ગાર્ડીઅન દૈનિક પેપર > ટેક ઈટ ઈઝી કોલમ > લેખ નંબર – 11.

 

મારા ઘરની ‘ફ્રેંચ વીંડો’ માંથી જમણી દિશામાં નજર પડે એટલે (એના માટે રુમના પરદા ખોલેલા હોવાની પૂર્વશરતનું પાલન આવશ્યક છે ) બરાબર ૨૦ ફૂટની દૂરીએ આવેલી, બીજી સોસાયટીના એ બ્લોકના ત્રીજા માળની રુપકડી ગેલેરીમાં સફેદ કાથીનો ‘સિંગલસીટરીયો’ હીંચકો ‘એકલો જાજે રે’ની ભાવના સાથે પવનમાં હાલતો દેખાય. મને એ દિન-દુનિયાની ઝંઝાળથી અલિપ્ત,મનમૌજી હીંચકો બહુ ગમે. રોજ સવારના 5.30ના સુમારે રોજ એ હીંચકાની પાછ્ળ આવેલ ડોઈંગરુમ, કીચન,બેડરુમ બધુંય ચેતનવંતુ થઈ જાય.

’રાતે વહેલા સૂઇ વહેલા ઉઠે વીર, બળ બુધ્ધિ ને તન વધે, સુખમાં રહે શરીર’ નાનપણથી મારા મમ્મીના મુખેથી આ વાક્ય સાંભળી-સાંભળીને મોટી થયેલી. પણ મારા અતિ નિંદ્રાપ્રેમે એ વાત પર કયારેય ધ્યાન નહોતું આપવા દીધું પણ ‘એ બ્લોક’ના ત્રીજામાળના ઘરમાં તાજગીની લહેરખીએ લહેરખીઓ ફરફરતી જોઇને એ વાતને સમર્થન મળી જતું હતુ.

એ ઘરમાં ઇન –મીન –સાડાતીન જેવું ‘સુખી કુટુંબ’ વસતું હતું. સાવ છેલ્લી કક્ષાની મારી ‘કોપીકેટ.’ પણ સભ્યોની સંખ્યા સિવાય અમારા બે ફેમિલીની વચ્ચે કંઇ ખાસ સમાનતા નહોતી. એ ફેમિલીની’હેડ’ મતલબ બાર્બી ડોલ જેવી 25-27 વર્ષની માલકિન સમયની ‘જડપણાની હદ’ સુધી ચુસ્ત ! રોજ સવારે 5.30 વાગ્યે એના ઘરની ‘લાલ ડીમ લાઈટ’ બંધ થઈને ટ્યુબલાઈટ ચાલુ થઈ જાય. એ પછી 5-40ની આસપાસ ગેલેરીમાં ચોકડીમાં મુકાયેલ એનું વોશિંગ મશીન ચાલુ થાય. બરાબર એની પાંચ મિનીટ બાદ વોશીંગમશીનના ‘ઘર્રર્ર..’ સવારની નીરવતાને ચીરતો એક કર્કશ અવાજ અને એની પાછળ પાછળ એક તીણા અવાજનું કોમ્બીનેશન ગૂંથાય.

‘મનન..જય..’ ઉઠો હવે..સાડા છ થઈ ગયા અને તમે લોકો હજુ ઘોરો છો !’

આ સાડા-છનો સમય સાંભળીને મારા છાતીના પાટીયા બેસી જાય જેના ‘રીએક્શન’રુપે હું ઓઢવાનું એક બાજુ ફગાવીને ઉઠવાની કોઇ જ પૂર્વતૈયારી વગર લાગલી જ ‘એક્શન’માં આવી જઉં..હાથ સીધો મોબાઈલ પર જાય. 6.00 વાગ્યાનું એલાર્મ મૂકેલું તો વાગ્યું કેમ નહી ? ની અસમંજસમાં સમય જોઉં તો મોબાઈલ 5.45 નો સમય બતાવી પોતાની નમકહરામીનું પ્રદર્શન કરતો હોય. બે મીનીટ બાઘા જેવા થઈ જવાય. એ શૂન્યાવસ્થાની સ્થિતીમાંથી ઉગરીને બહાર નીકળીએ ત્યારે સાચી હકીકતનું ભાન થાય કે આપણે સવાર સવારમાં ક્યાં મૂર્ખા બન્યા ! નક્કામો પાડાના વાંકે પખાલીને ‘આઈમીન’ મોબાઈલને ડામ દેવાઇ જાત.

લોકો જીવનભર આટલી નિયમિતતાના પૂજારી કેમના રહી શકતા હશે અને એ રહે તો રહે એની સાથે બીજા નિર્દોષોને પણ પોતાની સાથે જગાડી દેવાની પાશવી-પરપીડન વૃતિ કેમ ધરાવતા હશે ? આ વાતની મને હંમેશા નવાઈ લાગે. એ પછી બરાબર 5.50માં એ ‘બાર્બીડોલ’ના રસોડામાંથી કૂકરની વ્હીસલો સંભળાય, 6.00 વાગ્યે એનો દીકરો અને 6.10 એ એનો ઘરવાળો અનુક્રમે ન્હાઈ-ધોઇને પોત –પોતાના ટુવાલ ગેલેરીની પાળીએ સૂકવતા અચૂકપણે નજરે પડે ને પડે જ. એ પછીનો મારો સમય મારા દીકરાની પાછળ જાય એટલે આ અવલોકન થોડું કોરાણે મૂકાઈ જાય. એ પછી બરાબર 8.30એ ‘બાર્બી ડોલ’ સદ્યસ્નાત્રાના રોલમાં પ્રવેશીને પેલા મને બહુ ગમતા હીંચકા પર હાથમાં ‘હનુમાન ચાલીસા’ની ચોપડી પકડીને એના પાઠ કરતી નજરે પડે. 9.30 એ એની ગેલેરીમાં કપડાં સૂકાય, 10.00 વાગ્યે કચરા પોતા કરતી કામવાળી અને 11.00વાગ્યે તો ગેલેરીના બારણા બંધ !! એ પછીનો સમયગાળો મારા માટે થોડો સસપેન્સવાળો વીતે.

જોકે આ બધી નિયમિતતામાં એક વાત સોલિડરીતે અનિયમિત. એ બાર્બીડોલના સુકલકડી, પાંખાવાળને કદી ઓળવાની તસ્દી જ નહી લેતો હોય એવા ઘરવાળાનો શરદીનો કોઠો ! એનું ‘પંજાબી સમોસા’ શેઈપ્ડ નાક બારેમાસ ગળતું જ હોય એટલે ગમે તે સમયે એ ઘરની બે માંથી એક ગેલેરીમાં એક હાથે પોતાની 22’ઈંચની કમર પર માંડ માંડ ટકી રહેલો બર્મ્યુડો સરકી ના જાય એની પૂરતી તકેદારી સાથે એક હાથે એને મજબૂતાઈથી પકડીને, એક બાજુનું નસકોરું જોરથી દબાવીને બીજું નસકોરું ખાલી કરવાના પ્રયત્નોમાં જ લાગેલો નિહાળી શકાય. આટલા સુવ્યવસ્થિત, સુંદર ‘સોનાની થાળી જેવા ઘરમાં સાવ આવો છેલ્લી કક્ષાનો મેખ ‍!’

11.00 વાગ્યામાં ઠંડા પડી ગયેલા ઘરમાં ફરીથી બપોરના ત્રણ વાગ્યાના સમયે પ્રાણવાયુ ફૂંકાય. એક વાત રહી ગઈ. મારો અને એનો દીકરો બેય એક જ સ્કુલમાં.એક જ સમય,એક જ સ્કુલબસ. હું રોજ દીકરાને લેવા સ્કુલબસના સ્ટેન્ડ પર એને જોવું અને એની સામે સ્માઈલ કરવા જઉં તો એ મને જાણે ઓળખતી પણ ના હોય એવો વ્યવહાર કરે. મૂડ હોય તો કો’ક વાર હાસ્યના બે ચાર છાંટા વેરે જે મને ‘ચાંટા’ જેવા લાગે. ખરી તોરીલી છે આ તો. મૂડ હોય તો બોલવાનું-હસવાનું ના મૂડ હોય તો સામે પણ નહી જોવાનું અને બદનસીબે એ લેટેસ્ટ ફેશનના કપડા પણ ઘરમાં પહેરીને ફેશન શો કરતી બાર્બીડોલ મારા ઘરની બરાબર સામેની ગેલેરીમાં જ રહે. ના ઇચ્છુ તો પણ મારાથી એના ઘર તરફ અકારણ 4-5 વાર નજર તો જાય જ.આ કયા ભવના પાપ નડતા હશે મને એ જ મને નહોતું સમજાતું.જોકે એ મને કોઇ રીતે જાણી જોઇને હેરાન ક્યારેય નહોતી કરતી પણ મારી અતિ અસ્ત-વ્યસ્ત જિંદગીને એની આ અતિવ્યવસ્થિત જિંદગી,આ ગર્વીલો વ્યવહાર બહુ અકળાવી મૂકતો.

એક દિવસ નવાઈનો ઉગ્યો. સવારના 5.30 વાગ્યામાં કોઇ જ હલચલ ના થઈ. હશે..ક્યાંક બહારગામ ગયા હશે એમ વિચારીને મન મનાવ્યું. એ હોય અને સાડા પાંચ એમ જ વાગે એવી તો સમયની પણ હિમત કયાં? એ બિમાર હોય કે એના ઘરે મહેમાન હોય એમ છ્તા સાડા પાંચ તો હલચલ સાથે જ વાગે એટલે વાગે જ.એની નિયમીતતાથી ‘કોમ્પ્લેક્ષ’ અનુભવતી હોવાથી ભાવાવેશમાં વાત થોડી આડી ફંટાઈ ગઈ. મુખ્યવાત તો એ જ કે એ પછી લગભગ આખું અઠવાડીયું એ ઘર બંઘ રહ્યું અને બધી જ વસ્તુઓ એની જગ્યાએ બરાબર સમયસર ગોઠવાઈને જીવાતા એ ઘરની ગેલેરીમાં એક પીળો બલ્બ અવિરતપણે સવાર-સાંજ બળતો હતો. જેની રોશની રોજ રાતે મારા બેડરુમના પરદામાંથી ચળાઇને મારા મગજમાં સસપેંસની સપાટીઓ વધારતો હતો.તપાસ કરતા ખ્યાલ આવ્યો કે એ લોકો તો ઘર બદલીને બીજે જતા રહયાં હતાં ! અતિશય વ્યવસ્થિત જીવાતી જીંદગી પોતાની પાછ્ળ આવો પીળો બલ્બ જલતો મૂકીને પોતાના રેઢિયાળપણાની નિશાની કેમની મૂકીને જઈ શકે એ પ્રશ્ન મારા માટે બહુ જ પેચીદો હતો.

હવે મારી દરેક સવાર મોબાઈલના એલાર્મ સાથે બરાબર6.00 વાગ્યે જ વાગે છે અને એ પછીનો આખો દિવસ ‘એ બ્લોકની ત્રીજામાળની ગેલેરી’ના અવલોકનો વગરનો સાવ જ ખાલી ખાલી વીતે છે. જિંદગીમાંથી ‘પંચાત’નો એક મનગમતોરસ નીકળી ગયો છે અને જિંદગી સાવ ફીક્કી..ફીક્કી..!

-સ્નેહા પટેલ.

ચંચૂપાત

સ્મ્રુતિખોડલધામ મેગેઝીન > આચમન કોલમ > ઓક્ટોબર મહિનાનો લેખ.

હમણાં જ ‘ફેસબુક’માં એક પોસ્ટ ફરતી જોઇ :

‘આજની ‘જીન્સધારી મા’ સાડલો જ નથી પહેરતી તો પોતાના બાળકને એના આંચલનો છાંયો ક્યાંથી આપી શકવાની ! ખરેખર આજકાલના બચ્ચાઓ બહુ બદનસીબ છે’  આ પોસ્ટનો સીધોસાદો આવો જ કંઈક મતલબ નીપજતો હતો.

આ વાંચીને લોકોની માનસિકતા પર હસવું, ગુસ્સે થવું કે એમની દયા ખાવી એ તો હું બહુ નક્કી ના કરી શકી.આ વાતમાં લોજીક શું ?  હદ તો એ કે  ઘેટાં-બકરાંથી ભરચક દુનિયામાં પોતાના બુધ્ધિધનને ‘સેફ ડીપોઝીટ’ વોલ્ટમાં સાચવીને રાખનારાઓ લોકો પણ એ વાતના હાર્દ સુધી પહોંચ્યા વગર જ એ પોસ્ટને લાઈક પર લાઈકના બટનો દબાવીને કોમેન્ટસ ઠોકે જ રાખતા હતા એને  પોતાની વોલ પર શેર કરતા અને પોતાનો ‘મા’ શબ્દ (!) પ્રત્યેનો ‘અધધ અહોભાવ’ વ્યકત કર્યે જ રાખતા હતા. શબ્દોની કિંમત કે સમજ ઉછીની થોડી મળે?  પોતાના આવા વણવિચાર્યા અને ઉતાવળા ‘રિસપોન્સથી’  પોતાની ગતિવિધિને  ધ્યાનથી નિહાળનાર  વર્ગ પર પોતાની કેવી ઇમ્પ્રેશન પડે છે એ વિચારવવાનો સમય કે શક્તિ બેયની અછ્ત. એમને માટે તો ‘મા’ એક શબ્દ્થી વધુ કંઈ જ નથી એ સ્પ્ષ્ટપણે દેખાઈ આવતું હતું.. એક ફરજ નિભાવી દીધી, ટાઇમ પાસ કરી દીધો બસ !.

આમાંથી  અડધા ઉપરના તો ટીનેજરીયા ! એમને કહેવાનું મન થાય કે પહેલાં તમે ‘મા- બાપ એટલે શું’ એ તો સમજો. એ જવાબદારી તમારી જોડેથી કેટકેટલી સમજ, સમય, ધીરજ માંગે છે એનો માત્ર વિચાર કરવાથી  તમને એની ગંભીરતાનો ક્યારેય અંદાજ નહીં આવે.

ફરીથી આ લાઈન વાંચજો..અહીં મેં ‘મા –બાપ’ બેયનો સમાવેશ કર્યો છે.

એ બેયનો પ્રેમ – જવાબદારી સરખા જ હોય છે. હા ‘હાઈલાઈટ’માં થોડો ફર્ક હોય છે પણ દેખાવથી સચ્ચાઇ નથી બદલાઇ જતી.

હા તો, આપણે જીન્સ પહેરેલી આજની ‘આધુનિકા’ના માથે પહેલાની ‘સાડલાવાળી’ મા ની જેમ જવાબદારી નહીં સંભાળી શકવાનો આરોપ કેમ મૂકાય છે એની વાત કરતાં હતાં એ મુદ્દા પર પાછા વળીએ.

નકરી દોડાદોડ, ધમાલિયણ જીંદગીમાં આજની નારી પોતાના સાડ્લાના છેડાં સંભાળે કે બાળકને કે પોતાના મોબાઈલ ને કે ઢગલો કામકાજના લિસ્ટ સાથે પોતાના વ્હીકલની ચાવીને ? જીન્સ પહેરે તો એના પોકેટ આ બધી સાચવણીમાં ખાસા મદદરુપ થઈ શકે છે. એ પહેલાંના જમાનાની સ્ત્રીઓની જેમ અડધી કમર દેખાય, પાલવના ઠેકાણા ના હોય અને આ બધી વસ્તુઓ બ્લાઉઝ કે કબ્જાની અંદર હાથ નાંખીને સુરક્ષિત (!) જગ્યાએ મૂકીને પુરુષોની નજર અનાયાસે જ પોતાની એ ક્રિયા તરફ આકર્ષવામાં નથી માનતી. એને તો જમાના સાથે દોડવાનું છે, પોતાના બાળકનો શારિરીક, માનસિક, ઇમોશનલ, આર્થિક બધોય બોજો પોતાના ખભે ઉપાડીને જમાનાની ઝડપી ચાલ સાથે તાલ મિલાવવાનો છે. દોટમાં પગમાં ફંટાતી સાડી એને અગવડરુપ લાગે તો એ પોતાને ‘કમફર્ટેબલ’ લાગે એવા જીન્સને પ્રાથમિકતા આપે એમાં શું ખાટું – મોળું થઈ ગયું ? આજની આધુનિકા બાળકને પાલવનો છાંયો કરવા કરતાં  પોતાના બચ્ચાને પોતાની એ.સી ગાડીમાં બેસાડવાની ઇચ્છા ધરાવે છે. વળી  ઈચ્છા-કલ્પના કરીને એ અટકી નથી જતી એને ફળીભૂત કરવા તનતોડ મહેનત, નોકરી-ધંધો કરીને ‘અર્નીંગ’પણ કરી જાણે છે. એના નસીબે તો ત્યાં પણ તકલીફોનો સાગર.  સ્ત્રીઓનું ‘ઇકોનોમિકલી સ્વતંત્ર’ થવાનું, આગળ આવવાનું નથી ખમાતું એવા વર્ગને  પોતાના કામ, સફળતા થકી જડબાતોડ જવાબ આપવાની જવાબદારીની છૂપી તલવાર પણ એના શિરે સતત તોળાતી હોય છે.સહેજ ચૂક્યા કે ખલાસ.

‘ પહેલાં જ કહ્યું  હતું કે તમે બૈરાઓ સ્વતંત્રતા પચાવી જ નથી શકતા. તમારી બુદ્ધિ તો પગની પાનીએ જ.ભલા થઈને હવે  ઘરમાં બેસીને ચૂપચાપ ઘર જ સંભાળો ‘  જેવા સમાજના (જેમાં સ્ત્રીઓ પણ અચૂક્પણે સામેલ હોય જ ) શબ્દ-આરોપોના-કટાક્ષોના તીર હંમેશા એની સામે તકાયેલા જ હોય છે. અહીં તો સમાજના નામે નીચું, ઉંચુ, આડે-અવળું ગમે તેવા  નિશાન તાકનારને બધ્ધે બધું માફ..એમના આરોપોમાં ઉપર જેમ કહ્યું એમ કોઇ જ તર્ક ના હોય પણ ‘સો સફળતાની સામે એક નિષ્ફળતા’  એ બધાં આરોપો સાચા ઠેરવી દેવાય..કોઇ જ ચૂં કે ચા નહીં..જે આરોપ જે રીતે બોલાય એ એ જ રીતે સ્વીકારાઇ પણ જાય.

વર્ષોથી પૈસા કમાવાનું મહાન કાર્ય કરનારો આપણા સમાજનો દરેક પુરુષ ઘરબાર – બૈરા-છોકરા ને ભૂલીને ફક્ત નોકરીની જવાબદારી ઉપાડીને પણ પોતાની મંજિલ મેળવવામાં કેટલી હદ સુધી સફળ થઈ શકે છે, પોતાના કેટલા સપનાઓ પૂરા કરી શકે છે.. એવો વિચાર સમાજમાં કદી કોઇને કનડે છે કે ?

આજની નારી પહેલાંની નારી કરતાં વધુ સ્માર્ટ છે. એને પોતાના દિલ અને દિમાગ બેય ને સંતુલિત કરીને  જીવવાનું હોય છે જે કોઇ પણ માણસ માટે બહુ જ અધરી પરિસ્થિતી છે. વળી સ્ત્રીના તો લોહીમાં જ લાગણી દોડતી હોય, ધમધમતી હોય, કોઇની પણ પર વિશ્વાસ મૂકી દેવો, કોઇની કાળજી લેવી આ બધા ગુણો એની મોટી કમજોરી. આ કમજોરી એ આધુનિકા ઘરની બહાર નીકળે ત્યારે મતલબી સમાજ માટે ફાયદારુપ થઈ જાય છે અને  ઇશ્વરદ્ત્ત આ અમૂલ્ય વરદાન એને શ્રાપ સમા ભાસે છે.આધુનિકાને સતત પોતાની લાગણી કંટ્રોલ કરતા – કરતા જીવવું પડે છે. હવે લાગણી તો વિચિત્ર હોય છે.એને જેમ બાંધો એમ એ વધુ વકરે.રોગ થઇ પ્રસરે.એ તો પાછું કેમ પોષાય ! એણે મન મક્ક્મ કરીને આ બધા માનસિક – શારિરીક ઝંઝાવાતો સામે ઝઝૂમવું પડે છે.

સંઘર્ષ સંઘર્ષ સંઘર્ષ !

પણ તૂટવાની સત્તા નહી .!  પોતાના,સંતાનના, પતિદેવના, ઘરના દરેક સભ્યોના શરીરનું, મનનું બધાંનુ ધ્યાન રાખવાની તોતિંગ જવાબદારી એના નાજુક નમણાં બાવડાં ઉપર હોય છે. પુરુષોના હક્ક – ફરજો બાબતે તો સમાજ એક્દમ સ્પષ્ટ જ રહ્યો છે. એમાં સ્ત્રીઓએ પોતાના હક્કની અરજીઓ પર સમાજની સહી સિકકા કરાવીને મંજૂર કરાવવાનો હોય છે.સ્વીકાર કરાવવાનો હોય છે.વીરાંગના બની એક સાથે બધા ક્ષેત્રે ઝઝૂમવાનુ હોય છે..જીતવાનું હોય છે. કારણ પરાજ્ય તો ‘સમૂળગું અસ્તિત્વ’ મિટાવી દેવાની કગારે મૂકી દેવાનો ! ‘આ પાર કે પેલે પાર’ –યુધ્ધ કર્યે જ છૂટકો !

આ બધી દોડાદોડમાં ‘સ્ત્રી – મા’ પોતાની સગવડ મુજબના કપડાં પણ ન પહેરી શકે ? પહેરે તો બાળકની મમતાનો હક્ક છીનવી લીધાના આક્ષેપો થવા લાગે. એક બાપના કપડાં માટે સમાજમાં કોઇ નિસ્ચિંત ધારાધોરણો છે કે એણે શોર્ટસ નહી પહેરવાની કે જાડા ખડધા જેવા જીંસ નહી પહેરવાના..આ બધાથી કોમળ બાળક્ની નાજુક ત્વચા છોલાઈ જાય !

આજનો સમાજ સ્ત્રીઓ પાસે લાગણી- સુંદરતા ઉપરાંત બુધ્ધિની અપેક્ષા રાખતો હોય તો એણે એને પોતાની બાંધી લીધેલી માન્યતાઓની વાડમાંથી છૂટી કરે જ છૂટકો.

‘વિકાસ માટે સ્વતંત્રતા જરુરી નહી અનિવાર્ય છે’

સ્વતંત્રતાની માંગણી તો પોતે જેને લાયક નથી હોતું એવું નાનું  છોકરું પણ કરે છે..એને પણ પડવાની, આખડવાની સત્તા અપાય છે…પરિણામે પોતાની ભૂલોમાંથી શીખી શીખીને એ પોતાનો રસ્તો શોધતા શીખે છે – વિકાસ સાધે છે.પીંજરામાં પંખીને પૂરી રાખીને દુનિયાની જોડે તાલ મિલાવવાનું કહો એ ક્યાંનો ન્યાય ! વળી એને  બહાર કાઢ્યા પછી પણ સતત દિશાસૂચન કર્યા કરો, એની ગતિના વેગ નોંધ્યા કરો, ઠપકો આપ્યાં કરો- આ બધી ભાંજગડમાં  પંખી પોતાના સપનાની મંઝિલ સુધી ક્યારે અને કઈ રીતે પહોંચવાનું ? પોતાનું મહત્વ પંખીને પોતાને જ સમજવા નથી દેવાતું તો એનો સ્વીકાર એ સમાજ જોડે કઈ રીતે કરાવવાનું !

આમ ને આમ એડીચોટીના જોર પછી પણ ધારી સ્થિતી ના પામી શક્તા આધુનિકાની લાગણીઓ બાંધ તોડીને એક સાથે બળવો પોકારી ઉઠે છે..પોતાના સ્વીકાર માટે એ પછી આંધળૂકીયા કરતાં પણ  નથી અચકાતી.જેને વળી પાછું સ્વછંદતાનું લેબલ લગાવી દેવાય છે.દરેકે દરેક વાત-ક્રિયા-પગલાંઓમાં ચંચૂપાતો !

‘પ્રિય સમાજ’ સ્ત્રીને હાશકારાનો એક શ્વાસ ફેફસામાં ભરવા દો, સ્વતંત્રતાનો ઓક્સિજન માણવા દો. જેવું જીવન મળશે એ મંજૂર પણ  એની મરજી મુજબની બે ઘડીનું જીવન તો જીવવા દો, પ્લીઝ એની દરેક બાબતે ‘ચંચૂપાતો’ કરવાનું છોડો..એને વિકસવા દો.

સ્નેહા પટેલ

વ્હાલ

આટલું બધું વ્હાલ મારા હિસ્સે..

નક્કી

દુનિયાની સૌથી વધુ ધનવાન તો હું જ..!

-સ્નેહા પટેલ.

શાર્ક

ખુશીઓના હિલ્લોળા લેતા ઉંડા સમંદરમાંથી
અચાનક એક  ડરામણી શાર્ક
મોઢું ફાડીને
મારી તરફ  ધસમસતી આવે છે.
એના તીક્ષ્ણ દાંતની ધારીને હુ સ્તબ્ધતાથી નિહાળી રહુ છું.
તન – મનમાં શૂન્યાવકાશ ફેલાઈ જાય છે.
ધીરે ધીરે એ મારી તરફ આગળ વધે છે
અને હું….
હું  ઇચ્છવા છતાં કશું જ નથી કરી શકતી.
હાથ-પગની ની જગ્યાએ
જાણે લોહી નીંગળતા માંસના બે લોથડાં ના લટકાવી દીધા હોય..!
શ્વાસ મંથર ગતિએ આવ – જા કરી

શરીરના થોડા હલન-ચલન સાથે
મારા જીવતા હોવાની સાબિતી આપતો હતો.
શાર્કે થોડી આળસ મરડીને
વિજેતાની સ્ટાઈલમાં હસીને પોતાના જડબા પહોળા કર્યાં.
હું તો હજુ પણ એના
જડબા – તીક્ષ્ણ દાંતોની ધારથી મઢેલા વિશાળ  વિશ્વને
અચંભિત થઈને જોયા જ કરતી હતી.
અંતે,
એ માંસભક્ષીએ સ્વભાવાનુસાર પોતાનું કર્મ નિષ્ઠાપૂર્વક પૂર્ણ કર્યું.

-સ્નેહા પટેલ

નાજુક નમણી પ્રિયતમા – 3

 

ખેતીની વાત મેગેઝિન > મારી હયાતી તારી આસ-પાસ કોલમ > ઓક્ટોબર મહિનાનો લેખ.

**નાજુક નમણી પ્રિયતમા ભાગ -1 વાંચવા લિંક ક્લીક કરો..

https://akshitarak.wordpress.com/2012/08/08/namani-rupani-priyatama-1/

**નાજુક નમણી પ્રિયતમા ભાગ -2 વાંચવા લિંક ક્લીક કરો..

https://akshitarak.wordpress.com/2012/09/11/najuk-namni-priyatama-2/

ભાગ -3 અને છેલ્લો.

આખો રસ્તો ક્યાં પતી ગયો ખબર જ ના પડી.સાવ બે ચાર શ્વાસનો જ રસ્તો……! આખા રસ્તે સખીઓએ શું ધમાલ મસ્તી કરી એ કંઇ જ સમજ નહતી…તનની હાજરીને આપણી દુન્યવી દુનિયામાં હાજરી ભલે ગણાતી હોય પણ મનથી તો હુ મારા આશુ જોડે…એમની વચ્ચે રહીને પણ ‘હું- સુગંધી’  ત્યાં ક્યાં  હતી ?  આ પ્રેમજગતની વાતો જ નિરાળી હોય છે.

ત્યાં તો ચર્રર્રર…બ્રેક સાથે ગાડી ઉભી રહી ગઈ. સામે જ આસોપાલવ અને રંગબિરંગી ફૂલોથી મહેંકતો લગ્નના હોલનો ગેટ દેખાયો. ગેટની ડાબી બાજુ પર ફુલોની સુંદર મજાની ગોઠવણી કરીને વર-વધૂના નામ લખેલા .મનોમન એ જગ્યાએ ‘મારા અને આશુ – સુગંધી અને આશુ’ ના નામની કલ્પના થઈ ગઈ. નજર ગેટ પર ગઈ તો ત્યાં મહેમાનોને આવકારવા માટે આશુ અને એના મમ્મી ઉભેલા હતા.

હૈયું એક ધબકાર ચૂકી ગયું. ..ઓફ્ફવ્હાઈટ કુર્તો, નાજુક રેશમી દોરાનું વર્ક અને ગળામાં મરુન દુપટ્ટો…જાણીને કે અજાણતાં જ  ખુલ્લા રખાયેલા કુર્તાના પહેલા બે બટનમાંથી થોડા વાળ એના સ્વભાવની જેમ જ બેપરવાઈથી હવામાં ફરફરતા હતા. છ ફૂટની હાઈટ, રેગ્યુલર કસરતની ચાડી ખાતું આશુનું સપ્રમાણ સ્નાયુબધ્ધ શરીર.. પહોળી છાતી-પતલી કમર ..આશુ ઉપર આ ટ્રેડીશનલ ડ્રેસ ગજબનો ઓપતો હતો.

જે આશુને મારા સૌંદર્યથી અભિભૂત કરવાના સપના સેવતી બેઠેલી એ આશુને જોઇને હું પોતે જ બેહોશ થવાની તૈયારીમાં હતી..

ત્યાં મારી સખીએ મને હાથ પર હળ્વેથી ચૂંટીયો ખણ્યો અને હું ભાનમાં આવી. બધાની હાજરી વિસરીને જે રીતે ‘આશુમય ‘ થઈ ગયેલી એ વિચારીને મનોમન શરમાઈ ગઈ. આશુએ એક ભરપૂર નજર મારી તરફ નાંખી ને તરત ફેરવી કાઢી. એની ઇચછાને માન આપીને મેં આજે સાડી પહેરી..સોળ શણગાર સજયા અને  એ સાવ જ અલિપ્ત..મેં એના મોઢા પર જે ‘એક્ષપ્રેશન’ની આશા રાખેલી એમાંથી એક પણ ના દેખાયું. બધી મહેનત પાણીમાં..!!  પ્રસંશાનો એક ભાવ પણ પ્રિયાને અર્પણ નહીં..!

પુરુષોની જાત જ આવી હોય..સાવ નિર્મમ..! નજરની આ સંતાકૂકડી કોઇના ધ્યાનમાં ના આવી હોય એવી આશા રાખતી રાખતી ફટાફટ હોલમાં અંદર જતી રહી.

એરકંડીશન હોલ પણ મારા ધખધખતા ગુસ્સાને ઠંડો નહતો કરી શકતો. લગ્નની ચોરી આગળ ગોઢવાયેલી ખુરશીમાં સખીઓ સાથે ગોઠવાઈ ગઈ..

‘એ મારી સામે ના જુવે તો મને પણ એની કંઇ પરવા નથી,  હું પણ એની સામે નહી જોઊં..એ સમજે છે શું એના મનમાં..’

ઘૂઘવાટ-અકળામણ-

ત્યાંતો આશુનો અવાજ કાને પડ્યો…

’કોલ્ડડ્રીંક….’

અને એક જ મીનીટ પહેલાં લીધેલો દ્રઢ નિર્ણય પાણી થઈને વહી ગયો. નજર ઉઠાવી તો આશુના ચેહરા પર જઈને જ અટકી ગઈ. આના ઉપર તો ગુસ્સે ય  કેમનું થવાય..કેવું નિર્દોષ – નિર્મળ મુખડું છે આનું !’ હું  ખોવાયેલી ખોવાયેલી હતી , આશુની આંગળીઓ એ મોબાઈલમાં કંઇક હરકત કરી ..થોડો ગુસ્સો આવ્યો..આવા વખતે પણ મોબાઈલ છૂટતો નથી એનાથી…ત્યાં તો મારા મોબાઈલમાં મેસેજ ટૉન રણકી ઉઠ્યો.

’ઈડીયટ…જલ્દીથી કોલ્ડડ્રીંક લે અને હોલની પાછ્ળ એક રુમ છે..ત્યાં આવ…જલ્દી…હું રાહ જોવુ છું..’

મંત્રમુગ્ધ જેવી અવસ્થામાં જ ગ્લાસ લીધો અને એક જ ઘૂંટ્માં ગટગટાવી ગઈ. બહેનપણીઓને ‘એક મીનીટમાં આવી’ કહીને બને એટલી ત્વરાથી હોલની પાછ્ળ આવેલા રુમ તરફ ભાગી.

જ્યાં આશુ મારી રાહ જોઇને ઉભો હતો નવવધૂને તૈયાર થવા માટેનો રુમ હતો .  રુમમાં આશુ એકલો હતો એ જોઇને જેટલી અધીરાઈથી દોડતી- દોડતી રુમમાં ગઈ એનાથી બમણી સ્પીડમાં પગમાં બ્રેક પણ વાગી ગઈ. હૈયું કલ્પનાના આકાશમાંથી વાસ્તવિકતાની ધરતી પર પટકાયું..’વિચાર અને હકીકત’ બેયનો ભેદ પાણી અને દૂધની જેમ અલગ થઈને ઊભો રહ્યો.વિચારોમાં એકદમ ‘બોલ્ડ’ એવી હું હકીકતમાં શરમની મારી કોકડું વળી ગઈ. હોઠ ધ્રુજીને રહી ગયા પણ કોઇ શબ્દો બહાર ના નીકળ્યા..આશુ મારી આ હાલતનો દૂર ઊભો ઊભો મજાથી આનંદ માણી રહેલો.ધીરેથી એણે રુમનો દરવાજો અંદરથી બંધ કર્યો .

‘આશુ…આમ….કોઇ આવશે તો કેવું લાગશે…આ થોડું રીસ્કી નથી કે..?’’

‘ના…મારો એક મિત્ર બહારથી રુમ લોક કરીને ત્યાં જ ઓટલા પર બેઠો છે..હું  મોબાઈલથી એને જાણ કરીશ એટલે એ ખોલશે. તું  એ બધી ચિંતા ના કર. ‘ઇનફેક્ટ’  તું કશું જ ના કર..બસ ચૂપ ચાપ મારી સામે ઊભી રહે અને એ ધીમેથી મારી નજીક સરકયો…શરમથી મારી નજર ઊંચી જ નહોતી થતી. આશુએ મારી હડપચી પર એની તર્જની ગોઠવી મારું મોઢુ ઊંચુ કર્યુ. પણ મારામાં હિઁમત નહોતી એની આંખોમાં આંખ નાંખીને જોવાની. અમે આમ સાવ જ એકાંતમાં પહેલી વાર મળતા હતા.

આટલી નજીક…! થોડી બીક લાગતી હતી..કોની…આશુ ની…ના ના..એના પર તો પૂરો વિશ્વાસ હતો….તો શું મને મારી બીક લાગતી હતી કે..?

આશુએ ધીરેથી એનો હાથ મારી ખુલ્લી કમર પર મૂક્યો અને હું આખે આખી ધ્રૂજી ઊઠી…

‘સુગંધી..તું અદભુત લાગે છે આજે..મારી સપનાની પરી…રાજકુમારી…કેટલા વખતથી મારે તને આમ સાડીમાં એક ‘ભારતીય નારી’ના રુપમાં જોવી હતી. મારે જોવું હતું કે મારી દુલ્હન બનીશ ત્યારે તું કેવી લાગીશ. સાચું કહું તો તો તું મારી કલ્પનાથી પણ વધુ સુંદર લાગે છે મારા રુપકડા ચાંદ. ’ આટલું બોલતા તો એનો હાથ મારી કમર પરથી મારી પીઠ પર સરક્યો. મારામાંની પેલી બીક વધુ તીવ્ર બનતી જતી હતી.મારો મારા પર કાબૂ નહી રહે તો..? આવું જોખમ મેં કેમ લીધું..મનો મન જાતને થોડી કોસી પણ ખરી..આ સહેજ પણ હિતાવહ ફેંસલો નહતો..પણ હવે શું….?

’સુગંધી.. તારી આ બેદાગ લીસી લીસી ગોરી ત્વચાવાળી પીઠ, બે મુઠ્ઠીમાં સમાઈ જતી કમર…આ બધું મારું છે..મારું પોતાનું..આ વિચારથી જ હું મારી જાતને આખી દુનિયાનો ધનવાન માણસ સમજુ છું  અને એનો હાથ ચોલીમાંથી ખુલ્લી પડતી પીઠ પર સરક્યો…

‘આશુ…પ્લીઝ…આમ ના કર..’

આશુ મારી વાત સાંભળવાના મૂડમાં જ ક્યાં હતો. એના બાહુપાશમાં મને ચસોચસ જકડી લીધેલી..જેમાં શ્વાસ લેવા માટેની હવા પણ માંડ આવી શકે.. આટલી અધીરાઈ..

અને મનોમન બોલાઇ ગયું

‘તારા બે હાથની વચ્ચે હું..ફક્ત હું.

આનાથી વધુ ના માંગુ કદી હું..’

‘તારા વાળમાંથી એક અનોખી સુગંધ પ્રસરી રહી છે…મારા બધા દુ:ખ – દર્દ એમાં ઓગળી જાય છે’ અને આશુએ એનું  મોઢું મારા રેશમી ખુલ્લા વાળમાં છુપાવી દીધું.

‘આ તારી બિંદી-તારા કાનના ઝુમ્મર..ગળાનો હાર..કમર પર ઝુમતો આ કમરબંધ..તારા પગની પાયલ….જાતને શણગારતી વેળએ મને યાદ કરેલો ને…? સો ટકા કર્યો જ હશે…ખબર છે..પણ બસ..તારા મોઢેથી સાંભળવું છે કે આ બધા શણગાર તેં ફક્ત મારા માટે જ કર્યા છે…  તું અદભુત છે..તારી આ માછ્લી જેવી ઊંડી અને પાણીદાર આંખો…તારું નાજુક અને અત્યારે લાલચોળ  ટેરવાવાળું  નાજુક નાક…એની નીચે બે પરવાળા જેવા હોઠ…તારી લાંબી  પતલી ગ્રીવા..સુગંધી તું દુનિયાની સૌથી સુંદર સ્ત્રી છું..અને એ પાગલની જેમ મને ચૂમવા માંડ્યો…હું નખશીખ ભીંજાવા માંડી…તીવ્ર ધડકનો વચ્ચે મારા દિલની ગતિ પર કાબૂ રાખવાના સજાગ પ્રયત્નોની કસરત સતત ચાલતી જ હતી…આખરે હું પણ એક સામાન્ય માણસ જ હતી…ઢગલો એષણાઓથી ભરેલી…

‘તારા હોઠ

મારું કપાળ…ગાલ….હોઠ….ડોક…

પછીની વાત મને ના પૂછ..

નશાની ચરમસીમાએ અમથું ય કોને કંઇ યાદ રહે છે…!!’

વાતાવરણ બરાબર ઘેરાઈ ગયેલું..વરસાદ ગમે ત્યારે પડી શકે એવી સંભાવના હતી..અને ત્યાં જ બારણે ટકોરા પડ્યાં,

’સોરી ટુ ડીસ્ટર્બ યુ..પણ આશુ – સુગંધી ભાભી…થોડા લોકો તૈયાર થવા માટે આ બાજુ આવી રહ્યાં છે…’

અને બધો નશો એક ઝાટકે તૂટી ગયો. પળ ભરમાં જાતને સંભાળી લીધી અને વળતી પળે અમે બહાર. સામે ઉભા રહેલા મિત્રની સામે જોવાની મારી હિઁમત નહોતી..આશુને પણ કશું જ કહ્યાં વગર ત્યાંથી ભાગી અને સીધી બહેનપણીઓની જોડે જઈ પહોંચી.

હવેથી આવા એકાંતના રીસ્ક ક્યારેય નહીં લઊં જેવો મનોમન પાક્કો નિર્ધાર કરી લીધો..ભલું થજો પેલા સમયસર આવી પહોંચનારા આશુના સંબંધીઓ અને એના મિત્રનું.

તે રાતે  દિલના એક ખૂણે છાની છ્પની કોઇ ચિનગારી એનો પ્રભાવ બતાવી રહી હતી અને હું એ આગમાં સળગતી જતી હતી..રોમાંચથી ભરપૂર સાંજ હૃદયંગમ હતી..કંઈક અલૌકિક શકયતાના કોમળ ઇશારાઓથી ભરપૂર સાંજ ..એક કાવ્યમય – દિવ્ય ઐક્યનો ગુનો થતાં થતાં રહી ગયો !! આખી રાત એ અતૃપ્તિની જલનમાં પડખાં ઘસી ઘસીને જ વીતી.

-સંપૂર્ણ..

સ્નેહા પટેલ.

આર્થિક સંકટ

2 ઓકટોબર-2012 ના રોજ ફૂલછાબ પેપરના 92માં જન્મદિવસ પર  ‘જન્મદિન વિશેષ’ પૂર્તિમાં  મારો લેખ.

 

આર્થિક સંકટ

સંકટ – આ શબ્દ જ કેટલો ભયાવહ લાગે છે કેમ ? એમાં એને જ્યારે ‘આર્થિક’ નામનું લેબલ લાગે ત્યારે તો એ ભયનો સ્ક્વેર થઈ જાય છે.

આમ તો દુનિયાનો દરેક માનવી આ આથિક સંકટના વાવાઝોડાથી ઓછા -વત્તા અંશે પીડિત – પરિચીત હોય જ છે. આર્થિક સંકડામણનો મુખ્ય ‘હીરો-કમ-વીલન પૈસો’ બહુ અવળચંડો હોય છે. હંમેશા પોતાનું મહત્વ જતાવવાની એને ટેવ હોય છે અને એટલે જ એ માનવીના ખિસ્સાથી સંતાકૂકડી રમતો ફરે છે, સતત પોતાની અછ્તનો માહોલ ઉભો કરીને રાખે છે. મારી આટલી જીંદગીમાં મને કોઇ પણ માનવીને એની જરુરિયાત પ્રમાણે પૈસો મળી રહેતો હોય એવો ચમત્કાર ક્યારેય જોવા-સાંભળવા નથી મળ્યો.

ઘણા માનવીઓની જરુરિયાત દરિયા જેવી વિશાળ અને ઉંડી હોય છે. ગમે એટલા પૈસા અંદર ઉમેરાતા જાય જણાય જ નહીં. કાયમ અસંતોષી ઘૂઘવાટ સંભળાયા કરે. જરુરિયાત અને મોજશોખની સીમારેખા ના સમજી શકનારા આવા અણસમજુ લોકોના આર્થિક સંકટ પર મને બહુ દયાભાવ કે સહાનુભૂતિ ના ઉપજે. પણ ઘણાના નસીબમાં સુખ –શાંતિના નામે ધરાર પાણા જ પડ્યાં હોય છે.જીવન જીવવા માટેની અનિવાર્ય જરુરિયાત પૂર્ણ કરતાં કરતાં ભરપૂર મહેનત કરવા છતાં આંખે પાણી આવી જાય છે.એમની રોજ સવાર ‘અંતહીન સ્ટ્રગલ’ ના સૂર્ય સાથે ઉગે છે અને સાંજ કાળીમેશ નિરાશા સાથે આથમે છે. કેટલાંય માસૂમ બાળપણ – જુવાની આ જ ચક્કરમાં અકાળે ઘરડાં થઈ જાય છે..ઘણા તો ઘરડાં થઈને મોત આવે એની રાહ જોવાની ધીરજ પણ ગુમાવી ચૂક્યા હોય છે અને સામે ચાલીને મોતને વ્હાલું કરે છે. આવી લાચાર જિંદગીને કયા શબ્દોમાં સાંત્વના આપવી એ ભલભલા લેખકોના – ફીલોસોફરોના ગજા બહારની વાત છે.

આ બધી તકલીફોમાં ‘સમાજ’ નામનો ત્રણ અક્સરનો દેવના સ્વાંગમાં છુપાયેલ દાનવ વધારો કરતો આવ્યો છે.સમાજ આમ તો માનવીની સુખ – શાંતિ,આચાર –વિચાર –વર્તન પર કંટ્રોલ રાખવા માટે રચાતો હોય છે. પણ એના સદસ્યો ‘સમાજ’નો મારી મચડીને જાતજાતના પોતાને અનુકૂળ લાગતા અર્થ કાઢતો આવ્યો છે..નીતિનિયમો ઘડતો આવ્યો છે અને જાત જાતના તમાચા મારીને પણ એનું પાલન કરાવતો આવ્યો છે. સમાજમાં રહેવાને ટેવાયેલ સામાજીકપ્રાણીને એ નીતિનિયમોના પાલન કરવા માટે પણ પૈસાની જરુર પડે. જો એ પોતે એટલી કમાણી કરી શકતો હોય તો તો ક્યાં વાંધો જ છે કોઇ..પણ આજકાલના ગ્લોબલિયા વાતાવરણમાં ગરમીની સાથે સાથે મોંઘવારીનો પારો પણ ઉંચો ને ઉંચો જ જતો જાય છે. માનવી એક સાંધે ત્યાં તેર તૂટીને ઉભા હોય છે. પરિણામે માનવી પોતાના સગા-વ્હાલાઓની પાસે હાથ લાંબો કરીને – ઉછીના પાછીના કરીને સમાજના વ્યવહારો નિભાવવાનો યત્ન કરે છે અને બદલામાં ‘વ્યવહારુ’ માનવીનું મોંઘેરું બિરુદ મેળવે છે. પણ ઘણાં માનવીને બીજાઓ પાસે હાથ લાંબો કરતા પોતાની ખુદ્દારી આડે આવે છે અને એમ ના કરી શકતા વ્યવહાર નિભાવવામાં નિષ્ફળ જાય છે. ખુદ્દારીના ભોગે વ્યવહાર ના સાચવનારા આવા ‘પડતાઓને માથે પાટું’ મારવાની આદત ધરાવનાર સમાજ વર્ષોથી ‘અવ્યવહારુ-અક્ક્લવિહીન’ જેવી કાળી ટીલડીઓ ચોંટાડતો આવ્યો છે. ના બોલી શકાય ના સહી શકાય એવા આર્થિક સંકડામણથી ત્રસ્ત એ ‘અવ્યવ્હારુ માનવી’ મનમાં ને મનમાં કચવાતો રહે છે,અક્ળાતો રહે છે.

ધ્યાનથી જોતાં દુનિયાની મોટાભાગની બિમારીઓના મૂળમાં આર્થિક સંકટનું બીજ જ દ્રશ્યમાન થશે. ભલભલા સમજદાર –ધૈર્યવાન વ્યક્તિ પણ એની નાગચૂડમાં ફસાઈને ઢીલાઢ્ફ્ફ થઈ જાય છે. પોતાની બધી માનસિક , શારિરીક તાકાત મુજબ એમાંથીરસ્તો કરવાના ફીફાં ખાંડતો રહે છે. ઘણાંને નસીબ સાથ આપે છે ને ઓછાવત્તા અંશે આર્થિક સંકટના રાક્ષસને નાથવામાં સફળ થાય છે તો ઘણાંના જીવ પર આવીને કરાયેલા પ્રયત્નોને સફળતાનો ઢોળ ના ચઢતા હિંમત હારી જાય છે, નાસીપાસ થઈ જાય છે અને ઘણીવાર ડિપ્રેશનના ઘોર વાદળો વચ્ચે ફસાઈને મોતને વ્હાલુ કરે છે.

આર્થિક સંકટના ખપ્પરમાં કેટલીય કોડીલી જીંદગીઓ હોમાતી આવી છે અને હોમાતી જશે. દુનિયામાં ગમે તેટલા સારા સંબંધો હોય તો પણ ‘પૈસો’શબ્દ આવતાં જ બધાની આંખના પાણી મરી જાય છે, સંબંધોની અસ્મિતા ગીરવે મૂકાઈ જાય છે..ઝંખવાઈ જાય છે, સંવેદનો – નૈતિક મૂલ્યોની હોળી સળગાવી દેવાય છે. આ એક બહુ જ કરુણ પણ કડવી વાસ્તવિકતા છે જેની સામે એક એવી હૈયાધારણ પણ લઈ શકાય કે આવા કટોકટીના આર્થિક સંકટના સમયે જ માનવીને પોતાના ઢગલો સાચવી રખાયેલ સંબંધોની ખીણમાંથી સાચો મદદ કરનારો સંબંધી -હીરો મળી આવે છે જેને પહેલાં એ કદાચ પથ્થર પણ માની ચૂક્યા હોય,

સો વાતની એક વાત..’જે સમય આવ્યો છે એ જવાનો તો ખરો જ – કોઇના એકસરખા દિવસ કદી નથી જતા’ વિચારીને બને ત્યાં સુધી આર્થિક સંકટના સમયે માનવીએ કોઇ જ સંબંધોની સાંકળ ખેંચવાની લાલસા રાખ્યા વગર અપના હાથ જગન્નાથ ની જેમ પોતાની લડાઈ જાતે લડી લેવાની વ્રુતિ કેળવવી જોઇએ અને પોતાના સંતાનોને પણ એજ પ્રમાણે સંસ્કાર આપીને ઉછેર કરવો જોઇએ. કારણ..છેલ્લે થવાનું તો એજ જે ઉપરવાળાને મંજૂર હશે…બસ ત્યારે ધીરજ રાખીને કર્મ કરે રાખો.

-સ્નેહા પટેલ.

 

 

તરસ અને સંતોષ

http://phulchhab.janmabhoominewspapers.com/purti.aspx

ફૂલછાબ દૈનિકપેપર > નવરાશની પળ કોલમ > 3-10-2012નો  લેખ.

સાવ ખાલી હાથે પણ આલીશાન જીવ્યો છું
મેં સતત ગઝલ માફક, જિંદગી મઠારી છે.
– ખલિલ ધનતેજવી.

આજે ઉપાસના અદ્વૈત – એના 9 વર્ષના દીકરા ઉપર બરાબર અકળાયેલી હતી.આટઆટલી સગવડો સાચવીએ, કોઇ જ પાબંદી વગર એને સારામાં સારું અને મનગમતું ખવડાવીએ – પીવડાવીએ તો પણ અદ્વૈત આવો કેમ ?

વાતમાં એવું હતું કે અદ્વૈતને લઈને આજે ઉપાસના પોતાના મામાજીના ઘરે બેસવા ગયેલી. મામાજીનું ઘર એમના ઘર કરતાં પ્રમાણમાં ખાસું એવું પૈસાદાર. વળી એમના ઘરમાં ‘શૉ-બાજી’નું પ્રમાણ પણ ખાસ્સું રહેતું. એમના ઘરમાં પહેરવાના કપડાં સુધ્ધાં ઉપાસનાના કોઇ લગ્નપ્રસંગના કપડાંથી વધારે સારા અને કિંમતી રહેતા. આડકતરી રીતે મામીજીની વાતોમાં આ અભિમાન ડોકાઈ જ આવતું. 5-6 નોકર-ચાકરોવાળા ઘરની મબલખ ચકાચોંધથી ઉપાસના પોતે પણ અસ્વસ્થ થઈ જતી, લઘુતાગ્રંથિનો અનુભવ પણ કરી લેતી. વળતી જ પળે એ ખુદ્દાર સ્ત્રી પોતાની જાતને સંભાળી લેતી. સમજદાર હતી ને પણ એની સાથેના માસૂમ – અણસમજુ ફૂલનો શું વાંક ? એને આવી બધી સમજદારીની શું ખબર પડે? એ આજે ત્યાં ધરાયેલા આવતા નાસ્તા અને કોલ્ડ-ડ્રીંકીયા દેખાડાની માયાજાળમાં ફસાઈ ગયો ‘આ ખાઉં કે પેલું ખાઉં ?’ ની દ્વિધામાં અંતે બધા પર હાથ સાફ કરી દીધો. ઉપાસનાએ એને આંખોથી ઇશારા કરી કરીને સમજાવવાનો બહુ પ્રયત્ન કર્યો પણ અદ્વૈતનું માસૂમ બાળમાનસ એ બધું ય જોઇને પણ વણજોયું કરી ગયું અને પોતાની મનમાની કરીને જ જંપ્યું. મામીજીનો અહમ છૂપી રીતે સંતોષાઈ ગયો અને ઉપાસનાનું સ્વમાન એ જોઇને થોડું ઘવાઈ ગયું. આમે મધ્યમવર્ગીય માણસોના સ્વમાન બહુ જ સંવેદનશીલ હોય છે અને એને એ લોકો જીવની જેમ સાચવતા હોય છે.

સાંજે ગૌરવ એનો પતિ ઘરે આવ્યો ત્યારે ઉપાસનાએ પોતાના મનને કોરી ખાતી આ વાત એની સમક્ષ રજૂ કરી.

ગૌરવ પણ બે ક્ષણ વિમાસણમાં પડી ગયૉ. એ સાયકોલોજી ભણેલો નહતો પણ થોડે દૂર સુધી વિચારતા એને ઉપાસનાની બાળઉછેરની એક નાનકડી ભૂલ નજરે પડી જે એને સમજાવવા જતા કદાચ એ બે ની વચ્ચે ખટરાગ થઈ જવાની સંભાવનાઓ હતી.એમ છતાં વાત કરવાની હિંમત કરીને એ બોલ્યો,

‘ઉપાસના, અદ્વૈતની દરેક યોગ્ય માંગ તું પૂરી કરે છે ?’

‘હાસ્તો વળી.’

‘તારા મતે જે વાત અયોગ્ય હોય એ એના બાળમાનસ માટે જરુરિયાત હોય એમ તને કદી લાગ્યું છે?’

‘મતલબ..?’

‘મતલબ એ જ કે તને એની અમુક માંગણી ઠીક નથી લાગતી તો તું એનો ધરાર વિરોધ કરે છે અને એની એક પણ વાત સાંભળ્યા વગર ‘એ કોઇ કાળે પૂરી નહી જ કરાય’નું હુકમનામુ જાહેર કરી દે છે.’

‘ગૌરવ, તમે એમ માનો છો કે હું એની જરુરિયાત સમજવામાં ઉણી ઉતરું છું? વળી એની અમુક જીદ હું ના-ના કરતા પણ લાગણીમાં ખેંચાઈને પૂરી નથી કરતી !’

‘ના. સવાલ ઉણી ઉતરવાનો નથી પણ તું જે ના – ના કરીને પછી એની વાત માને છે એનો છે.’

‘એટલે ..?’

‘જો ઉપાસના, એ નાનું બચ્ચું છે. તું એને આવી કંટ્રોલ –જરુરિયાત જેવી વાતો સમજાવવાનો પ્રયત્ન કરે છે એની બહુ સમજ ના પડે. એની સમજશક્તિ એટલી ડેવલોપ જ ના થઈ હોય.’

‘તો એ બોલે એ બધી વાતો મારે માની લેવાની એમ ? ‘

‘હા અને ના બેય.’

‘તું આજે શું ખાઈને બેઠો છે..આ કેવી વાતો કરે છે?’

‘ઉપાસના, આ કુમળાજીવને આમ ધાકધમકીથી સમજાવવાનો પ્રયત્ન કરીશ તો એ ક્યારેય નહી સમજે. અમુક સમયે એમના મગજ પર આવી ભૌતિક ચીજોનું આકર્ષણ હદપાર વગરનું હશે.જેની સામે તમારી એક પણ ડાહી ડાહી વાતોનું જોર નહી ચાલે. વળી એને તરસાવી તરસાવીને અમુક ચીજો અપાવશો તો એના માટે એ વસ્તુનો આનંદ પણ એટલો નહી રહે. અમુક સમયે બધી સમજદારી બાજુમાં મૂકીને વાતને એના દ્રષ્ટિકોણ થી જોવી પડે છે. એક ધડાકે કોઇ ઇચ્છા થાય અને બીજી જ પળે એ પૂરી થઈ જાય એનો આનંદ અદભુત હોય છે. જ્યાં જરુર ના જ હોય ત્યાં થોડા ‘ફ્લેક્સીબલ’ બનીને એ વસ્તુ એને અપાવી દેવાથી એના સંતોષનું લેવલ વધશે.જે એને અંદરથી શાંત કરશે. બાકી દર વખતે ‘એ માંગે ને એમ તરત જ કોઇ વસ્તુ એને અપાવી ના જ દેવાય’ જેવી નીતિ રાખવાથી-એને થોડો તરસાવવાથી આવા અસંતોષો એનામાં ઘર કરતા જશે. નાનપણની બધી ટેવો મોટા થતા – સમજ આવતા ચોકકસપણે સુધરી શકે છે. બસ એના માટે એ બાળમાનસને એક તંદુરસ્ત વાતાવરણ આપવાની જરુર હોય છે. હા, આપણી તાકાત ના જ હોય એ વાત અલગ છે પણ એ વખતે એને ધમકાવવાને બદલે હળવેથી એ વાત પરથી ડાયવર્ટ કરી દેવાનો. કાલે ઉઠીને એણે પણ જવાબદારીઓના ઢગલામાં દબાવાનું જ છે. જાતે ખરીદવાનું આવશે તો એ પણ આવી વાતો પર વિચાર કરશે જ પણ ત્યાંસુધી તો એને બેફિકરાઈનો આનંદ – સંતોષ માણી લેવા દે.

અને ઉપાસના વિચારે ચઢી ગઈ, ‘ બની શકે વાત આમ પણ હોઇ શકે. આ દિશામાં એક પ્રયત્ન તો કરવો જ રહ્યો.’

અનબીટેબલ :-  ‘ There are two lasting assets we can hope to give our children. One is  Roots- the other is wings

 

 

આશા કિરણો

રોજ તો  આપણું મિલન ક્યાંથી શક્ય !

આ જ વાત

રોજ ક્રોડો આશા- કિરણો લઈને

ઉગતા આ સૂરજને

કેમની સમજાવું ?

-સ્નેહા પટેલ.

લોકપ્રીયતા – પ્રસિધ્ધિ

લોકપ્રીયતા અને પ્રસિધ્ધિ બે  બહુ જ અલગ વાત છે. અંગત રીતે મને ‘લોકપ્રીય’ થવું વધારે પસંદ છે.

– સ્નેહા પટેલ