Pratham jaat ne e – poem

પ્રથમ જાતને એ પજવવાનું હોય,
પછી ભીતરે ક્યાંક ઠરવાનું હોય !

પ્રથમ બારણાંએ ઊઘડવાનું હોય,
પછી બહાર એણે નીકળવાનું હોય !

ઉપર એક પગથિયું જ ચડવાનું હોય,
પછી બે પગથિયાં ઉતરવાનું હોય !

સ્વયંને સમર્પિત કરવાનું હોય,
ન બનવાનું ક્યારેક બનવાનું હોય !

લખીને ભૂંસી પાછું લખવાનું હોય,
પ્રથમ નિજ આંખે ઊકલવાનું હોય !

ઘૂંટણ સુધી આવી જતા બેઉ પગ,
આ ઠંડીમાં એવું થથરવાનું હોય !

કશું આપણી બે ય વચ્ચે નથી,
અને હોય છે તે સમજવાનું હોય !

છૂટીને ય છૂટી શકાતું નથી,
ન મળવાનું જાણે કે મળવાનું હોય !

તમોને જે દુ:ખ્યા કરે છે ભીતર,
એ મારામાં આવી વિકસવાનું હોય !

-સ્નેહા પટેલ
‘અક્ષિતારક’ પુસ્તક – પેજ :9

Advertisements

#metoo

#metoo નો જુવાળ એવો ચાલ્યો છે કે અનેકોની એવી પોસ્ટ જોઈને બોલાઈ જાય #youtoo !!
એક રીતે સારું છે કે સમાજ અને ખુદ સ્ત્રીઓ સ્વીકારતી – સમજતી થઇ કે ખરાબ કામ કરનારા એ શરમાવું જોઈએ એનો ભોગ બનનારે નહીં. બીજી બાજુ આટલી સારી ઝૂંબેશ માં અમુક બાલિશ પોસ્ટ ને આરોપ વાંચીને હસવું કે દુઃખી થવું એમાં કન્ફ્યુઝ થઈ જવાય છે. પોતાની વધતી જતી સ્વતંત્રતા પચાવવાનું કદાચ સ્ત્રીઓ હજી શીખી રહી છે. હજી એને બેલેન્સ્ડ થતા પણ અમુક સમય વીતશે.

જોકે હરાયા ઢોરની જેમ જ્યાં ત્યાં મોઢું મારતા ફરતા હોય એવા પુરુષ સ્ત્રીઓ સાથે મિસબીહેવ કરતાં ડરતાં થઈ ગયા છે એ વાત ચોક્કસ. બ્રેવો ગર્લ્સ.

metoo ચળવળ કે સ્ત્રીઓની સ્વતંત્રતાનો મુદ્દો હોય તો મોટાભાગના પુરુષો ભડકી કેમ ઉઠે છે એ નથી સમજાતું ! ભાઈ, આ સમાજના એક વર્ગની વાત છે જે પાયહીન નથી જ એ બધા જાણીએ જ છીએ. પણ એનો અર્થ એમ નહિ કે દરેક #metoo ની પોસ્ટ સમાજના દરેક પુરુષને પોતાના નિશાના પર રાખે છે. સાચા અર્થમાં દબાયેલી…કચડાયેલી અને હવે બોલવાની તાકાત ભેગી કરી શકી છે ને આ ચળવળ દ્વારા પોતાની અકળામણ બહાર કાઢે છે એ દરેક સ્ત્રીને આપણો સપોર્ટ હોવો જ જોઈએ પછી એમ સ્ત્રી કે પુરુષ જાતિ જોવા ન બેસાય.

મારો સપોર્ટ તો છે..આપણા દેશને બીજી કોઈ જ નાની કે મોટી..સગીર કે પુખ્ત નિર્ભયા ના જોવી પડે એવી જ દિલની કામના ! તમારા પ્રશ્નો કે અવઢવ તમને મુબારક !

-સ્નેહા પટેલ.

અદ્દલ મારા જેવી જ છે R

ન્યુઝીલેન્ડ, ઓસ્ટ્રેલિયા થી પ્રકાશિત છાપું ‘ આપણું ગુજરાત’માં મારી રેગ્યુલર કોલમ ‘અક્ષિતારક’નો ઓક્ટોબર માસનો લેખ.

અદ્દલ મારા જેવી જ છેઃ

આરોહી આજે ખૂબ ખુશખુશાલ હતી. એની દીકરી અન્વેષા આજે સ્કુલમાં વાર્ષિક ફંકશનમાં યોજાયેલ દોડની સ્પર્ધામાં ૮૬ સ્પર્ધકોની વચ્ચે પ્રથમ સ્થાન મેળવી શકેલી. એ બદલ એને સ્કુલ તરફથી સુવર્ણચંદ્રક પ્રાપ્ત થયો હતો. અન્વેષાના સફેદ ઝગ ફ્રોક ઉપર એના ગળામાં લાલ સાટીનની રીબીનમાં પીળો ચંદ્રક વીંટીમાં જડેલા હીરા જેવો ચમકી રહયો હતો. બે ગાલ પર હાથ મૂકીને આંખો અહોભાવમાં પહોળી કરીને આરોહી એકીટશે એની લાડકવાયીને જોઇ રહી હતી. આમ જ ભાવાવેશમાં એની આંખમાંથી ખુશીના આંસુ વહેવા લાગ્યા હતા એની પણ એને ખબર નહતી રહી.
અન્વેષા અચાનક હસી પડી અને એની મમ્મીના આંસુ પોતાની તર્જની પર લઈને રાજકુમારની જેમ ફિલ્મી અદામાં બોલી,
‘ આ બહુ જ મૂલ્યવાન મોતી છે માતા, એને જમીન પર ના પાડો.’
અને આરોહી ભફ્ફાક.. દેતાં’કને હસી પડી. પ્રેમથી અન્વેષાનો કાન ખેંચીને બોલી,
‘ચાલ હવે ચિબાવલી, ચૂપ થઈ જા તો. એ તો તું જ્યારે મા બનીશ અને તારું સંતાન આવી સિધ્ધી પ્રાપ્ત કરશે ત્યારે તને આ લાગણી સમજાશે.’
અને અન્વેષાનું કપાળ પ્રેમથી ચૂમતાં બોલી,
‘સાવ મારી પર જ ગઈ છે, હું પણ સ્કુલમાં કાયમ આમ જ પ્રથમ નંબર લાવતી હતી.’
અને વળતી પળે જ માતાના પ્રેમ ઝરણમાં નહાતી અન્વેષાના મોઢામાં કાંકરો આવી ગયો હોય એવી લાગણી ઉભરાઈ. જો કે એણે પોતાની લાગણી બહુ જ સફળતાથી છુપાવી લીધી એથી આરોહીને એના વિશે કશું જાણ ના થઈ.
થોડા સમય પછી,
અન્વેષા એના મિત્રો સાથે કાશ્મીર બાજુમ ટ્રેકીંગ પર નીકળી પડી હતી. નેટ પર જોઇ જોઇને બધી જ જગ્યાનું પૂરેપૂરું એનાલીસીસ કરીને જોઇતા પૈસા, સામાન અને બધી જ સાવધાનીનો પૂરેપૂરો અભ્યાસ કરી લીધો. માત્ર એક ખભા પર પાછળ લટકાવવાની બેગ લઈને એ સાહસયાત્રા પર નીકળી પડી. લગભગ આઠ દિવસનો પ્રોગ્રામ હતો અને એનું પૂરું સંચાલન અન્વેષાના હાથમાં. મુસાફરીમાં અનેક જગ્યાએ એની અનેક વખત કસોટી થઈ અને આપસૂઝથી અન્વેષા એમાંથી આસાનીથી બહાર પણ નીકળી ગઈ.
સાહસયાત્રા પરથી પાછી આવ્યા પછી થાક ઉતારીને બીજા દિવસે અન્વેષા પૂરાં ઉત્સાહથી પોતાની કહાની મમ્મી પપ્પાને સંભળાવી રહી હતી. કેવી કેવી મુશ્કેલીઓ આવી એનો એ લોકોએ કેવી રીતે સામનો કર્યો, ક્યાં ક્યાં કેવી અગવડ પડી – કેટલી ય જરુરિયાતની વસ્તુઓ વગર પણ ચલાવ્યું અને એ બધી જગ્યાને કેવી રીતે પોતાના એસ. એલ. આરમાં યાદગીરીરુપે કંડાર્યુ એ બધાની માહિતી આપતી હતી અને અચાનક એના પપ્પા અશ્વીન બોલી ઉઠ્યો,
‘આઈ એમ પ્રાઉડ ઓફ યુ માય ડોટર. અમે પણ આવી યાત્રાઓ બહુ જ કરતાં હતાં. અસ્સલ મારી પર જ ગઈ છે મારી ઢીંગલી.’
અને અન્વેષાના મોઢામાં ફરીથી ક્વીનાઈનની ટીક્ડી ઘોળાઈ ગઈ. આજે એની સહનશક્તિ એનો સાથ છોડતી જણાઈ અને એના મોઢામાંથી શબ્દો ફૂટી નીકળ્યાં,
‘મમ્મી – પપ્પા, નાનપણથી મારી દરેક સફળતા, હોંશિયારીમાં તમે લોકો તમારી જ સફળતા અને સ્માર્ટનેસ કેમ શોધો છો?’
‘મતલબ ?’ આરોહી અને અશ્વીન અચાનક જ આવા વિચિત્ર અને અણધાર્યા પ્રશ્નથી ચોંકી ગયા.
‘મતલબ એ જ કે મારી કોઇ પણ સિધ્ધી હોય ભલે દોડવાની હોય કે આવી રીતે ટ્રેકીંગની હોય કે પછી કપડાંની પસંદગી હોય કે મેથ્સમાં સૌથી વધુ માર્કસ મેળવવાની – દરેક વાતનો અંત તો ‘અસ્સલ મારી પર ગઈ છે’થી જ હોય છે. માન્યું કે સંતાનોમાં એમના માતા પિતાના અનેક ગુણ હોય જન્મજાત જ હોય પણ એની પાછળ તમે મારી હોંશિયારીની કોઇ કદર ના કરો કાં તો નજરઅંદાજ કરીને બધો જશ પોતાના માથે જ લઈ લો છો એ વાતની તમને ખબર જ નથી હોતી. મારે તમારા મોઢે સાંભળવું હોય છે કે,
‘અન્વેષા બેટા, તું બહુ જ સાહસી છો, હોંશિયાર છું, તાકાતવાન છું. તારી સાથે આટલા બધા મજબૂત હરીફો હોય છે એનાથી ગભરાયા વિના હિંમત રાખીને તું એમનાથી આગળ નીકળી જાય છે એ ખરેખર કાબિલે તારીફ કામ છે, આટલી નાની ઉંમરમાં તેં તારામાં આટલા બધા ગુણ વિક્સાવ્યા છે એ ખરેખર પ્રશંસનીય છે. એના બદલે કાયમ મને તમારા તરફથી ‘તું તો અસ્સલ મારા પર જ ગઈ છું’ જેવી એકની એક રેકોર્ડ જ સાંભળવા મળે છે.માન્યું કે તમારા જીન્સ મને મળ્યાં છે પણે બધાંને સમજીને મેં મારી રીતે મારામાં એ બધાને ડેવલોપ કરવામાં બહુ મહેનત કરી છે.તમારા જેવી ભલે ને વીસ વીસ ટકા માનો અને મને મારી પોતાની જેવી બાકીના સાઈઠ ટકા તો માનો. કાયમ સરખામણી કરવાનો આ સ્વભાવ ત્યજી દો પ્લીઝ.’
‘હા દીકરા , તારી વાત સાચી જ છે. નાનપણથી અમે અમારા સંતાનોમાં અમારા અંશ અને ગુણ જ શોધતા ફરીએ છીએ અને બીજાંઓ અમારી કમજોરી અમારા સંતાનોમાં શોધીને એક વિચિત્ર આનંદ મેળવે છે. પણ આજે તેં જે વાત કહી એ વાત તો અમારા હરખઘેલાં વાલીઓને ખ્યાલ જ માં નથી આવતી કે,’અમારું સંતાન ધીમે ધીમે મોટું થઈ રહ્યું છે, એના આજુબાજુના વાતાવરણમાંથી જાતે બધું શીખતું થયું છે, એની પોતાની પણ એક આઈન્ડેટીટી છે. અમને માફ કરજે દીકરાં. આજે તેં અમારી આંખો ખોલી દીધી.વી આર રીઅલી પ્રાઉડ ઓફ યુ. અમારું સંતાન આટલું વિચારશીલ છે એનો અમને ખૂબ જ આનંદ છે.’
અને અશ્વીને અન્વેષાના કપાળ પર ચુંબન અંકીત કરી દીધું.
અન્વેષાની આંખમાંથી એની જાણ બહાર આંસુ વહી રહ્યાં હતાં.
-સ્નેહા પટેલ

Whatsapp messges

👆છેક સુધી વાંચવી. ઉપરનું લખાણ મારું નથી😀

 

🤔🤔🤔🤔🤔🤔🤔🤔

આપણે ક્યાં પહોંચી ગયા, ધ્યાન છે?

🤨🤨🤨🤨🤨🤨🤨🤨

એક સાયકલમાં

ત્રણ સવારી જતા,

એક ધક્કો મારે

ને બે બેસતા,

આજે બધા પાસે

બે બે કાર છે,

પણ

સાથે બેસનાર એ દોસ્ત

કોને ખબર ક્યાં છે,

 

આપણે ક્યાં પહોંચી ગયા, ધ્યાન છે?

☹☹☹☹☹☹☹☹

એકનાં ધરેથી બીજાના ઘરે

બોલાવા જતા,

સાથે મળીને રખડતા

ભટકતા નિશાળે જતા,

આજે

ફેસબુક વોટ્સએપ પર

મિત્રો હજાર છે,

પણ

કોને કોના ધરનાં

સરનામા યાદ છે,

 

આપણે ક્યાં પહોંચી ગયા, ધ્યાન છે?

🤥🤥🤥🤥🤥🤥🤥🤥

રમતા લડતા ઝધડતા

ને સાથે ધરે જતા,

કોનો નાસ્તો કોણ કરે

ઈ ક્યાં ધ્યાન છે,

 

આજે ફાઈવસ્ટારમાં

જમવાનાં પ્રોગ્રામમાં પણ,

બહાના કાઢી ક્યે છે કે

મને તારીખ ક્યાં યાદ છે,

 

આપણે ક્યાં પહોંચી ગયા, ધ્યાન છે?

😦😦😦😦😦😦😦😦

રોજ સાથે રમતા વાતો કરતા,

સમય પ્રત્યે સૌ અજાણ હતા,

આજે રસ્તામાં

હાથ ઉંચો કરીને કહે છે કે,

સમય કાઢીને મળીએ

તારૂ એક કામ છે,

 

આપણે ક્યાં પહોંચી ગયા, ધ્યાન છે?

🤫🤫🤫🤫🤫🤫🤫🤫

ત્રણ દિવસ

પતંગને કાના બાંધતા,

દિવાળી જનમાષ્ટમીની

રાહ જોતા,

આજે રજાઓમાં

ફોરેન ફરવા નિકળી જવું છે,

મિત્રો સાથે

તહેવારો માણવાનો

ક્યાં ટાઈમ છે,

 

આપણે ક્યાં પહોંચી ગયા, ધ્યાન છે?

😇😇😇😇😇😇😇😇

આઠઆનાની પેપ્સીકોલામાં

અડધો ભાગ કરતા,

પાવલીનાં કરમદામાં

પાંચ જણા દાંત ખાટા કરતા,

આજે સુપ સલાડ ને છપ્પનભોગ છે,

પણ

ભાગ પડાવનાર

ભાઈબંધની ખોટ છે,

 

આપણે ક્યાં પહોંચી ગયા, ધ્યાન છે?

🤣🤣🤣🤣🤣🤣🤣🤣

ભેરૂનાં જન્મદિવસનાં

જલસા કરતા,

મોટાનાં લગન પંદર દી માણતા,

આજે મિત્રનાં મરણનાં

સમાચારે પણ,

વોટ્સએપમાં

આર.આઈ.પી.

લખીને પતાવીએ છીએ,

 

આપણે ક્યાં પહોંચી ગયા, ધ્યાન છે?

🙃🙃🙃🙃🙃🙃🙃🙃

આપણે ક્યાં પહોંચી ગયા, ધ્યાન છે?

🤔🤔🤔🤔🤔🤔🤔🤔

.

.

.

ખબર નહીં આના લેખક કોણ…પણ આખો દિવસ આવા મેસેજીસ જોઈને હવે મને નારીવાદી લખાણ જેટલો કંટાળો આવે છે.

 

એ વખતે જે હતું એ અત્યારે નથી અને અત્યારે જે છે એ એ વખતે નહોતું..દરેક સમય સમય પ્રમાણે ચાલવું પડે..અમુક લોકો આવુ લખવામાંથી જ ઊંચા નથી આવતા..બે આખો દિવસ રડ રડ કર્યા કરે છે. નથી પોતે આગળ વધતા નથી બીજાને વધવા દેતા..ભૂતકાળ ને વર્તમાન બનાવવાના ચકકરોમાં વર્તમાનની પત્તર ફાડીને આવનારો ભૂતકાળ બગાડે છે…😡🙈

અત્યારે પણ લોકો એટલા જ લાગણીશીલ છે જ. કમ સે કમ મને તો મળે જ છે.

સ્નેહા પટેલ.

મિચ્છામિ દુક્કડમ

મિત્રો, તમે કદાચ નહીં જાણતા હોવ પણ હું જન્મે જૈન છું એટલે આજના દિવસનું મહત્વ સૌથી વધુ મારે !

આજે મહાપર્વ સંવત્સરી છે, જેમાં આખા વર્ષના પાપ ધોઈ કાઢવાની આપણી એષણા હોય પણ હકીકતે શુ થાય એ બધા જ જાણીએ ને સમજીએ છીએ. જેની સાથે મનદુઃખ થયું હોય એ સામેથી આપણને ‘મિચ્છામિ દુક્કડમ’ કહીને પહેલ કરે એવી જીદ મનમાં સળવળતી હોય છે. સામે પક્ષે પણ એવી જ ઇચ્છાઓના તોરણ લટકતા હોય છે. પરિણામ… આજનો દિવસ પણ સામાન્ય દિવસોની જેમ ઈગો સાચવવામાં વહયો જાય છે.આપણે બધી જ ધાર્મિક વિધીઓ પૂરા મનથી કરીએ છીએ, સાજ શણગાર સજીએ છીએ, ને પૂરા પ્રભુમય થઈ જઈએ છીએ, હજારો લોકો પાસે સહૃદય થઈને માફી માગીએ છીએ, મેસેજ ને ફોન સુધ્ધાં કરીએ છીએ પણ પેલું એક ના કહી શકાયેલું સૌથી જરૂરી ‘ મિચ્છામિ દુક્કડમ’ મનનો કોઈ ખૂણો દુખાડતું રહે છે. જ્યાં બોલવાનું સૌથી વધુ જરૂરી છે ત્યાં જ સાવ ચુપ્પી ધારણ કરાઈ ગઈ છે. તો મિત્રો.. હજારો ફોર્મલિટીના પોકળ – કહેવા ખાતર કહેવાતા મિચ્છામિ દુક્કડમ ની જગ્યાએ પેલું એક ના કહી શકાયેલું મિચ્છામી દુક્કડમ બોલવું વધુ જરૂરી અને સૌથી પહેલું કરવા જેવું કામ છે.પરમાત્મા તમને એ કાર્ય કરવાની શક્તિ આપે જેથી તમે મન, વચન અને કાયાથી હલવાફૂલ થઇ શકો.
મારા આપ સૌને ‘ મિચ્છામિ દુક્કડમ.’
સ્નેહા પટેલ.

Unbetable

Manavman

માનવીનું મન અથાગ ઊંડાણવાળું. ભલભલા મનોચિકિસ્તકો એની ગહેરાઈ માપવા પુસ્તકીયા જ્ઞાનનો ઓક્સિજન લઈને ‘ડાઈવ’ માર્યા જ કરે છે. માણસની નાજુક રગોમાં આવતા ઉછાળા – અવરોહ – શીતલતા -ઉષ્ણતા એ બધાની સચોટ જાણકારી પામવામાં કોઈ જ પૂર્ણ સ્વરૂપે સફળ નથી થઈ શકતું. આમ ને આમ માનવમાનના રહસ્યોની ડાયરી અકબંધ રહે છે.એક કોકડું ખૂલે ને બીજા દસ કોકડાં એ જગ્યા લેવા તૈયાર જ ઉભા હોય છે.

દરેક માનવી જન્મે સમ્પૂર્ણ માસૂમ હોય છે તો પછી વખત જતા બધા અલગ અલગ સ્વભાવના થઈને કેમ મળે છે ? તો એનો જવાબ છે એની આજુબાજુનું વાતાવરણ – એનો અનુભવ – એના સંસ્કાર – એની વાતને સમજવાની દ્રષ્ટિ ને એમાંથી અર્થ કાઢવાની વૃત્તિ – શક્તિ !

અમુક વખત એવું થાય છે કે ઘણાં માણસો ખૂબ જ પ્રેમાળ હોય છે પણ એક દાયકા પછી જો એમને મળવાનું થાય તો આપણે અચંબિત રહી જઈએ એટલી હદે બદલાઈ ચુક્યા હોય છે. કોઈ બહિર્મુખી વ્યક્તિત્વ એમના સારા માઠા અનુભવોને કારણે સાવ જ બંધ થઈ ગયેલું મળે. ખીલેલું પુષ્પ જાણે ફરી કળી બની ગયું હોય એવું ! પણ આ ‘કળીપણું’ મોટાભાગે આવકારદાયક નથી જ હોતું. આ ‘કળી’ સમય જતાં વધુ ને વધુ અંદરની બાજુ ભીડાતી જાય છે, જગ્યા નથી મળતી તો ય જોર કરીને એ ભીડાવાનું ચાલુ રાખે છે જે અમુક હદ પછી ભીંસાવામાં પરિવર્તીત થઈ જાય છે એની એ વ્યક્તિને જાણ સુદ્ધાં નથી થતી. ખુલવાનો સ્વભાવ બંધ થતો જાય છે ને બંધ થવાનો સ્વભાવ ખૂલતો જાય છે. નેચરલ પ્રોસેસથી થતો ઉછેર હવે અનુભવોના જહેરી રસાયણોના હાથમાં પહોંચી જાય છે.

ઝેર તો આખરે ઝેરના ગુણધર્મો જ ધરાવાનું અને જીવ લઈને જ જંપવાનું !

એ ધીમા – અદ્રશ્ય સ્વરૂપે માનવીની નસોમાંથી હળવે હળવે આખા શરીરમાં પ્રવેશતું જાય છે. ધીમી ગતિના કારણે માનવી ખુદ પોતાના કાતીલપણાથી અણજાણ હોય છે. એ સઘળી પ્રક્રિયાને ‘સ્વ બચાવ’ તરીકે જ લે છે ને મનોમન મજબૂત થતો હોવાનું અનુભવી ખુશ થતો રહે છે. જોકે આ ખુશી પેલી માસુમિયાતની ખુશી જેવી લાંબી અસર ધરાવતી નથી જ હોતી પણ માનવી બધું જોઈને ય નજોયું કરવામાં કે ટૂંકા ગાળાનો ફાયદો વિચારવામાં જ હોંશિયાર હોય છે. એની માસુમિયતનો ‘ગુલાબી’ રંગ જોઈ ચૂકનારા હિતેચ્છુઓ એને કદાચ પણ હિંમત કરીને એ સમય – સ્વભાવ ની પળો વાગોળવાની હિંમત કરે તો ઝેરના ‘લીલા’ રંગમાં રંગાઈ ચૂકેલ એ માનવી જાણે મોઢામાં ભૂલથી ‘કવિનાઇન’ ચવાઈ ગઈ હોય એમ મોઢું બગાડીને એ સંસ્મરણો થૂંકી કાઢે છે.

જોકે કુદરતી સ્વભાવ સાવ તો ના જ મરી જાય સિવાય કે જાણીજોઈને એને મારવાના પ્રયાસો ના કરાય. પ્રસંગોપાત ‘લીલા’ રંગ પર ‘ગુલાબી’ રંગના સ્વભાવની હલકી ઝાય જોવા તો મળી જ જાય.

દુનિયા આ ‘ ગુલાબી’ રંગથી રંગાયેલી રહે એવી અભ્યર્થના ! બાકી માનવમનને સમજવાનો દાવો કરતા દરેક ચિકિત્સકને દૂરથી જ મારા સલામ.

-સ્નેહા પટેલ.

20-8-201

#માનસશાસ્ત્ર #સાયકોલોજી

Prayer for kerala

#kerala #કેરળ #પૂર #અતિવરસાદ

પૂરમાં જાન ગુમાવેલ કેરળવાસીઓને શ્રદ્ધાંજલી:

લોકોએ સાચા દિલથી અનેકો વિનંતી – યજ્ઞો કર્યા પછી ભગવાને વરસાવ્યો તો ય વરસાદ ના માથે અપજશ જ ! કહેવાય છે ને કે, , વહુ ને વરસાદ બે ય ને ક્યારેય જશ ના જ હોય’.
ઠીક મારા ભાઈ..આ જશ – અપજશ બધું મનમાં માની લીધેલ અવસ્થાઓ. હકીકત એ જ કે ગમે એટલા અણગમા હોય પણ છોકરો મોટો થાય એટલે એને ‘પૈણ’ ઉપડે અને મા બાપ પણ ‘મૂડી કરતાં વ્યાજ વધુ વ્હાલું’ ની આશાએ વહુનો અણગમો ગયો તેલ પીવા પણ છોકરાને પરણાવી, વહુ લાવીને એક સપનું સેવવા લાગે છે,
‘ બસ, આમના છોકરાંઓને રમાડવા છે ને શક્ય હોય તો એને ય પરણાવવા સુધી ય જીવતા રહેવું છે.’

એવું જ વરસાદનું…નહીં આવે તો ખેતી કેવી રીતે થશે? પીવાનું પાણી ક્યાંથી લાવીશું ? વરસાદનો ગંદવાડ ના ગમતો હોય તો પણ એના થકી મળતાં અનાજ -જળ જેવી મૂળભૂત જીવન જરૂરીયાત માટે ય એને આવકારવો પડે જ…રિસામણે ગયો હોય તો મનામણા ય કરવા પડે – એમાં કાઈ નાના બાપના ના થઇ જવાય..લાંબા ગાળાનો ફાયદો તો જોવો જ પડે ને ! સોબસોની જાન હાનિ કે થોડા રૂપિયા મિલકતની હાનિ પહોંચે તો પણ લાખ વાતની એક વાત , ‘ જળ એ જ જીવન’
(આ વાક્યમાં જળ બોલો કે વહુ.. બધું એકનું એક જ મારા ભાઈ હવે..સમજોને !)

કાયમ આવકારો બાપા બેઉને !

-સ્નેહા પટેલ
18-8-2018.

પૂરમાં જાન ગુમાવેલ કેરાળાવાસીઓને શ્રદ્ધાંજલી:

લોકોએ સાચા દિલથી અનેકો વિનંતી – યજ્ઞો કર્યા પછી વરસાવ્યો તો ય વરસાદ ના માથે અપજશ જ ! કહેવાય છે ને કે, , વહુ ને વરસાદ બે ય ને ક્યારેય જશ ના જ હોય’.
ઠીક મારા ભાઈ..આ જશ – અપજશ બધું મનમાં માની લીધેલ અવસ્થાઓ. હકીકત એ જ કે વમે એટલા અણગમા હોય પણ છોકરો મોટો થાય એટલે એને ‘પૈણ’ ઉપડે અને મા બાપ પણ ‘મૂડી કરતાં વ્યાજ વધુ વ્હાલું’ ની આશાએ વહુનો અણગમો ગયો તેલ પીવા પણ છોકરાને પરણાવી, વહુ એના છોકરાં ઓને રમાડવા છે ને શક્ય હોય તો એને ય પરણાવવા સુધી ય જીવતા રહેવું છે.
એવું જ વરસાદનું…નહીં આવે તો ખેતી કેવી રીતે થશે? પીવાનું પાણી ક્યાંથી લાવીશું ? વરસાદનો ગંદવાડ ના ગમતો હોય તો પણ એના થકી મળતાં અનાજ -જળ જેવી મૂળભૂત જીવન જરૂરીયાત માટે ય એને આવકારવો પડે જ…રિસામણે વાયો હોય તો મનામણા ય કરવા પડે – એમાં કાઈ નાના બાપના ના થઇ જવાય..લાંબા ગાળાનો ફાયદો તો જોવો જ પડે ને ! સોબસોની જાન હાનિ કે થોડા રૂપિયા મિલકતની હાનિ પહોંચે તો પણ લાખ વાતની એક વાત , ‘ જળ એ જ જીવન’
(આ વાક્યમાં જળ બોલો કે વહુ.. બધું એકનું એક જ મારા ભાઈ હવે…સમજોને !)

કાયમ આવકારો બાપા બેઉને !

-સ્નેહા પટેલ
18-8-201

Reshmi dupatta ni ganth

14 aug,2018 – madhurima – divya bhaskar poorti

Saptpadi

Mari bhitar gazal – tarannum

મારી ગઝલ મારા અવાજમાં.. 🙂

તમે મારી ભીતર પધારી જુઓ,
વિચારું છું હું એ વિચારી જુઓ.

ઉકેલી જુઓ મારા મનની લિપિ,
એ વાંચી જુઓ અથવા ધારી જુઓ.

નથી આપણાં હાથની વાત એ,
કદી સ્વપ્નને તો મઠારી જુઓ !

પ્રવેશ્યા વગર કોઈના ક્ષેત્રમાં,
તમારી જ હદને વધારી જુઓ.

હશે એમાં મોતી, કવિતા હશે,
તમે આંસુ ભીતર ઉતારી જુઓ.

-સ્નેહા પટેલ.

Befikraai – unbetable

તમારી બાળપણની બેફિકરાઈ, મસ્તી , નટખટપણું એ તમારાં વડીલોએ – તમને નિસ્વાર્થપણે પ્રેમ કરતાં લોકોએ તમારી લઇ લીધેલી જવાબદારીને આભારી હતી.

-સ્નેહા પટેલ.

Reshami dupattani ganth – namskaar gujarat

નમસ્કાર ગુજરાત માં મારી કોલમ ‘અક્ષિતારક’ની જુલાઈ -2018નીવાર્તા.

Namaskaar gujarat , australia , latest issue link:

http://apnugujaratnews.co.nz/epapers-listing/aus

રેશમી દુપટ્ટાની ગાંઠઃ

‘ટક…ટક…ટક..છ…સાત..આઠ..આઠ ને પાંચ..દસ…’

‘આ આઠ પછી ઘડિયાળ ધીમી પડી જાય છે. હું ક્યારનો નવ વાગે એની રાહ જોવું છું અને આ છે કે સાવ કીડીપગી..!’

જમતાં જમતાં કેતુલ વિચારી રહ્યો હતો.

કેતુલ..અઢાર – ઓગણીસ વર્ષનો સરસ મજાનો રુપાળો છોકરડો. આજકાલ ભરાવદાર દાઢીની જબરી ફેશન ચાલેલી, કેતુલને પણ એનો ચસ્કો હતો એટલે કાપકૂપ કરી – કરીને પણ એ દાઢી ને મૂછના વાળ જેટલાં એક્સાથે લાગી શકે એટલા નજીક દેખાડવાનો પ્રયત્ન કરતો હતો. જોકે, ચહેરા પર પૂરેપૂરી – ભરાવદાર દાઢી આવી નહતી એટલે દાઢી અને મૂછના છેડાં ભેગાં નહતાં થતાં, બરાબર એની અને કથ્થ્ઇ આંખોવાળી છોકરીની વચ્ચે ઊગું ઊગું થઈ રહેલ ‘ગુલાબ’ જેવી વાતની જેમ ! કદાચ એનો સમય પણ હજુ નહતો પાક્યો !

‘કેતુલ, ભાખરી આપું દીકરા?’

જયાબેને કેતુલને પ્રશ્ન પૂછ્યો ને એ અચાનક ઘડિયાળના સંમોહનમાંથી બહાર આવ્યો.

‘અ…હ.. ના મમ્મી. બસ.’

‘પણ તેં તો માત્ર ત્રણ જ ભાખરી લીધી. આમ કેમ ચાલે ? તારે આખો દિવસ કેટલી દોડાદોડ રહે છે, ને સામે ખાવાનું સાવ આવું ચકલી જેવું…’

‘ચકલી…’ ને કેતુલના મોઢા પર હૂંફાળું હાસ્ય રેલાઇ ગયું.

‘એના ઘરે પણ ચકલીનો માળો છે ને..’

એ..ના…કથ્થઈ પાણીદાર આંખોવાળીના ઘરે ! લગભગ અઠવાડીયાથી જ એ લોકો આ સોસાયટીમાં રહેવા આવેલા. સોસાયટીના લોકોને એમનો બહુ પરિચય નહતો.

બળ્યું આ ઘડિયાળમાં ક્યારે નવ વાગે ને ક્યારે એ નીચે ફ્લેટના મેદાનમાં વોલીબોલ રમવા જાય ને ક્યારે વોલીબોલની નેટની ઉપર જોતાં જોતાં એની તદ્દન સામેના ફ્લેટમાં એની રાહમાં આતુર કથ્થઈ આંખની એક જોડ સાથે એની કાળી ભમ્મર આંખોની નજર એક થાય !

એ આંખોમાં એક અદભુત આકર્ષણ હતું, છૂટવા મથો તો પણ ના છૂટી શકાય એવું ખેંચાણ હતું. ઘણી વખત એ બોલકી આંખોની વાતચીતમાં કેતુલ વોલીબોલમાં નેટ પાસે ઉભો રહેનારો સાવધ અને જવાબદારીવાળો પ્લેયર હોવા છતાં અમુક શોટ્સ ચૂકી જતો અને ટીમના મિત્રોની ગાળો ખાતો. વોલીબોલમાં એ જબરદસ્ત ખેલાડી હતો. પણ આજકાલ આવી સામાન્ય ભૂલો કરતો હતો કે મિત્રોને નવાઈ લાગતી હતી અને કેતુલ એવું થાય ત્યારે એની આદત પ્રમાણે જમણાં ખભેથી ટીશર્ટ સહેજ ખેંચીને મોઢું લૂછી લેવાનો પ્રયાસ કરી બધું ખંખેરી નાંખતો ને વળતી પળે પોતાની ‘પોઝીશન’ પર આવી જતો. કથથઈ આંખવાળી ગેલેરીમાં વોલીબોલ પહોંચે એવા જાણી જોઇને પ્રયત્નો પણ કરતો જે ઘણી વખત સક્સેસ પણ જતાં ને વટભેર એ બોલ પાછો એ ઘરમાંથી પાછો લઈ આવવાની જવાબદારી સામેથી જ સ્વીકારી લેતો. ત્યાં જઈને પણ એની નજર ઘરમાં આમથી તેમ ફાંફાં મારતી જેમાં અમુક અમુક સમયે એ સફળ પણ થતો અને ત્યારે કથ્થઈ આંખો સિવાય ગોરું ગુલાબી મુખડું, પતલી નાજુક દેહલતા ને કાળાભમ્મર વાળનો લાંબો ઢીંચણ સુધી પહોંચે એવો ચોટલો પણ નજરે પડી જતો. હોઠમાંથી કોઇ જ શબ્દો બહાર ના નીકળતા પણ ‘એ’ જ્યારે સામે મળે ત્યારે એના રેશમી દુપટ્ટા પર શરમાઈને ગાંઠ મારવાનો પ્રયત્ન કરતી ને કેતુલના દિલમાં પણ એ ચેષ્ટાઓ થકી ‘ક્યારેય ના ખૂલી શકે એવી કોઇ’ ગાંઠ મજબૂત થતી જતી. એક વાર તો ‘તમારું નામ શું?” જેવા પ્ર્શ્નને બળ વાપરીને જ મોઢામાં પાછા ધકેલી દીધેલા.

સદીઓથી યુવાન છોકરા છોકરીઓમાં આવા અટકચાળા થતાં જ રહ્યાં છે ને હજુ થાય છે. આધુનિક – મોબાઈલીયા યુગની આ જુવાન – મસ્તીખોર રમતો પર કોઇ અસર નથી થઈ. એ હજુ એટલી જ લોકપ્રિય છે.

ઘડિયાળમાં નવ વાગ્યાં. કેતુલ ફટાફટ કપડાં બદલી વાળમાં ‘જેલ’ લગાવી બરાબર એની સ્ટાઈલ પ્રમાણે ગોઠવી, વોલીબોલ રમવાના બૂટ પહેરીને બોલ લઈને ઘરની બહાર નીકળ્યો. લિફ્ટ એના માળ પર નહતી અને એને બોલાવે તો સમય બગડે જે એને પોસાય એમ નહતું એટલે તરત જ એણે સીડીઓનો રસ્તો પકડ્યો અને પહોંચ્યો ફ્લેટના મેંદાનમાં.

મેંદાનની લાઈટ ચાલુ કરી, નેટ પોલ પરથી નીચી કરીને બધેથી વ્યવસ્થિત કરી અને મિત્રોને વોટસઅપ કરીને નીચે આવવાનો મેસેજ કરી દીધો ને શાંતિથી મેંદાનની એક બાજુમાં આવેલ બાંકડા પર બેસીને ‘કથ્થઈ કલરની આંખો’વાળા ફ્લેટ પર નજર માંડી. હજુ ત્યાં કોઇ હલચલ થતી નહોતી દેખાતી.

‘શું અહીં જેટલી બેચેની ત્યાં નહીં હોય ? આ બધું કદાચ એનો વ્હેમ હશે કે શું ? ‘

ને તરત જ પોતાના રેશમી કાળાવાળને ઝાટકો મારીને એ વિચારને ઝાટકી માર્યો ને નવેસરની આશા સાથે ફરી એ ગેલેરીમાં મીટ માંડી.

અચાનક એનો જાણીતો રેશમી લાલ દુપટ્ટો લહેરાયો ને કેતુલ પોતાની જગ્યાએથી ઉભો થઈ ગયો, પણ દુપટ્ટો વળતી પળે તો ઓઝલ થઈ ગયો. ચકલીના માળામાંથી બચ્ચાંઓની ‘ચૂં..ચા’ સંભળાતી હતી એ ય કોઇને બોલાવતી હતી, કોઇની રાહ જોતી હતી પણ..

‘ઉફ્ફ..’ મિત્રો આવી ગયેલા અને કેતુલે કમને ય રમવાનું ચાલુ કર્યું. બોલ બનાવીને ગોલ કરવાના પ્રયાસ પણ વ્યર્થ જતા હતાં. હવે વધારે બેધ્યાન રહીશ તો મિત્રો ગુસ્સે થશે વિચારીને કેતુલે બધું ધ્યાન ગેમમાં પૂરોવ્યું. વચ્ચે વચ્ચે નજર ગેલેરીનો આંટો મારી આવતી પણ આજે બધું અર્થહીન લાગતું હતું. કેતુલને પોતાની અંદર કશુંક તૂટતું લાગતું હતું. ઉંમર નાની હતી ને અનુભવો ઓછા એટલે આ શારીરિક અવસ્થાને હકીકતે શું કહેવાય એ નહતું સમજાતું, પણ અકારણ જ થાક લાગતો જતો હતો. જાણે અંદરનું હીર બધું ચૂસાઈ ગયું હતું ..અને અચાનક બોલ સામેના પક્ષેથી ઉછળીને કેતુલની બાજુ આવ્યો, કેતુલે પોતાની હાઈટનો ફાયદો ઉઠાવી ઉંચી છલાંગ લગાવી અને બોલને ફકત તરકીબ અજમાવીને દબાવી દઈને સામેવાળાની બાજુ બોલ નેટ નજીક પછાડીને સીધો ગોલ કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો. ગોલ કરવામાં તો સફળ થયો પણ છલાંગ મારીને નીચે આવતાં કેતુલનો પગ વળી ગયો અને એ જમીન પર ઉંધા મોઢે પડ્યો.

‘આહ..’

બધા મિત્રો રમત બાજુમાં મૂકીને કેતુલને સીધો કરવામાં લાગી ગયાં. જો કે કેતુલને મિત્રોને ના દેખાતું ‘પેલું’ દર્દ વધુ પીડતું હતુંને એ દર્દમાં એ પોતાની આંખો મીંચી ગયો.

અચાનક વાતાવરણમાં જાણે ઠંડક પ્રસરી ગઈ હોય એવું લાગ્યું. કેતુલે આંખ ખોલી ને અવાચક થઈ ગયો. કથ્થઈ રંગવાળી આંખોની જોડી હાથમાં ઠંડા પાણીની બોટલ લઈને તદ્દન એની નજીક ઉભી હતી, અને એના છોલાઈ ગયેલા પગ પરની ધૂળ માટી લોહી બધું પહેલાં એ પાણીથી અને પછી એના લાલ દુપટ્ટાથી સાફ કરતી હતી. મિત્રોના મોઢા પર ટીખળી હાસ્ય રમતું હતું. જોકે, આ કાળી ને કથ્થઈ આંખોના તારામૈત્રકને એ બધાની કોઇ અસર નહતી થતી. એ તો બસ પોતાના ‘લાલ રંગની’ દુનિયામાં જ ખોવાયેલા હતાં.

રેશમી લાલ દુપટ્ટાની ગાંઠ આજે ખૂલ્લી હતી અને એમાં કેતુલના લોહીનો લાલ રંગ ધીમે ધીમે ભળી રહ્યો હતો.

પેલા ચકલીના માળામાં હવે કોઇ ચહલ પહલ નહતી, બચ્ચાં શાંતિથી પોઢી ગયા હતાં.

-સ્નેહા પટેલ.

Pocket money – unbetable

માતા પિતાએ ભલે ‘પોકેટમની’ના એક એક રૂપિયાનો હિસાબ માંગ્યો હોય પણ એમના ઘડપણમાં એમને પૈસા આપીને એનો હિસાબ માંગવાની ભૂલ ક્યારેય ના કરતાં.

-સ્નેહા પટેલ.

15 જુલાઈ,2018

તમે મારી ભીતર પધારી જુઓ !

તમે મારી ભીતર પધારી જુઓ,
વિચારું છું હું એ વિચારી જુઓ.

ઉકેલી જુઓ મારા મનની લિપિ,
એ વાંચી જુઓ અથવા ધારી જુઓ.

નથી આપણાં હાથની વાત એ,
કદી સ્વપ્નને તો મઠારી જુઓ !

પ્રવેશ્યા વગર કોઈના ક્ષેત્રમાં,
તમારી જ હદને વધારી જુઓ.

હશે એમાં મોતી, કવિતા હશે,
તમે આંસુ ભીતર ઉતારી જુઓ.

-સ્નેહા પટેલ.

ઊંઘની ગોળી – માઇક્રોફિક્શન

85 વર્ષનાં વિધવા સાસુ રાતના 11વાગે .0.25gm ની ઊંઘની ગોળી ગળવા જતાં હતાં ને અચાનક એમના વહુ ત્યાં આવીને તાડઉકયા,

‘તમે ઘરડા લોકો ક્યારેય સમજતા જ નથી, પણ આ આજકાલ રોજ રોજ ઊંઘની દવા લો છો તે ટેવ પડી જશે તો અઘરું પડશે.’

-સ્નેહા પટેલ.

Man nathi thatu !

અહીં એક શ્વાસમાં ઉચ્છવાસ ગૂંથાઈ ગયો એવો,
છે ઉલઝન એવી કે સુલઝાવવાનું મન નથી થાતું.

સીધા સાદા સવાલોના ઉત્તર હું દઉં, કિન્તુ,
સરળ રીતે જ સમજાઈ જવાનું મન નથી થાતું.

હું કોને ચાહું છું, એ વાત મારી સાવ અંગત છે,
ને એના નામને ઉચ્ચારવાનું મન નથી થાતું.

તમે બોલો ને પ્રત્યુતર માં હું મલકી ઉઠું કેવળ,
હતી એ હા અને હા, બોલવાનું મન નથી થતું !

અહીં આ બે અને બે ચાર નહિ પણ એક લાગે છે,
અને તે કેમ ? એ સમજાવવા નું મન નથી થતું !
-સ્નેહા પટેલ.

Namaskar gujarat – june’18

ઓસ્ટ્રેલિયાથી પ્રકાશિત પેપર ‘નમસ્કાર ગુજરાત’ ની રેગ્યુલર કૉલમ’અક્ષિતારક’નો મારો આ માહિનાનો લેખ.

માઇક્રોફિક્શન વાર્તા

માઇક્રોફિક્શન:

જીમમાં કલાક મશીનો પાછળ પસીનો વહાવીને ઢગલો કેલરી બાળીને ‘શેઈપ’માં આવતા શરીરને જોઈને ખુશ થતા એ ઓગણીસિયા નવજવાને બહાર આવી પાનના ગલલેથી સિગારેટ લઈને અંદરથી શરીરને બાળવા સળગાવી.

-સ્નેહા પટેલ.

16-3-2018

Unbetable